Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χάονες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Ήπειρος στην Αρχαιότητα

Οι Χάονες ήταν ένα από τα αρχαία ελληνικά φύλα [1][2] που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Αρχαίας Ηπείρου, και συγκεκριμένα στα βορειοδυτικά της. Υποστηρίζεται ότι η ελληνική μειονότητα της Βορείου Ηπείρου είναι απόγονοι των αρχαίων Χαόνων.

Γεωγραφικά, η Χαονία εκτεινόταν στη σημερινή νοτιοδυτική Αλβανία, φραγμένη από τα βόρεια και βορειοανατολικά από τα Κεραύνια όρη, και επίσης περιελάμβανε το βόρειο κομμάτι του νομού Θεσπρωτίας (με νότιο σύνορο τον ποταμό Καλαμά/Θυάμη), και περιλαμβάνει τις παράκτιες περιοχές Ωρικού, Χειμάρρας, Ογχησμού (σύγχρονων Αγίων Σαράντα) και Βουθρωτού στην Αδριατική θάλασσα και στο Ιόνιο πέλαγος. Πρωτεύουσα της Χαονίας ήταν η Φοινίκη (σύγχρονη Finiq), πρωτεύουσα αργότερα του Κοινού των Ηπειρωτών.

Στην ηπειρωτική ενδοχώρα οι Δέξαροι (ή Δασσαρέται) που κατοικούσαν στο όρος Άμυρον (σημ. Τομόρι) και εκτείνονταν ως το νότιο πέρας της λίμνης Λιχνήτιδος (σημ. Αχρίδα), ήταν η βορειότερη από τις φυλές της ομάδας των Χαόνων. Κατά την περίοδο αυτή της ακμής τους οι Χάονες κατείχαν ασφαλώς την πεδιάδα της Κορυτσάς. Δεδομένου ότι ο τύμβος ΙΙ στη θέση Κούτσι, κοντά στην Κορυτσά, περιείχε ταφές νέων ηγεμόνων της περιόδου 650-500 π.Χ. περίπου, η αρχή της επεκτάσεως των Χαόνων μπορεί να χρονολογηθεί στις αρχές του 7ου αι. π.Χ.[3] Η εξουσία της ομάδας των Χαόνων μπορεί να εκτεινόταν εκείνο το διάστημα και επί των Μολοσσών.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O Θουκυδίδης αναφέρει για πρώτη φορά τους Χάονες τον 5ο αιώνα π.Χ.[4] Ο Στράβων έγραψε ότι οι Χάονες, οι Μολοσσοί και οι Θεσπρωτοί ήταν οι τρεις βασικότερες από τις 14 φυλές της Ηπείρου, οι δύο πρώτες κυβέρνησαν ολόκληρη την Ήπειρο.[5] Ο Περίπλους του Ψευδοσκύλακα κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα στους Χάονες και τις Ιλλυρικές φυλές που ζούσαν βόρεια από αυτούς, είτε παραλιακά, είτε στην ενδοχώρα.[6] Σύμφωνα με τον Βιργίλιο[7] οι Χάονες υπήρξαν απόγονοι του επώνυμου γενάρχη τους Χάονα (Αρχ.: Χάων). Από την Εποχή του Χαλκού μέχρι και την Εποχή του σιδήρου οι Χάονες χρησιμοποιούσαν την πρακτική της ταφής σε Τύμβους.[8] Ο Νίκολας Χάμοντ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τον 6ο αιώνα π.Χ. οι Χάονες κυριαρχούσαν σε μια τεράστια περιοχή από τον Κόλπο του Αυλώνα μέχρι ανατολικότερα από την πεδιάδα της Κορυτσάς όπου βρισκόντουσαν οι Λίμνες Πρέσπες.[9] Οι Χάονες σύμφωνα με τον Χάμοντ επεκτάθηκαν και νότια της Κορυτσάς στον Γράμμο αλλά οι Ιλλυριοί Ταυλάντιοι και οι Κορίνθιοι έποικοι που ίδρυσαν την Ιλλυρική Απολλωνία κατέκτησαν τις παραλιακές περιοχές, το σημερινό Μαλακάστερ.