Jump to content

Անգլերեն բառեր, որոնք պարունակում են U-ին չնախորդող Q

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Qwerty, անգլերեն հազվադեպ բառերից, որոնք պարունակում են Q, որին չի հաջորդում U (կամ այլ ձայնավոր), առաջացել է ստանդարտ ստեղնաշարի առաջին վեց տառերից։
Սոսուք (souq) Մարոկոյում։ U-ին չնախորդող Q ունեցող անգլերեն բառերից մեկը։ Ծագում է արաբերենից։

Անգլերենում Q տառին սովորաբար հաջորդում է U տառը, բայց կան որոշ բացառություններ։ Այս բառերի մեծ մասը անգլիականացվել է արաբերենից, չինարենից, եբրայերենից, ինուկտիտուտից կամ այլ լեզվից, որը չի օգագործում անգլերենի այբուբեն։ Օրինակ՝ չինարեն փինյին այբուբենի qi-ն անգլերեն խոսողն արտասանում է /tʃi/, իսկ փինյինը «q»–ն օգտագործում է [tɕʰ] արտահայտելու համար, որը գրեթե նույնն էն ինչ անգլերենի –ը։ Ստանդարտ արաբերենում Q–ն ներկայացնում է q հնչյունը, ինչպես օրինակ qat, faqir և Qur'ān։ Արաբերենում ق տառը, ավանդաբար ռոմանացվում է որպես Q, բավական հստակ տարբերվում է ك–ից, որն ավանդաբար ռոմանացվում է որպես K․ օրինակ՝ قلب /qalb/ նշանակում է «սիրտ», բայց كلب /kalb/ նշանակում է «շուն»։ Չնայած այլ ուղղագրություններ Q–ի փոխարեն նաև օգտագործում են K (երբեն՝ C)․ օրինակ՝ Koran (Qur'ān) և Cairo (al-Qāhira

Այս ցանկի 71 բառերից 67-ը գոյականներ են, և մեծ մասամբ համարվում են փոխառություններ[1], միայկ անգլերեն բառերն են qwerty-ը, և tranq-ը։ Սակայն այս ցանկի բոլոր փոխառությունները համարվում են անգլերենում ընդունված նվազագույնը մեծ խոշոր բառարանի կողմից (տես ծանոթագրություններ բաժինը), հիմնականի որովհետև չունեն իրենց անգլերեն համարժեք։ Ցանկում գտնվող բառերը պետք է առանձին նշվեն բառարանու․ բառերը, որոնք միայն հանդիպում են ավելի երկար արտահայտությունների մեջ, այս ցանկում չեն ընդգրկվում։

Հատուկ անունները այս ցանկում չեն ընդգրկվել։ Այս բառերից բացի կան բազմաթիվ տեղանուններ և անձնանուններ, որոնք հիմնականում ծագել են արաբախոս երկրներից, Ալբանիայից կամ Չինաստանից։ Ամենահայտնիներից են Iraq-ը (Իրաք) և Qatar-ը (Կատար), նաև սրանց բաղադրյալ բառերը (Iraqi and QatariIqaluit-ն (Իքալուիթ), Կանադական Նունավուտ տարածքի մայրաքաղաքը, նույնպես ունի U-ին չնախորդող Q։

Գրելանդիայի Qaqortoq[2] (Քաքորթոք) քաղաքի անվանումը ունի երեք այսպիսի Q։ Այլ հատուկ անունների և հապավումների թվում են՝ Compaq (համակարգչային ընկերություն)[3], Nasdaq (Ամերիկյան ֆոնդային բորսա)[4], Qantas (Ավստրալիական ավիաընկերություն)[5], և QinetiQ (Բրիտանական տեխնոլոգիական ընկերություն)[6]։ Zaqqum-ը (Ղուրանում նշված ծառ)[7] և Saqqara-ը (անտիկ գերեզմանոց Եգիպտոսում)[8] ունեն այսպիսի կրկնակ Q։

Այստեղ նշվածներից բառերը ենթադրվում է, որ ունեն հոգնակի տարբերակ -s կամ -es վերջավորությամբ։ «Աղբյուրներ» բաժնի ծանոթագրությունները վերաբերում են առաջին սյունակի բառերին․ այլ տարբերակները ծանոթագրություններ ունեն։ Աղբյուրները կամայակն են ընտրվել և ինչ–որ բառարանի բացակայությունը չի նշանակում, որ բառն այդ բառարանում չկա։

