Նարիման Նարիմանով

Նարիման Նարիմանով ադրբ.՝  نریمان نریمانف
Դրոշ Անդրկովկասի ԽՖՍՀ ներկայացուցիչը ԽՍՀՄ կենտկոմում
30 դեկտեմբերի 1922 — 19 մարտի 1925
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	Ղազանֆար Մուսաբեյով
Դրոշ Անդրկովկասի ԽՖՍՀ Միութենական խորհրդի նախագահ
12 մարտի 1922 — 13 դեկտեմբերի 1922
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Դրոշ Ադրբեջանական ԽՍՀ Ժողկոմխորհի նախագահ
28 ապրիլի 1920 — 6 մայիսի 1922
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	Ղազանֆար Մուսաբեյով
Դրոշ Ադրբեջանական ԽՍՀ Ժամանակավոր կառավարության նախագահ
28 ապրիլի 1920 — 1921
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	պաշտոնը լուծարվել է
Դրոշ Ադրբեջանական ԽՍՀ Հեղկոմի նախագահ
28 ապրիլի 1920 — 6 մայիսի 1921
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	Միրզա Դավուդ Հուսեյնով
Կուսակցություն՝	«Հումմեթ» կազմակերպություն, Ադրբեջանական կոմկուս
Կրթություն՝	Անդրկովկասյան ուսուցչական սեմինարիա և Օդեսայի ազգային համալսարան
Մասնագիտություն՝	բժիշկ-թերապևտ
Դավանանք	իսլամ
Ծննդյան օր	1870 թվականի ապրիլի 2
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի օր	1925 թվականի մարտի 19
Վախճանի վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Թաղված	Կրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն,  Ադրբեջանական ԽՍՀ և  ԽՍՀՄ
Հայր	Նաջաֆ Քերբելայի
Մայր	Հելիմե խանում
Ամուսին	Գյուլսում Ալիևա
Զավակներ	Նաջաֆ Նարիմանով
Ինքնագիր
Պարգևներ	և

Նարիմանով Նարիման Քյորբալլահ Նաջաֆ օղլի (ադրբ.՝ Nərimanov Nəriman Kərbəlayi Nəcəf oğlu, ապրիլի 14, 1870(1870-04-14), Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն - մարտի 19, 1925(1925-03-19), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ԽՍՀՄ պետական և կուսակցական գործիչ, գրող, հրապարակախոս։ Կոմունիստական կուսակցության անդամ 1905 թվականից։

Կենսագրություն

Ավարտել է Օդեսայի Նովոռոսիյսկի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը (1908)։ 1905 թվականին ընդունվել է «Հումմեթ» կազմակերպության շարքերը, զբաղվել հրապարակախոսական գործունեությամբ, ադրբեջաներեն է թարգմանել ՌՍԴԲԿ ծրագիրը։ 1909 թվականին ձերբակալվել է և աքսորվել Աստրախան։ 1913 թվականին կուսակցական աշխատանք է կատարել Բաքվում։ 1917 թվականին Նարիմանովը «Հումմեթ»-ի կոմիտեի նախագահն էր, ՌՍԴԲ(բ) կ Բաքվի կոմիտեի անդամ, «Հումմեթ» թերթի խմբագիրը։ 1918 թվականի գարնանը դարձել է Բաքվի ժողկոմխորհի քաղաքային տնտեսության կոմիսար։ 1919 թվականին աշխատել է ՌԽՖՍՀ արտգործմինիստրությունում (Մերձավորարևելյան բաժնի վարիչ, ժողկոմի տեղակալ)։ 1920 թվականին Նարիմանովը Ադրբեջանի Հեղկոմի, ապա Ադրբեջանական ԽՍՀ ժողկոմխորհի նախագահն էր։

Գործունեություն

1920 թվականի նոյեմբերի 30-ին, ստանալով Հայաստանի խորհրդայնացման լուրը (29 նոյեմբերի), հանդես է եկել պաշտոնական հայտարարությամբ, ըստ որի Խորհրդային Ադրբեջանի կառավարությունը մինչ այդ Դաշնակցական Հայաստանի հետ ունեցած տարածքային վեճերը չեղյալ է հայտարարում, և վիճելի տարածքները (Նախիջևան, Զանգեզուր, Ղարաբաղ) այսուհետ հայտարարում է Խորհրդային Հայաստանի անբաժան մասերը։

Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի համաձայն դաշնակցական կառավարությունն անձամբ հրաժարվում է բազմաթիվ հայկական գավառներից, իսկ Խորհրդային Հայաստանում սկսելով փետրվարյան ապստամբությունը, խիստ բացասական է ազդում Մոսկվայում տեղի ունեցող խորհրդա-թուրքական բանակցությունների վրա։ Արդյունքում կնքվում է Մոսկվայի պայմանագիրը, որով Նախիջևանն արդեն իսկ անցնում է Ադրբեջանին։

Նույն ճակատագրին է արժանանում նաև Արցախը, որը բռնակցվում է Ադրբեջանին, իսկ Սյունիքում Գարեգին Նժդեհի գլխավորած Հայաստանի հետ վերամիավորման ազատագրական պայքարը նոր թափ է ստանում։

Արտաքին հարաբերություններ

Խորհրդային պատվիրակության կազմում Նարիմանովը մասնակցել է Ջենովայի կոնֆերանսին (1922)։ 1922 թվականից Անդրֆեդերացիայի Միութենական խորհրդի նախագահն էր և ԽՍՀՄ ԿԳԿ նախագահներից մեկը։ Եղել է ՌԿ(բ)կ Կովկասյան բյուրոյի և կուսակցության Անդրկովկասյան երկրկոմի անդամ, ՌԿ(բ) կ XII և XIII համագումարների պատգամավոր, ՌԿ(բ) կ ԿԿ անդամության թեկնածու։ Նարիմանովի նախաձեռնությամբ Ադրբեջանում բացվել է ադրբեջանական առաջին ժողովրդական գրադարան-ընթերցարանը (1894)։

Հիշատակ

Հեղինակ է ադրբեջաներեն և ռուսերեն լեզուների դասագրքերի, պատմական թեմայով գրված դրամաների և վեպերի։ Նրա գրականագիտական հոդվածները նվիրված են ռեալիզմի պրոբլեմներին։ Գրել է հուշեր Վ․ Ի․ Լենինի մասին։ Ադրբեջաներեն է թարգմանել Ն․ Վ․ Գոգոլի «Ռևիզոր»-ը։

Թաղված է Կարմիր հրապարակում՝ Կրեմլի պատի մոտ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 204)։