[10] Οι υποθέσεις του Χάμοντ βασίζονται σε μια αναφορά που έγραψε ο Εκαταίος ο Μιλήσιος ότι οι Χάονες και οι Ιλλυριοί Εγχέλιοι ήταν γειτονικοί λαοί και η παρουσία Τύμβων τον 6ο αιώνα π.Χ. στην Κορυτσά, το ταφικό σύμβολο των Χαόνων. Ο Μπογκντάνι απορρίπτει ωστόσο την σύνδεση των νέων κυριάρχων της Κορυτσάς με τους Χάονες, δεν υπάρχουν ιστορικές πηγές και το βόρειο παρακλάδι των Χαόνων Δασσαρήτες περιορίζονται μόνο σε ένα κείμενο του Εκαταίου.[9] Οι Χάονες ήταν ωστόσο η πιο πανίσχυρη Ηπειρωτική φυλή στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. (650 π.Χ.), τους διαδέχθηκαν κατόπιν οι Μολοσσοί.[11] Οι Ιλλυριοί και οι Χάονες μάλλον βρισκόντουσαν σε σύγκρουση, ο Πολύβιος αναφέρει μια καταστροφική επιδρομή των Ιλλυριών στην πρωτεύουσα των Χαόνων Φοινίκη απέναντι από την Κέρκυρα. Οι Ρωμαίοι έμποροι που βρισκόντουσαν στην πόλη είχαν πολλά θύματα, το αποτέλεσμα ήταν να ανακηρύξει η Ρωμαϊκή δημοκρατία τον πόλεμο στις Ιλλυρικές φυλές και να ξεσπάσουν οι Ιλλυρικοί πόλεμοι.[12] Ο Χάονες αποτελούσαν μέρος του Κοινού των Ηπειρωτών ως το 170 π.Χ., όταν υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Hammond, NGL (1994). Φίλιππος της Μακεδονίας. Λονδίνο, UK: Duckworth.  "Η Ήπειρος ήταν χώρα που παρήγαγε γαλακτοκομικά και κτηνοτροφικά προϊόντα...Η κοινωνική μονάδα ήταν η μικρή φυλή, αποτελούμενη από πολλές νομαδικές και ημινομαδικές ομάδες, από τις οποίες φυλές, πάνω από 70 είναι γνωστές οι ονομασίες, συνεργάζονταν σε μία μορφή εκτεταμένου συνασπισμού διαμορφώνοντας τις τρεις φυλές: των Θεσπρωτών, των Μολοσσών, των Χαόνων. Γνωρίζουμε από την ανακάλυψη εγχάρακτων επιγραφών ότι οι φυλές αυτές ήταν ελληνόφωνες (μιλούσαν διάλεκτο δυτικής Ελλάδας)(στα Αγγλικά)
  2. ↑ Crew, P. Mack. The Cambridge Ancient History - Η επέκταση του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου, Όγδοος και Εβδομος αιώνας π.χ. Μέρος 3 Τόμος 3, p. 284."Δεν υπάρχουν στοιχεία εγχάρακτων επιγραφών των Χαόνων ως την ελληνιστική περίοδο; αλλά ο Ψεύδο-Σκύλαξ, περιγράφοντας την κατάσταση το 380-360 π.χ. τοποθετεί τα νότια όρια των Ιλλυριών ακριβώς βόρεια της περιοχής των Χαόνων, που αποδεικνύει ότι οι Χάονες δεν μιλούσαν Ιλλυρικά, και η αποδοχή των Χαόνων στο Κοινό των Ηπειρωτών το 360 π.χ. υποδεικνύει ξεκάθαρα ότι ήταν ελληνόφωνοι"(στα Αγγλικά).
  3. ↑ CAH (Cambridge Ancient History) III.3. σελ. 263 και εξής.
  4. ↑ Stocker 2009, σ. 209
  5. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, 7.7.5
  6. ↑ Hammond 1994, σ. 433
  7. ↑ Βιργίλιου. Αινειάδα, 3.295.
