Норберт Рандаў

Норберт Рандаў
ням.: Norbert Randow
Дата нараджэння	27 лістапада 1929(1929-11-27)
Месца нараджэння	Нойштрэліц, Мекленбург-Пярэдняя Памеранія, ГДР
Дата смерці	1 кастрычніка 2013(2013-10-01) (83 гады)
Месца смерці	Берлін, Германія
Грамадзянства	Германія
Род дзейнасці	перакладчык, беларусазнавец, славіст, выдавец
Месца працы	HU Berlin
Узнагароды

Норберт Рандаў (ням.: Norbert Randow; 27 лістапада 1929, Нойштрэліц — 1 кастрычніка 2013) — нямецкі славіст, беларусазнавец, перакладчык і выдавец.

Біяграфія

Вывучаў славістыку да 1953 года ў Берліне, затым тры гады ў Сафіі. Працаваў асістэнтам па балгарскай літаратуры Берлінскім універсітэце імя Гумбальта. У 1962—1965 гадах адбываў пакаранне «за антыдзяржаўную прапаганду» і «дапамогу нелегальнай эміграцыі» з ГДР, на гэтым акадэмічная кар’ера Рандаў скончылася. Гэтым часам яго сястра Гундула выйшла замуж за Уладзіміра Чапегу. Па вызваленні займаўся ў асноўным перакладамі з балгарскай, з 1978 года для даследаванняў і перакладаў амаль штогод ездзіў у Балгарыю, гэта дзейнасць фінансавалася стыпендыяй Балгарскай Акадэміі навук. Пазнаёміўшыся са сваім шваграм У. Чапегам, зацікавіўся беларускай літаратурай, сярод яго знаёмых былі В. Быкаў, У. Караткевіч, Я. Брыль, А. Разанаў, Р. Барадулін, У. Арлоў. З 1993 года запрошаны прафесар Берлінскага ўніверсітэта.

Дзейнасць

У 2003 годзе ў фондах Верхнялужыцкай навуковай бібліятэкі ў Гёрліцы знайшоў раней невядомы асобнік пражскага выдання «Бібліі» Францыска Скарыны.

Пераклаў на нямецкую мову творы шэрага беларускіх аўтараў, у тым ліку М. Багдановіча, В. Быкава, А. Гаруна, М. Гарэцкага, Я. Коласа, Я. Купалы і інш. Пераклад аповесці М. Гарэцкага «Дзве душы», над якім Рандаў працаваў шмат гадоў і называў «ключавым творам беларускай літаратуры», выйшаў у 2014 годзе, па яго смерці.

Узнагароды

• Ордэн «Стара Планіна» (Балгарыя, 2001)
• Лейпцыгская кніжная прэмія за Еўрапейскае паразуменне, 2001
• Ордэн «За заслугі перад Федэратыўнай Рэспублікай Германія» (2008)

Літаратура

• Арлоў У. Ахрыдзкі, Рандаў і «источники» — svaboda.org, 03.10.2013, 13:00
• Мальдзіс А. Норберт Рандаў // Кантакты і дыялогі. № 11-12, 1999. — С. 34.
• Ра́ндаў Норберт // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 623. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Памёр вялікі перакладчык беларускай літаратуры на нямецкую — svaboda.org, 02.10.2013, 22:02