Բառ
Բացատրություն Բացատրությունը անգլերեն բառարանում
Աղբյուրներ
Այլ ձևեր
Ծագում
buqsha Եմենի նախկին դրամական միավոր A former Yemeni monetary unit [L] Նաև գրվում է bogache արաբերեն
burqa Շղարշով պարված հագոստ, որը հագնումմ են որոշ մուսուլման կանայք A veiled garment worn by some Muslim women [ODE][LC][C][AHC][OED] Նաև գրվում է burka, burkha, կամ burqua ուրդու և պարսկերեն burqa՝ արաբերեն burqu`–ից
cinq Հինգ թիվը զառում և քարտերում The number five, as signified in dice or cards [ODE][COD][OED] ֆրանսերեն cinq, «հինգ»
cinqfoil Մատնունի ցեղին պատկանող բույս, դեկորատիվ կամ դրա դեկորատիվ տարբերակը A plant of the genus Potentilla, or an ornamental design thereof [SOED][OED] Շատ ավելի հաճախ գրվում է cinquefoil Միջին անգլերեն, լատիներեն quinquefolium–ից (quinque «հինգ» + folium «տերև»)
coq Աքաղաղի փետուրից զարդ կանացի գլխարկի վրա A trimming of cock feathers on a woman's hat [WI] ֆրանսերեն coq, «աքլորիկ»
faqih Իսլամական իրավաբան An Islamic jurisprudent [RHW] Հոգնակին՝ faqihs կամ fuqaha [RHU] արաբերեն فقيه‎
faqir Մուսուլման ճգնավոր A Muslim ascetic [L] Ավելի հաճախ գրվում է fakir արաբերեն فقير‎, «չքավոր»
fiqh Մուսուլմանական իրավագիտություն Muslim jurisprudence [ODE] արաբերեն فقه, «ըմբռնում»
inqilab Հեղափոխություն Հնդկաստանում և Պակիստանում A revolution in India or Pakistan [C] արաբերեն إنقلاب‎
mbaqanga Հարավաֆրիկյան երաժշտության տեսակ A style of South African music [ODE][C][W] զուլուերեն umbaqanga, «գոլորշապատված եգիպտացորենի հաց»
miqra Թանախը, կամ Աստվածաշնչի եբրայերեն տեքստը The Tanakh, or Hebrew text of the Bible [WI] եբրայերեն מקרא
muqaddam Բանգլադեշցի կամ փենջաբցի առաջնորդ A Bangladeshi or Punjabi headman [C] արաբերեն مقدم‎
nastaliq Պարսկերենում օգտագործվող վայելչագրություն An Arabic script used in Persian writings [OED] Նաև գրվում է nasta'liq [C], nestaliq [OED], nastaleeq կամ կրճատ taliq [OED] պարսկերեն نستعليق, naskh + ta`liq
niqab Դեմքի ստորին մասը ծածկող քող, որն օգտագործում են որոշ մուսուլման կանայք A veil for the lower-face worn by some Muslim women [ODE] Նաև գրվում է niqaab արաբերեն نِقاب‎
pontacq Քաղցր գինի Պոնտակից (Ֆրանսիա) A sweet wine from Pontacq (France) [OED]
qabab Աղացած մսով ուտեստ A dish consisting of pieces of seasoned meat [OED] Ավելի հաճախ գրվում է kebab, kebap, kebob, kibob, kebhav, kephav, kebabie, կամ kabob պարսկերեն کباب
qabalah Եբրաական խորհրդամոլության ձև A form of Jewish mysticism [C][AHC][WI] Շատ ավելի հաճախ գրվում է Kabbalah, նաև Qabala [AHC], Qabbala [WI], Cabalah և այլն։ Բաղադրյալ բառերից են՝ qabalism, qabalist և qabalistic։ եբրայերեն קַבָּלָה
qadarite Կարադիականության անդամ A member of the Qadariyah [RHU]
qadariyah Իսլամում ազատ կամքի վարդապետության կողմակիցները In Islam, adherents of the doctrine of free will [RHU] Նաև գրվում է Qadariya [RHU]