  8. ↑ Hammond 1994, σ. 268
  9. ↑ 9,0 9,1 Bogdani 2012, σσ. 364–365
  10. ↑ Hammond 1997a, σ. 56
  11. ↑ Hammond 1982, σ. 266
  12. ↑ Errington 1989, σσ. 81–106

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Bogdani, Julian (2012). "Genesi urbana e organizzazione del territorio nella Caonia di età classica ed ellenistica". In Enrico Giorgi, Julian Bogdani (ed.). Il territorio di Phoinike in Caonia: archeologia del paesaggio in Albania meridionale. Ante Quem.
  • Borza, Eugene (1982). ""Athenians, Macedonians, and the Origins of the Macedonian Royal House"". In Vanderpool, Eugene (ed.). Studies in Attic Epigraphy, History, and Topography (Hesperia: Supplement XIX). Princeton, NJ: American School of Classical Studies at Athens.
  • Cabanes, Pierre (1976). L'Épire, de la mort de Pyrrhos à la conquête romaine (272–167 av. J.C.) (in French). Paris: Les Belles Lettres.
  • Chapinal-Heras, Diego (2021). Experiencing Dodona: The Development of the Epirote Sanctuary from Archaic to Hellenistic Times. Berlin and Boston: Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
  • Crossland, R. A. (1982). "Chapter 20c: Linguistic Problems of the Balkan Area in Late Prehistoric and Early Classical Periods". In Boardman, John (ed.). The Cambridge Ancient History - Volume 3, Part 1: The Prehistory of the Balkans and the Middle East and the Aegean World, Tenth to Eighth Centuries B.C. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Currie, Bruno (2005). Pindar and the Cult of Heroes. Oxford: Oxford University Press.
  • Davies, J. K. (2002). "A Wholly Non-Aristotelian Universe: The Molossians as Ethnos, State, and Monarchy". In Brock, Roger (ed.). Alternatives to Athens: Varieties of Political Organization and Community in Ancient Greece. Oxford University Press.
  • De Simone, Carlo (1985). "La posizione linguistica dell'Epiro e della Macedonia". In Attilio Stazio; Maria Luisa Napolitano (eds.). Magna Grecia Epiro e Macedonia: atti del ventiquattresimo Convegno di studi sulla Magna Grecia, Taranto, 5-10 ottobre 1984. Istituto per la storia e l'archeologia della Magna Grecia.
  • Encyclopædia Britannica ("Epirus") (2013). "Epirus". Encyclopædia Britannica, Inc.
  • Engels, Johannes (2010). "Macedonians and Greeks". In Roisman, Joseph; Worthington, Ian (eds.). A Companion to Ancient Macedonia. Oxford, Chichester, & Malden: Wiley-Blackwell.
  • Errington, Robert Malcolm (1989). "CHAPTER 4 ROME AND GREECE TO 205 B.C.". In Astin, A. E.; Walbank, F. W.; Frederiksen, M. W.; Ogilvie, R. M. (eds.). The Cambridge Ancient History: Rome and the Mediterranean to 133 B.C. Vol. VIII (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Filos, Panagiotis (2021). "Reflexes of Koineization in Ancient Epirote Feminine Names". In Giannakis, Georgios K.; Conti, Luz; de la Villa, Jesús; Fornieles, Raquel (eds.). Synchrony and Diachrony of Ancient Greek. Berlin and Boston: Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
  • Filos, Panagiotis (2017). "The Dialectal Variety of Epirus". In Giannakis, Georgios; Crespo, Emilio; Filos, Panagiotis (eds.). Studies in Ancient Greek Dialects: From Central Greece to the Black Sea. Berlin and Boston: Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
  • Franke, P. R. (1989). "CHAPTER 10 PYRRHUS". In Astin, A. E.; Walbank, F. W.; Frederiksen, M. W.; Ogilvie, R. M.; Drummond, A. (eds.). The Cambridge Ancient History: The Rise of Rome to 220 BC. Vol. VII, Part 2. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Funke, Peter; Moustakis, Barbara; Hochschulz (2004). "Epeiros". In Mogens Herman Hansen; Thomas Heine Nielsen (eds.). An Inventory of Archaic and Classical Poleis. Oxford: Oxford University Press.
