Сель
Курӑнакан калӑплав
Сель (арап. سيل سيل — «тӑвӑллӑ юхӑм») — минералсен, чулсен тата сӑрт-ту ванчӑкӗсен пайесӗнчен тӑракан (50—60% юхнин), сӑрт-ту таврашӗсенчи пысаках мар юханшывсен ҫумӗнче пулса иртекен, яланхи пек, вӑйлӑ ҫумӑр юхтарса ҫусан е юр питӗ хӑвӑрт ирӗлсен пулса тӑнӑ пылчӑк юххи.
Сель — шӗвек тата хытӑ япаласен хушшинче вӑтам вырӑнта тӑрать. Ку пулӑм кӗске вӑхӑта пырать (вӑл пӗр 1—3 сехете яхӑн), пӗчӗк шыв юххи 25—30 км патне тата шыв пухӑннӑ вырӑн 50—100 км² таран йышӑнать.
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Флейшман С. М. Селевые потоки. — М.: Географгиз, 1951. — 96 с. — (Явления природы). — 30 000 экз.
- Черноморец С. С. Селевые очаги до и после катастроф. - М.: Научный мир, 2005. - 184 с.
- Черноморец С.С., Сейнова И.Б. Селевые потоки на вулканах. - Москва: Издательство УНЦ ДО, 2010. – 72 с. ISBN 978-5-88800-341-1
- Сейнова И. Б., Черноморец С. С., Тутубалина О. В., Баринов А. Ю., Соколов И.А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 1. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 2, с. 29–45
- Сейнова И.Б., Черноморец С.С., Тутубалина , А.Ф. Ковальский, О.В., Баринов А.Ю., Соколов И.А. Условия формирования селевых потоков в районах активного вулканизма (на примере вулканов Ключевской и Шивелуч, Камчатка). Часть 2. Криосфера Земли, 2010, т. XIV, № 3, с. 29–36
Çанталăк |
|
---|---|
Çулталăк тапхăрĕсем | |
Тропик çулталăк тапхăрĕсем | |
Çанталăк палăрăмĕсем |
Аслати • Çиçĕм • Торнадо • Шывлă çавраçил • Шăн • Тропик циклонĕ • Тропик тулашĕнчи циклон • Сăлпăран • Тăвăл • Çил-тăвăл • Тусанлă тăвăл • Çулăмлă çавраçил • Тусанлă çавраçил |
Атмосфера çăвăмĕсем |
Йĕпхӳ • Çумăр • Аслатиллĕ çумăр (Аслатиллĕ юр) • Юр • Кĕрпе • Пăр • Сывлăм • Тăм • Пас • Каршака • Пăрлак • Пăрлă çумăр |
Çанталăк тăрăмĕ тата прогноз |