Прејди на содржината

Ширбаново

Координати: 41°26′N 23°14′E / 41.433° СГШ; 23.233° ИГД / 41.433; 23.233
Од Википедија — слободната енциклопедија
Ширбаново
Рупите
Ширбаново is located in Бугарија
Ширбаново
Ширбаново
Местоположба во областа
Ширбаново во рамките на Пиринска Македонија
Ширбаново
Местоположба на Ширбаново во Општина Петрич и Благоевградската област
Координати: 41°26′N 23°14′E / 41.433° СГШ; 23.233° ИГД / 41.433; 23.233
ЗемјаБугарија
ОбластБлагоевградска област
ОпштинаПетрич
Површина
 • Вкупна9.257 км2 (3,574 ми2)
Надм. вис.&10000000000000147000000147 м
Население (2015)
 • Вкупно1.061
 • Густина0,11/км2 (0,30/ми2)
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)
Пошт. бр.2863
Повик. бр.074203

Ширбаново (бугарски: Рупите) — село во Петричко, Пиринска Македонија, денес во општината Петрич на Благоевградската Област, Југозападна Бугарија.

Географија и местоположба

[уреди | уреди извор]

Селото Ширбаново се наоѓа на 7 километри северо од Петрич, во Петричко-санданската котлина. На 2 км источно од селото е вулканскиот врв Кожух. На источниот дел од ридот се наоѓа месноста Рупите, познато по своите лековити минерални извори со температура од 75 ° С. Климата е преодна средоземна со летни минимални и зимски максимални врнежи. Просечните годишни врнежи од дожд се околу 700 мм. Селото се наоѓа на надморска висина од 147 метри. Атарот на селото зафаќа површина од 9.257 км2.

Историја

[уреди | уреди извор]

Антички период

[уреди | уреди извор]

На 2 км источно од селото во месноста Кожух се наоѓаат урнатини на еден од најголемите антички градови долж долината на реката Струма, која населба постоела од 4 век п.н.е. до шестиот век од н.е. Во историските студии до денес, овој град бил поврзан со античка Петра. Латинскиот натпис откриен овде во 308 година од н.е. докажува дека во близина на селото бил античкиот град Хераклеја Синтика, споменуван повеќепати од античките автори. Тогаш, овој град се наоѓал јужно од Беласица.

Османлиско Царство

[уреди | уреди извор]

Селото се споменува во османлиски дефтери од 1570 година, во 1664-1665 година[1]. Според првиот дефтер, во 1570 година во селото живееле 3 муслимански семејства и 28 христијански семејства[2].

Во текот на 19 век, селото било чисто македонско и било во составот на Петричката каза. Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Ширбан (Chirban) е село со 40 семејства и 142 Македонци[3][4]. Во 1889 - 1892 година, црквата „Успение на Пресвета Богородица“ била изградена на местото на постара црква. Црквата е насликана од Милош Јаковлев, кој најверојатно починал додека работел на фреските, бидејќи црквата останала делумно насликана[5].

Во 1891 година Георги Стрезов за селото напишал:

Шербаново, на З од Петрич, се наоѓа во близина на [Струмица, спроти Митин, на оддалеченост од блиску 2 часа од градот. Околината е рамна ливада. Над селото е планината Кожух, од каде вадар мермер. Овде ги покажуваат пештерите во планината „Крали-Марковска“. Народното предание раскажува дека овде некогаш се криел народниот херој. Црквата е грчка. Куќи 60.[6]


Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 година селото имало 252 жители, сите Македонци[3][7]. Со писмо од 21 февруари 1904 година, селскиот градоначалник (мухтар) и селските старешини се пожалиле на рускиот царски конзул во Солун, Николај Демерик, за делата на турскиот чифликчија и го замолиле да им помогне во отстранувањето на постојаните закани и неспокојство. Селото било под влијание на Бугарската егзархија. Според податоците на секретарот на егзархијата Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во селото живееле 304 Македонци под врховенството на Бугарската егзархија[3][8].

По избувнувањето на Балканските војни во 1912 година, две лица од селото биле доброволци во Македонско-одринските доброволни чети[9]. За време на Балканските војни, во 1913 година селото било окупирано и запалено од страна на грчката армија[10].

Бугарија

[уреди | уреди извор]

По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија.

Население на Ширбаново по попис[11]
Година 1934 1946 1956 1965 1975 1985 1992 2001 2011 2015
Жители 626 902 1151 1197 1187 1248 1212 1125 1037 1061
Население по возраст
од 2011 година
[12]:

Знаменитости

[уреди | уреди извор]

Селото Рупите се наоѓа на територијата на Ширбанов, каде во последните години од животот живеела Баба Ванѓа. Овде во 1994 година, финансиран од самата Ванѓа и во рамките на проектот на архитектите Богдан Томалевски и Лозан Лозанов, бил изграден храмот „Света Петка“. Овде се наоѓаат и куќата и гробот на Ванѓа. Областа, заедно со црквата, е дел од 100-те бугарски туристички атракции.

Редовни настани

[уреди | уреди извор]

Секоја година на Рупите, на 15 август, [Успение на Пресвета Богородица], постои традиционален собир. Застапена е традиционалната музика од овој крај и се изведуваат локални ора. Популарни спортски настани за време на настанот се фудбал и борење.

Галерија

[уреди | уреди извор]

Личности

[уреди | уреди извор]
Родени
Починале
  1. Енциклопедия „Пирински край“, том II. Благоевград: Редакция „Енциклопедия“. 1999. стр. 216. ISBN 954-90006-2-1.
  2. Турски документи за историјата на македонскиот народ. Опширни пописни дефтери од XVI век за Кустендилскиот санųак, Т.V/3, Скопје, 1982, стр. 597 – 598
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  4. Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 148 – 149.
  5. Димитров, Владимир. Зографите от фамилията Бундовци (Минови) от Галичник и техните творби в България. Нов български университет, стр. 458. УДК. 75.052 – 05(497.7)
  6. Стрезов, Георги. Два санджака от Източна Македония. Периодично списание на Българското книжовно дружество в Средец, кн. XXXVII и XXXVIII, 1891, стр. 31.
  7. Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 187.
  8. Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 186 – 187.
  9. „Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 889
  10. Карнегиева фондация за международен мир. „Доклад на международната комисия за разследване причините и провеждането на Балканските войни“, София 1995, с. 298.
  11. 11,0 11,1 (бугарски) https://web.archive.org/web/20160304125710/http://www.nsi.bg/nrnm/show9.php?sid=2212&ezik=bul. Архивирано од за населението на с. Ширбаново , общ. Петрич, обл. Благоевград изворникот Проверете ја вредноста |url= (help) на 2016-03-04. Посетено на 2018-02-04. Отсутно или празно |title= (help)
  12. „Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и възраст към 01.02.2011 г.“ (бугарски). Архивирано од изворникот 2013-08-14. Посетено на 2012-03-18.
  13. „Македонско-јадранска милиција 1912 - 1913 година. Штаб“, главно управување со архиви, 2006 година, стр. 31.