Ҷумҳурии Сотсиалистии Хорватия
| Хатои Lua: expandTemplate: template "lang-sh-latn" does not exist. | |
| Парчам[d] | Coat of arms[d] |
.svg?lang=tg) |  |
| Таърихи таъсис | 21 июл 1945 |
|---|---|
| Номи расмӣ | Хатои Lua: expandTemplate: template "lang-sh-latn" does not exist. |
| Забони расмӣ | сербу-хорватӣ |
| Гимн | Lijepa naša domovino[d] |
| Қитъа | Аврупо |
| Кишвар | |
| Пойтахт | Загреб |
| Воҳиди марзию маъмурӣ | ҶСФЮ |
| Маҷлис | Q25501212? |
| Ҳаммарз бо | Ҷумҳурии Сотсиалистии Сербия[d] |
| Иваз шуд ба | Хорватия |
| Забони мавриди корбурд | Забони хорватӣ |
| Таърихи фурӯпошӣ | 25 июл 1990 |
 | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
.svg?lang=tg){kind=small}
Ҷумҳурии Сотсиалистии Хорватия (сербохорв. Socijalistička Republika Hrvatska / Republic of Hrvatska) яке аз 6 республикаи сотсиалистие мебошад, ки ҶСФ Югославияро ташкил кардааст. Ҳоло — Ҷумҳурии Хорватия.
Рушди иҷтимоӣ-иқтисодӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Аз ҷиҳати иқтисодӣ Хорватия дар минтақаи тараққикарда ба ҳисоб мерафт. Агар сатҳи умумии бекорӣ дар ҶСФЮ дар соли 1979 15,52% -ро ташкил дода бошад, дар Хорватия ин рақам танҳо 5,68% -ро ташкил дод [1]. Дар давраи ҳукмронии Тито, Хорватия дар соҳаи тандурустӣ ба пешрафти назаррас ноил гардид: фавти кӯдакон дар солҳои 1952-1979 беш аз 5 маротиба кам шуд: аз 102,3 нафар ба 1000 нафар аҳолӣ ба 19,2 нафар ба 1000 нафар (дар маҷмӯъ дар ҶСФЮ дар соли 1979 - 32,2 нафар ба 1000 нафар) . Ин бештар ба тағирёбии сохтори шуғл вобаста буд. Агар дар соли 1953 56,4% аҳолӣ дар соҳаи кишоварзӣ кор мекарданд, пас дар соли 1979 танҳо 24,1% аҳолии Хорватия . Ҳамчун як ҷумҳурии шукуфон, Хорватия маҷбур буд, ки маблағҳоро ба фонди махсуси федералӣ барои кумак ба минтақаҳои сусттараққикарда (Черногория, Косово, Македония ва Босния) супорад. Дар солҳои 1981-1985 ҳиссагузориҳои Хорватия 25,5% маблағеро ташкил доданд, ки минтақаҳои ҶСФЮ ба фонд интиқол додаанд ва дар солҳои 1986-1990 — 23,3% [2]. Ҳамзамон, Загреб аз ин фонд маблағ нагирифтааст. Бояд қайд кард, ки фарқият дар сатҳи рушди Хорватия ва минтақаҳои ақибмондаи ҶФСЮ танҳо афзудааст. Агар дар соли 1952 ММД ба сари ҳар сари аҳолӣ дар Босния ва Ҳерзеговинаи қафо 391 динор ва дар Хорватия 554 динорро ташкил карда бошад, пас дар соли 1971 ин рақамҳо мутаносибан 4622 ва 8738 динорро ташкил доданд .
