Բալի

Կղզե նահանգ
Բալի
Bali
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Ինդոնեզիա
Համայնք	Բալի
Մակերես	5,780.06 կմ2 կմ²
ԲԾՄ	3031 մետր
Խոսվող լեզուներ	ինդոնեզերեն (պաշտոնական), բալիերեն, անգլերեն
Բնակչություն	4 225 384 մարդ (2014)
Ազգային կազմ	բալիիցիներ (90%), յավայցիներ (7%), բալիագացիներ (1%), մադուրեսցիներ (1%)
Կրոնական կազմ	հինդու (83.5%), մուսուլման (13.4%), քրիստոնյա (2.5%), բուդիստ (0.5%)
Ժամային գոտի	WITA?
Պաշտոնական կայք	baliprov.go.id
Բալի (Ինդոնեզիա)
Բալի Վիքիպահեստում

Բալի, կղզի Մալայան կղզեխմբում, փոքր Զոնդյան կղզիների խմբում, Ինդոնեզիայի համանուն նահանգի կազմում։ Հարավային ափը ողողում է Հնդկական օվկիանոսը, հյուսիսայինը՝ Խաղաղ օվկիանոսի Բալի ծովը։ Արևմուտքում Ճավա կղզուց առանձնացված է համանուն նեղուցով, արևելքում Լոմբոկ կղզուց առանձնացված է Լոմբոկի նեղուցով։ Նահանգը ներառում է Բալիի կղզին և մի քանի ավելի փոքր հարևան կղզիներ, մասնավորապես Նուսա Պենիդան, Նուսա Լեմբոնգան և Նուսա Քենինգան։ Այն գտնվում է Լեսեր Սանդա կղզիների ամենաարևմտյան մասում, Ճավայի արևմուտքի և Լոմբոկի արևելքի մեջտեղում։ Մայրաքաղաքը Դենպասարն է, գտնվում է կղզու հարավային մասում։ Բնակչությունը՝ 4 225 384 մարդ (2014)։

Ըստ 2010-ի մարդահամարի Բալիի բնակչության 83,5%-ը դավանում է Բալիյան Հինդուիզմ, 13,4%-ը՝իսլամ, 2,5%-ը՝ քրիստոնեություն, իսկ 0,5%-ը՝ բուդդիզմ։

Բալին հայտնի զբոսաշրջային ուղղություն է և հայտնի է իր բարձր զարգացած արվեստներով, որը ներառում է ազգային պար, քանդակ, նկարչություն, կաշեգործություն, մետաղամշակում և երաժշտություն։ Բալիում ամեն տարի կազմակերպվում է Ինդոնեզիայի ֆիլմի միջազգային փառատոնը։ Սկսած 20-րդ դարի վերջերից նահանգը վերելք է ապրել զբոսաշրջությամբ։

Անտիկ Բալի

Ք.Ա. 2000 թվականից Բալին բնակեցվել է ավստրոնեզյան մարդկանցով, ովքեր ներգաղթել էին Հարավ–արևմտյան Ասիայի և Օվկիանիայի միջով Հարավ–արևմտյան Ծովային Ասիայում։ Մշակութային և լեզվական բալիիցիները սերտորեն կապված են Ինդոնեզիայի կղզեախմբի, Մալաթիայի, Ֆիլիպինների և Օվկիանիայի մարդկանց հետ։ Անտիկ Բալիում գոյություն ունեին 9 հինդու աղանդներ, այսինքն Պաստուպատա, Բհաիրավա, Սիուա Շիդանտա, Ուաիսնաուա, Բոդա, Բրահմա, Ռեսի, Սորա և Գանապատյա։ Ամեն աղանդ բացում է իր աթենական դատարանը, հատուկ աստվածությունը, որպես նրա մարդկային աստվածություն։ Արձանագրությունները 896-ից և 911-ից չի նշում թագավորը, մինչ 914,երբ նշվում էր Շրի Կեսարիվարման։ Նրանք նաև բացահայտեցին Բալիի անկախությունը հստակ բարբառը, երբ միաժամանակ կիրառվում էր բուդիզմ և սիվաիզմ։

Անկախություն Հոլանդիայից

1946 թվականին Հոլանդիան Բալիին ընդունեց որպես Արևելյան Ինդոնեզիայի նահանգի 13 վարչական շրջաններից մեկը։ Բալին միացվեց Ինդոնեզիայի հանրապետության միացյալ նահանգներին, երբ Նիդերլանդները ճանաչեց Ինդոնեզիայի անկախությունը 1949 թ դեկտեմբերի 29ին։