  • Georgiev, Vladimir Ivanov (1981). Introduction to the History of the Indo-European Languages. Publishing House of the Bulgarian Academy of Sciences.
  • Georgiev, Vladimir I. (1973). "The Arrival of the Greeks in Greece: The Linguistic Evidene". In Crossland, R. A.; Birchall, Ann (eds.). Bronze Age Migrations in the Aegean; Archaeological and Linguistic Problems in Greek Prehistory: Proceedings of the First International Colloquium on Aegean Prehistory, Sheffield. London: Gerald Duckworth & Company Limited.
  • Gjongecaj, Shpresa (2013) [2007]. "Le monnayage des Chaones". In Liampi, K. (ed.). Proceedings of the 1st International Conference: Numismatic History and Economy in Epirus During Antiquity (in French). Ioannina: Lydia Lithos, Society for the Study of Numismatics and Economic History (University of Ioannina).
  • Grimal, Pierre; Maxwell-Hyslop, A. R. (1996). The Dictionary of Classical Mythology. Malden, MA: Wiley-Blackwell.
  • Hadeli, Vassiliki (2020). Chaones (Thesis) (in Greek). Ioannina: University of Ioannina.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1998). Philip of Macedon. London: Duckworth.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1997a). "The Tribal Systems of Epirus and Neighbouring Areas down to 400 B.C.". In Sakellariou, Michael B. (ed.). Epirus: Four Thousand Years of Greek History and Civilization. Athens: Ekdotike Athenon.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1997b). "The Entry of Epirus into the Greek World, 400-330 B.C.". In Sakellariou, Michael B. (ed.). Epirus: Four Thousand Years of Greek History and Civilization. Athens: Ekdotike Athenon.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1994). "CHAPTER 9d. ILLYRIANS AND NORTH-WEST GREEKS". In Lewis, David Malcolm; Boardman, John; Hornblower, Simon; Ostwald, M. (eds.). The Cambridge Ancient History: The Fourth Century B.C. Vol. VI (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1991). "The "Koina" of Epirus and Macedonia". Illinois Classical Studies. 16 (1/2): 183–192.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1982). "CHAPTER 40 ILLYRIS, EPIRUS AND MACEDONIA". In Boardman, John; Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (eds.). The Cambridge Ancient History: The Expansion of the Greek World, Eighth to Sixth Centuries B.C. Vol. III, Part 3 (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1967). Epirus: The Geography, the Ancient Remains, the History and Topography of Epirus and Adjacent Areas. Oxford: Clarendon Press.
  • Hansen, Mogens Herman (2004). "Theorodokoi as Evidence for Polis Identity". In Mogens Herman Hansen; Thomas Heine Nielsen (eds.). An Inventory of Archaic and Classical Poleis. Oxford University Press.
  • Hatzopoulos, Miltiades B. (2007) [2002]. "Perception of the Self and the Other: The Case of Macedonia". Ancient Macedonia VII: Macedonia from the Iron Age to the Death of Philip II. Papers Read at the Seventh International Symposium Held in Thessaloniki, October 14–18, 2002. Thessaloniki: Institute for Balkan Studies.
  • Hatzopoulos, Miltiades B. (1997). "The Boundaries of Hellenism in Epirus during Antiquity". In Sakellariou, Michael B. (ed.). Epirus: Four Thousand Years of Greek History and Civilization. Athens: Ekdotike Athenon.
  • Hernandez, David R. (2017). "Bouthrotos (Butrint) in the Archaic and Classical Periods: The Acropolis and Temple of Athena Polias". Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens. 86 (2): 205–271.
  • Hernandez, David R.; Çondi, Dhimitër (2011) [2008]. "The Roman Forum at Butrint and the Development of the Ancient Urban Center". In Lamboley, Jean-Luc; Castiglioni, Maria Paola (eds.). L'Illyrie méridionale et l'Épire dans l'antiquité V: actes du Ve colloque international de Grenoble (8–11 octobre 2008).
  • Hernandez, David R. (2010). Excavations of the Roman Forum at Butrint (2004–2007): The Archaeology of a Hellenistic and Roman Port in Epirus (Thesis). Cincinnati, OH: University of Cincinnati.