qaddish Հուդայականության մեջ սգո աղոթք In Judaism, a prayer of mourning [C] Ավելի հաճախ գրվում է Kaddish եբրայերեն קדיש
qadi Մուսուլման դատավոր A Muslim judge [L][C][W][OED][AOX] Նաև գրվում է qadhi [OED], qaadi, kadi, kazi qaadee կամ qazi [OED] արաբերեն قاضى‎
qadiriyah Իսլամում սուֆիի կարգ In Islam, a Sufi order [RHU] Նաև գրվում է Qadiriya [RHU] արաբերեն القادريه‎
qaf Արաբերենի այբուբենի քսանմեկերորդ տառը Twenty-first letter of the Arabic alphabet [RHW] Նաև գրվում է qaph կամ qap արաբերեն ق‎
qaid Մուսուլանական ցեղի առաջնորդ A Muslim tribal chief [RHW] Նաև գրվում է caid կամ kaid արաբերեն قائد‎, «լիդեր», «հրամանատար»
qaimaqam Մանր պաշտոնյա Օսմանյան կայսրությունում A minor official of the Ottoman Empire [C][OED] Նաև գրվում է kaymakam, kaimakam, caimacam կամ qaim makam արաբերեն قائم‎, "standing" + مقام‎ "place", meaning "standing in place"
qalamdan Պարսկական արկղ գրիչների համար A Persian writing-case [C] պարսկերեն قلمدان
qalandar Մուրացկան դերվիշների կարգի անդամ A member of an order of mendicant dervishes [RHU] Նաև գրվում է calender կամ մեծատառերով
qanat Մերձավոր Արևելքում և հյուսիսային Աֆրիկայում գտնված ջրամատակարարման թունելի տեսակ A type of water-supply tunnel found in north Africa and the Middle East [ODE][C][OED][AOX] Նաև գրվում է kanat, khanat, kunut, kona, konait, ghanat oամr ghundat պարսկերեն, from արաբերեն qanāt, "channel"
qanun Տավիղի տեսակ A type of harp [OED] Նաև գրվում է qanon կամ kanun [OED] արաբերեն قانون‎, օրենք, սկզբունք կամ ձև
qasida Գովասանքի կամ երգիծանքի արաբական բանաստեղծություն An Arabian poem of praise or satire [C][OED][AOX] Նաև գրվում է qasidah արաբերեն قصيدة‎
qat Արաբական թփի տեսակ, օգտագործվում է որպես թմրամիջոց A kind of Arabian shrub used as a narcotic [L][C][OED] Ավելի հաճախ գրվում է khat, kat կամ gat արաբերեն qāt
qawwal «qawwali» նվագող անձ A person who practises qawwali music [ODE][C][AOX]
qawwali Սուֆիզմի հոգևոր երաժշտություն Devotional music of the Sufis [ODE][C][AOX] արաբերեն قوٌالی‎ (qawwāli), «շատախոս» կամ «երգիչ»
qepiq Արժույթի ադրբեջանական միավոր An Azerbaijani unit of currency [AH] ադրբեջաներեն qəpik
qere Լուսանցքային ընթերցում եբրաական աստվածաշնրում A marginal reading in the Hebrew Bible [OED][WI] Նաև գրվում է qeri [WI] կամ qre [WI] արամերեն קְרֵי‎, "[what is] read"
qhat «what»–ի հնացած գրելաձև An obsolete spelling of what [OED]
qheche «which»–ի հնացած գրելաձև An obsolete spelling of which [OED]
qhom «whom»–ի հնացած գրելաձև An obsolete spelling of whom [OED]
qhythsontyd «Whitsuntide»–ի հնացած ձև (Հոգեգալստի օրը) An obsolete spelling of Whitsuntide (the day of Pentecost) [OED]
qi Ցի, չինական փիլիսոփայությունում աշխարհի նյութական հիմքը In Chinese culture, a physical life force [ODE][C][AHC][OED] Հաճախ գրվում է chi կամ ki պարզեցված չինարեն։