Աշխարհագրություն

Բալիի կենտրոնական լեռները ներառում են 3,000 մետրը ավելի բարձրացող մի քանի լեռնագագաթներ։ Ամենաբարձրը Ագունգ լեռն է (3,031 մետր), հայտնի է որպես «մայր լեռ», որը գործող հրաբուխ է։ Լեռների շարքը կենտրոնից դեպի արևմտյան կողմ, Ագունգ լեռան հետ արևմուտքի ամենաբարձր լեռնագագաթն է։ Բալիի հրաբխային բնությունն ունի իր նպաստելի բացառիկ պտղաբերությունը և իր լեռան շարքերը ապահովում են բարձր տեղումների քանակը, այն աջակցում է բարձր արդյունավետ գյուղատնտեսությանը։ Լեռների հարավը լայն, կայուն նվազման տարածք է, որտեղ աճում է Բալիի ամենամեծ բրինձի մշակաբույսերը։ Լեռների հյուսիսային կողմի լանջերին ավելի շատ թեք է ծովից և կղզու սուրճ արտադրող հիմնական տարածքը, երկայնքի բրինձով, բանջարեղենով և խոշոր եղջերավոր անասուններով։ Ամենաերկար գետը՝ Այունգ գետը, հոսում է մոտավորապես 75 կմ։

Կղզին շրջակայված է մարջանյա ստորջրյա ժայռերով։ Ծովափերը հարավում հակված են ունենալու սպիտակ ավազ մինչ դրանք հյուսիսում և արևելքում ունեն սև ավազ։ Բալին չունի խոշոր ներքին ջրային ուղիներ, չնայած որ Հո գետը նավարկելի է փոքր մակույկ նավերի կողմից։ Սև ավազով ծովափները Պասուտի և Կլաինդուկուի արանքը լինում է զարգացած տուրիզմի համար, բայց առանձին ծովեզրյա Տահան Լոթի տաճարից, նրանք դեռ չեն օգտագործել բազմանշանակ տուրիզմի համար։

Ագունգ լեռ, ամենաբարձր լեռնագագաթը Բալիում

Ամենամեծ քաղաքը գավառաբնակ մայրաքաղաք Դենպասարն է, մոտ հարավային մասին։ Նրա բնակչությունը շուրջ 491,500 (2002 թվականի տվյալներով) է։ Բալիի երկրորդ ամենամեծ քաղաքը հին գաղութային մայրաքաղաք Սինքարայան է, որը գտնվում է հյուսիսային մասում և շուրջ 100,000 մարդկանց տուն է։ Ուրիշ կարևոր քաղաքներ ներառում են հաճախակի այցելության ծովափ Կուտան, որը գործնականորեն Դենպասարի քաղաքային տարածքի մասն է, իսկ Ուբուդը կղզու մշակութային կենտրոնն է, որը գտնվում է Դենսպարի հյուսիսում։

Կլիմա

Բալիի կլիման հասարակածային մուսսոնային է․ սեզոնային սովորական չորս բաժանման փոխարեն այստեղ առկա են միայն երկուսը՝ չոր (հունիս-հոկտեմբեր) և խոնավ (նոյեմբեր-մարտ), ամենաշատ տեղումները լինում են հունվար-փետրվար ամիսներին։ Բալիի որոշ շրջանների՝ կլիմայի առումով տարբերությունը գրեթե աննկատ է։ Խոնավ սեզոնի ընթացքում տեղումները տեղային են, որպես կանոն, գիշերը և կարճատև (1-2 ժամ)՝ ամպրոպային տեղատարափերի տեսքով։ Լինելով պարզապես 8 աստիճան հասարակածի հարավում՝ Բալին ունի բոլորովին նույն կլիման տարվա ընթացքում։ Օրվա ընթացքում ջերմաստիճանը ցածրում տարբերվում է բարձրից 20-ից 33 աստիճան ցելսիուսով, չնայած որ այն կարող է լինել ավելի զով, քան լեռներում։ Արևմտյան մուսոնը տեղում է մոտավորապես հոկտեմբերից ապրիլ և այն կարող է բերել արտահայտիչ անձրև, հատկապես դեկտեմբերից մինչև մարտ։ Մուսսոնի ժամանակահատվածում, դրսում խոնավությունը համեմատաբար ցածր է և անձրև տեղալու հավանականությունը քիչ է դաշտավայրի տարածքում։

Միջավայր

Բրնձի տափակ տանիքները Բալիում

Ամենավատ էրոզիաները տեղի են ունեցել Լեբի ծովափում, որտեղ ամեն տարի ցամաքից 7 մետր վերև կորեցվում է։ Տասնամյակ առաջ, այս ծովափը օգտագործվել է սուրբ ուխտագնացությունների համար ավելի քան 10,000 մարդկանցով, բայց նրանք հիմա հեռացել են դեպի Մասկետի ծովափ։ Որովհետև ավելի շահագործվող է տուրիստի արդյունաբերության կողմից, որը ծածկում է մեծ ցամաքային տարածքը, 400 գետերից 200-ը չորացած կղզու վրա և ուսումնասիրության հիման վրա, Բալիի հարավային մասը պետք է պակասի ջրի ցամաքային մասը 2,500 լիտր մաքուր ջրով յուրաքանչյուր վայրկյան 2015-ից։

Աղբյուրներ

• Պաշտոնական կայք