  • Hernandez, David R.; Çondi, Dhimitër (2008). "The Roman Forum at Butrint (Epirus) and its Development from Hellenistic to Mediaeval Times". Journal of Roman Archaeology. 21: 275–276.
  • Hornblower, Simon (2002). The Greek World, 479-323 BC. New York and London: Routledge.
  • Horsley, G. H. R. (1987). New Documents Illustrating Early Christianity: A Review of the Greek Inscriptions and Papyri Published in 1979. Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing.
  • Malkin, Irad (2001). "Greek Ambiguities: Between "Ancient Hellas" and "Barbarian Epirus"". In Malkin, Irad (ed.). Ancient Perceptions of Greek Ethnicity. Center for Hellenic Studies colloquia. Vol. 5. Center for Hellenic Studies, Trustees for Harvard University.
  • Malkin, Irad (1998). The Returns of Odysseus: Colonization and Ethnicity. Berkeley and Los Angeles, CA: University of California Press.
  • Melfi, Milena (2007). "2 The Sanctuary of Asclepius". In Hansen, Inge Lyse; Hodges, Richard (eds.). Roman Butrint: An Assessment. Oxford: Oxbow Books for the Butrint Foundation.
  • Nielsen, Thomas Heine (1997). Yet More Studies in the Ancient Greek Polis. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
  • Oliver, James H. (1947). "Review of L'Acropoli di Butrinto". The American Journal of Philology. 68 (1): 101–105.
  • Paschalis, Michael (1997). Virgil's Aeneid: Semantic Relations and Proper Names. Oxford: Clarendon Press.
  • Pliakou, Georgia (2007). Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων και η ευρύτερη περιοχή της Μολοσσίας στην Κεντρική Ήπειρο: αρχαιολογικά κατάλοιπα, οικιστική οργάνωση και οικονομία [The basin of Ioannina and the wider area of Molossia in Central Epirus: archaeological remains, settlement patterns and economy] (Thesis). Thessaloniki: University of Aristotle.
  • Reckford, Kenneth J. (1987). Aristophanes' Old-And-New Comedy: Six Essays in Perspective. Chapel Hill, NC: The University of North Carolina Press.
  • Sakellariou, Michael (1997). "The Boundaries of Hellenism in Epirus During Antiquity". Epirus: 4000 Years of Greek History and Civilization. Athens: Ekdotike Athenon.
  • Šašel Kos, Marjeta (2005). Appian and Illyricum. Narodni muzej Slovenije.
  • Stocker, Sharon R. (2009). Illyrian Apollonia: Toward a New Ktisis and Developmental History of the Colony.
  • Toynbee, Arnold Joseph (1965). Hannibal's Legacy: The Hannibalic War's Effects on Roman Life. Oxford: Oxford University Press.
  • Trudgill, Peter (2020). Millennia of Language Change: Sociolinguistic Studies in Deep Historical Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Tzouvara-Souli, Chryseis (1993). "Common Cults in Epirus and Albania". In Cabanes, Pierre (ed.). L'Illyrie méridionale et l'Epire dans l'Antiquité-II: actes du IIe Colloque international de Clermont-Ferrand, 25-27 octobre 1990. Paris: De Boccard.
  • Tzouvara-Souli, Chryseis (1979). Η Λατρεία των Γυναικείων Θεοτήτων εις την Αρχαίαν Ήπειρον: Συμβολή εις την μελέτην της θρησκείας των αρχαίων ηπειρωτών (Thesis) (in Greek). Ioannina: University of Ioannina.
  • Walker, Susan; Wilkes, John (2010). "Becoming Roman and Staying Greek in the Southern Adriatic". Bulletin of the Institute of Classical Studies (Supplement) (104): 197–212.
  • Wilkes, John (1995) [1992]. The Illyrians. Oxford: Blackwell Publishers Limited.
  • Xenophontos, Sophia (2017). Georgiadou, Aristoula; Oikonomopoulou, Katerina (eds.). Space, Time and Language in Plutarch. Aristoula Georgiadou, Katerina Oikonomopoulou. Berlin and Boston: Walter de Gruyter GmbH & Co KG.

Δείτε Επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χάονες&oldid=10821500"