气; traditional Chinese:

qiana Նեյլոնի տեսակ A type of nylon [OED] Սկզբնապես DuPont-ի ապրանքանիշ, այժմ ընդհանուր
qibla Աղոթելու ընթացքում մուսուլմանների ընդունած դիրքը The point to which Muslims turn in prayer [ODE][COD][C][OED][AOX] Նաև գրվում է qiblah [OED], kiblah, qiblih, kibla կամ qib'lah [RHU], հաճախ մեծատառերով։ 17-րդ դար, արաբերեն, «հակառակը»
qibli Սիրոկկոի լիբիական տեղական անվանում A local Libyan name for the sirocco, a southeasterly Mediterranean wind [OED] Նաև գրվում է ghibli արաբերեն قبلي‎, «քիբլայից եկող»
qigong Բժշկական վարժությունների չինական համակարգ A Chinese system of medical exercises [ODE][C][AOX] Նաև գրվում է chi gong, ki gong, or chi kung պարզեցված չինարեն

气功; traditional Chinese: 氣功

qin Չինական երաժշտական գործիքների դասակարգում A classification of Chinese musical instruments [AOX] չինարեն

qinah Եբրայերեն էլեգիա A Hebrew elegy [WI] Նաև գրվում է kinah; plural qinot, qinoth եբրայերեն קינה
qindar, qindarkë Արժույթի ալբանական միավոր, հավասար է լեկի մեկ հարյուրերորդին An Albanian unit of currency, equal to one one-hundredth of a lek [ODE][L][C] Հոգնակին qindarka [L] կամ qindars [C]. Նաև գրվում է qintar [L][C][AOX] կամ quintal ալբաներեն
qinghaosu Դեղ, արտեմիզին, օգտագործվում է մալարիան բուժելու համար A drug, artemisinin, used to treat malaria [C] չինարեն

青蒿素

qipao Չինական ավանդական հագուստ A traditional Chinese dress [OED] Նաև գրվում է chi pao չինարեն

旗袍

qirsh Դրամական միավոր Սաուդյա Արաբիայում, նախինում նաև տերբեր երկրներում A monetary unit of Saudi Arabia and, formerly, various other countries [RHU] Նաև գրվում է qurush, qursh, gursh, girsh կամ ghirsh
qiviut Խոյացուլի բորդ The wool of the musk-ox [OED] ինուկտիտուտ ᕿᕕᐅᖅ
qiyas Անալոգիա Շարիաթում An analogy in Sharia, Islamic law [RHW] արաբերեն قياس‎
qoph Եբրայերենի այբուբենի տասնիներորդ տառը The nineteenth letter of the Hebrew alphabet [L][C] Նաև գրվւոմ է koph եբրայերեն קוף
qorma Կարիի (համեմունք) տեսակ A type of curry [Co] Ավելի հաճախ գրվում է korma պարսկերեն→ուրդու قورمه‎
qwerty Անգլերենի ստանդարտ ստեղնաշար A standard English keyboard layout [ODE][COD][LC][C][AOX][OED] Հոգնակին՝ qwertys կամ qwerties; նաև՝ QWERTY Անվանվել է վերևի շարքի ձախից առաջին վեց տառերով
rencq «rank»–ի հնացած գրելաձև An obsolete spelling of rank [OED]
sambuq Դաույի (փոքր արաբական նավակ) տեսակ A type of Dhow, a small Arabian boat [OED] արաբերեն سنبوك‎
sheqel Միջագետքում ծագած ծանրության միավոր A unit of weight originally used in Mesopotamia. The currency of Israel, divided into 100 agorot [MW] Հոգնակին՝ sheqels կամ sheqalim։ ավելի հաճախ գրվում է shekel եբրայերեն שקל‎, իդիշ ניי-שקל
souq Արաբական շուկա An Arab marketplace [ODE][C][OED][AOX] Նաև գրվում է sooq, soq, suq, souk, esouk կամ suk արաբերեն سوق‎ (sūq)
talaq Ամուսնալուծության իսլամական ձև A form of Islamic divorce [ODE][C][OED] արաբերեն talaq, talaqa–ից «ուրանալ»
taluq Հնդկական կալվածք An Indian estate [OED] Նաև գրվում է taluk կամ talook արաբերեն→Urdu تعلقه‎, ta'alluqa, «կապ», «հարաբերություն»
taluqdar «taluq»–ի եկամուտները հավաքող անձ A person who collects the revenues of a taluq [OED] Նաև գրվում է talukdar կամ talookdar արաբերեն→ուրդու تعلقدار‎, ta'alluq-dar, "landholder", "possessor of an estate", "lord of a manor"
taluqdari Հնդիկ հողատեր An Indian landholding tenure [OED]
taqiya Իսլամում մեկի կյանքի վախի պատճառով հավատքի կեղծումը In Islam, the dissimulation of faith displayed for fear of one's life [RHW] Նաև գրվում է taqiyah [RHU] կամ capitalised արաբերեն التقية‎
taqlid Մուսուլմանական ուղղափառության ընդունում Acceptance of Muslim orthodoxy [RHW] արաբերեն قْلي‎
tariqa Հոգևոր զարգացման սուֆիների մեոդ կամ սուֆի միսիոներ A Sufi method of spiritual development, or a Sufi missionary [E][AOX] Նաև գրվում է tariqat [E] կամ tarika արաբերեն طريق‎
tranq Ցավազրկող դեղամիջոցի տեսակ A form of sedative [OED] Նաև գրվոըմ է trank [OED] Սղվել է tranquilizer–ից
tsaddiq Հուդայականության մեջ արդարներին տրվող եզր In Judaism, a term bestowed upon the righteous. [C][OED] Հոգնակին tsaddiqs կամ tsaddiqim․ նաև գրվում է tzaddiq [C], tzadik կամ tzaddik եբրայերեն צדיק
umiaq Ինուիտական բաց նավակ An open Inuit boat [OSPD4] Նաև՝ umiak, umialak, umiac, oomiac կամ oomiak
waqf Որոշ իսլամական երկրներում հողի նվիրատվություն, որը տրվում է կրոնական կամ բարեգործական նպատակներով A charitable trust in Islamic law [ODE][C][OED] Նաև գրվում է wakf․ հոգնակին՝ waqf [ODE][C][OED] կամ waqfs [C][OED] արաբերեն, բառացի «դաթար» waqafa–ից «անշարժության, լճացման գալ»
yaqona Ֆիջիական ոգելից խմիչք, կավա A Fijian intoxicating beverage, kava [C][OED] Ֆիջիերեն yaqona, որտեղ q-ն ներկայացնում է [ŋɡ]