Сохтори сиёсӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Қонунгузор — Маҷлис/Сабор (Sabor), ки аз Шӯрои меҳнати муштарак (Viječe Udruženog Rada) (то соли 1974 — Шӯрои иқтисодӣ (Privredno Viječe), Шӯрои фарҳангӣ ва маърифатӣ (Prosvjatno-Kulturno Viječe), Шӯрои иҷтимоӣ-тандурустӣ (Socialno-Zdravstveno Viječe ) ва Шӯрои ташкилӣ ва сиёсӣ (Organizaciono-političko vijeće) (то соли 1968)), Шӯрои ҷамъиятӣ ва сиёсӣ (Društveno-političko vijeće) (то соли 1968 — Шӯрои ҷумҳуриявӣ (Republičko Viječe ), Шӯрои ҷамоатҳо (Viječe općina)) (аз 1967), сарвари дастаҷамъонаи давлат — Президиум (Predsjedništvo) (аз 1974 то 1953 — Президиуми Сабор (Prezidijum Sabora)), мақомоти иҷроия — Шӯрои иҷроия (Izvršno vijeće) (то соли 1953 — Ҳукумат (Vlada)) иборат аст.
Тақсимоти маъмурӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Қаламрави ҶСХ ба вилоятҳо/областҳо (oblast) тақсим карда шуд (то 1963), вилоятҳо ба уездҳо (kotar), уездҳо ба шаҳрҳо (grad) ва деҳот (selo).
Мақомоти намояндагии вилоятӣ — кумитаҳои халқии вилоятӣ (oblastni narodni odbor), аз ҷониби аҳолӣ, мақомоти иҷроияи вилоятҳо — кумитаҳои иҷроияи кумитаҳои халқии вилоятӣ (то соли 1953) интихоб карда мешуданд.
Мақомоти намояндагии шаҳристонҳо маҷлисҳои шаҳристонӣ ( котарска скупштина ) мебошанд (то соли 1963 - кумитаҳои халқии уезд), ки ҳар кадоми онҳо аз шӯрои шаҳристон, шӯрои иттиҳодияҳои меҳнатӣ ва шӯрои ҷамоаҳои маҳаллӣ иборат буданд (аз соли 1967).
Мақомоти намояндагии ҷамоаҳо — маҷлисҳои ҷамоавӣ (opčinska skupština) (то соли 1963, кумитаҳои шаҳрии шаҳр ва кумитаҳои мардумии деҳот), ки ҳар кадоме аз шӯрои ҷамъиятию сиёсӣ (то соли 1968 - шӯрои ҷамоавӣ (opčinsko vieče)), меҳнати муштараки шӯро (то соли 1963 - шӯрои иттиҳодияҳои меҳнатӣ (vieče radnih zajednica)) ва шӯрои ҷамоаҳои маҳаллӣ (аз соли 1967) иборат буданд.
Системаи ҳуқуқӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Суди олӣ — Суди Олӣ (Vrhovni Sud) мебошад, ки онро Сабор интихоб мекард, судҳои аппелятсионӣ (то соли 1963) — судҳои ноҳиявӣ (okružni sud), ки аз ҷониби комитетҳои халқии минтақавӣ, судҳои марҳилаи аввал — судҳои ҷамоавӣ (то соли 1963 - судҳои шаҳристонӣ) (kotarski sud)), аз ҷониби кумитаҳои халқии шаҳристон интихоб карда мешуданд.
Роҳбарияти ҷумҳурӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Раисони Президиуми Скупшинаи (Маҷлиси) халқӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]- Назор, Владимир (1943-1949)
- Мразович, Карло (1949-1952)
- Крстулович, Витско (1952-1953)
Раисони Маҷлиси халқӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]- Среметс, Златан (1953)
- Бакарич, Владимир (1953-1963)
- Краячич, Иван (1963-1967)
- Яков Блажевич (1967-1974)
- Иво Перишин (1974)
Раисони Президиум
[вироиш | вироиши манбаъ]- Блажевич, Яков (1974-1982)
- Тсветкович, Мариян (1982-1983)
- Балтич, Милютин (1983-1984)
- Петрих, Якша (1984-1985)
- Тсар Перо (1985)
- Эма Дероси-Белаяц (1985-1986)
- Маркович, Анте (1986-1988)
- Лотинӣ, Иво (1988-1990)
- Туҷман, Франжо (1990)