Գործածությունը սքրաբլում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շատ բառային խաղերում խաղացողը պետք է կառուցի բառ օգտվելով տրված տառերից։ Եթե խաղացողը պարտավոր է օգտագործել q, բայց չունի u, կարելի է օգտագործել այս ցանկը։ Սակայն, այս ցանկի ոչ բոլոր բառերն են ընդունելի սքարաբլի մրցույթներում։ Սքրաբլի առաջնությունները օգտագործում են իրենց բառերի շարքը։

Qi–ն սքրաբլում օգտագործվող ամենաշատ տարածված բոռն է[9] և 2006 թվականին ավելացվել է սքրաբլի Հյուսիսային Ամերիկայի բառերի պաշտոնական ցանկում[10]։

suq–ի, umiaq–ի և qiviut–ի նման բառերը նույնպես ընդունելի են, բայց քանի որ նրանք պարունակում են u, նրանք քիչ հավանական է, որ օգտակար կլինեն նման իրադրությունում[11]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. David Sacks (2004). Letter Perfect: The Marvelous History of our Alphabet from A to Z. Random House. ISBN 0-7679-1173-3.
  2. Lynn Kauer. «Qaqortoq». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 6-ին.
  3. «Hewlett-Packard and Compaq Agree to Merge, Creating $87 Billion Global Technology Leader» (Press release). Hewlett-Packard. 2001 թ․ սեպտեմբերի 3. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
  4. Michael J. De la Merced (February 18, 2011). «Nasdaq and ICE Hold Talks Over Potential N.Y.S.E. Bid». Dealbook. The New York Times. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 18-ին.
  5. «Qantas frequent flyers get microchip cards, heralding new era in faster travel». The Independent. UK. 2009 թ․ նոյեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 10-ին.
  6. Andrew Buncombe (2006 թ․ հոկտեմբերի 25). «Former CIA Chief Joins the Board of QinetiQ». The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 14-ին.
  7. Mulla Sadra Shirazi (2010). Divine Manifestations: Concerning the Secrets of the Perfecting Sciences. ICAS Press. էջ 151. ISBN 1-904063-35-7.
  8. Toby A. H. Wilkinson (2001). Early Dynastic Egypt: Strategies, Society and Security. Routledge. էջ 259. ISBN 0-415-26011-6.
  9. Playing the 'Q'. Huub Luyk. Sun.Star Baguio. October 5, 2010. Retrieved October 19, 2010. Արխիվացված Մարտ 19, 2012 Wayback Machine
  10. "Scrabble players adjust as official dictionary adds ' za, 'qi ' and 3,300 others." Virginia Linn. Pittsburgh Post-Gazette. April 9, 2006. Retrieved October 19, 2010.
  11. Words with a Q not followed by a U Արխիվացված 2010-10-06 Wayback Machine. Australian Scrabble Players Association. May 8, 2007. Retrieved October 19, 2010.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]