Շագանակագեղձ
Շագանակագեղձ (Prostata, gl․ prostatica), տղամարդու սեռական գեղձ, գեղձամկանային կենտ օրգան։ Նման է շագանակի, երկարությունը 3-4 սմ, լայնությունը՝ 3-5 սմ, հաստությունը՝ 1,7-2,5 սմ։ Գտնվում է կոնքի խոռոչում, միզասեռական ստոծանու վրա, միզապարկից ցած և առաջ, շրջագրկում է միզապարկի վզիկը և միզուկի սկզբնական (շագանակային) հատվածը։
Շագանակագեղձի կառուցվածքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շագանակագեղձը կազմված է երեք բլթից, 30-40 առանձին գեղձիկներից, որոնց միջև գտնվում է օրգանի հենքը կազմող՝ հիմնականում հարթ մկանահյուսվածքը։ Արտաքինից պատված է սպիտակուցային պատյանով։ Գեղձերի ծորանները բացվում են միզուկի շագանակային հատվածի մեջ։ Շագանակագեղձը անոթավորվում է միզապարկային ստորին և ուղիղաղիքային միջին զարկերակների ճյուղերով։
Շագանակագեղձի ֆունկցիաները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շագանակագեղձը արտադրում է կաթնագույն թանձր արտազատուկ, որը կազմում է սերմնահեղուկի բաղադրության մեծ մասը և պահպանում սպերմատոզոիդների կենսունակությունը։ Շագանակագեղձի մկանային մասը ծառայում է որպես միզուկի ներքին սեղման, հատկապես կանխում է մեզի հոսքը սերմնացայտման պահին։
Շագանակագեղձի ախտահարումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առավել հաճախ հանդիպող հիվանդություններն են՝ պրոստատիտը (շագանակագեղձի բորբոքում) և գեղձուռուցքը (ադենոմա)։
Բորբոքում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պրոստատիտը շագանակագեղձի բորբոքումն է[1][2]: Այն կարող է պայմանավորված լինել բակտերիալ ինֆեկցիայով կամ այլ ոչ ինֆեկցիոն պատճառներով[3]: Շագանակագեղձի բորբոքումը կարող է առաջացնել ցավոտ միզարձակություն կամ արտազատություն, ցավ աճուկում, դժվարոց միզարձակություն կամ ընդհանուր ախտանիշներ, ինչպիսիք են տագնապը կամ հոգնածությունը: Բորբոքման դեպքում պրոստատը մեծանում է և դառնում ցավոտ շոշափելիքի ժամանակ ռեկտալ հետազոտության ժամանակ: Պրոստատի բորբոքումը կարող է ազդեցություն ունենալ պտղաբերության վրա[4][5]. Ինֆեկցիա առաջացնող բակտերիաները կարող են հայտնաբերվել միզի սերմացան քննության միջոցով.
Շագանակագեղձի մեծացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շագանակագեղձի մեծացումը կոչվում է պրոստատոմեգալիա, իսկ բեւեռաձև հիպերպլազիան (ԴՀՊ) ամենատարածված պատճառն է[6][7]: ԴՀՊ-ն շագանակագեղձի մեծացումն է բեւեռաձև հիվանդության պատճառով, ինչը ոչ չարորակ հիվանդություն է: Դա շատ հաճախ հանդիպում է տարեց տղամարդկանց մոտ: Այն հաճախ ախտորոշվում է, երբ շագանակագեղձը այնքան է մեծանում, որ դժվարացնում է միզարձակությունը: Ախտանիշները ներառում են հաճախակի միզարձակման ցանկությունը (հաճախակի միզարկություն) կամ միզարձակման հետաձգումը (դժվար միզարկություն)[8][9]:
Քաղցկեղ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շագանակագեղձի քաղցկեղը ամենատարածված քաղցկեղներից է, որը ազդում տարեց տղամարդկանց վրա Մեծ Բրիտանիայում, ԱՄՆ-ում, հյուսիսային Եվրոպայում և Ավստրալիայում, ինչպես նաև տարեց տղամարդկանց մահվան հիմնական պատճառներից մեկն աշխարհում[10][11]: Հաճախ մարդը ոչ մի ախտանիշ չի ունենում; երբ դրանք հայտնվում են, կարող են ներառել հաճախակի միզարձակումը, միզարձակման ցանկությունները, միզարձակման ձգձգումը և այլ ախտանիշներ, կապված բեւեռաձև հիպերպլազիայի հետ: Հազվադեպ դեպքերում, այդքան քաղցկեղները կարող են առաջացնել քաշի կորուստ, միզարձակումի ձգձգում կամ ախտանիշներ, ինչպիսիք են մեջքի ցավը մետաստազիկ վնասվածքների պատճառով, որոնք տարածվել են շագանակագեղձի սահմաններից դուրս:
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Understanding Prostatitis – Causes, Symptoms, Treatments, and Prevention». infectioncycle.com. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Prostatitis: Inflammation of the Prostate». www.niddk.nih.gov. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «What is Prostatitis?». www.medicoverhospitals.in. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Implications of prostate inflammation on male fertility». pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Male Fertility». conceiveplus.com. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Common Causes and Symptoms of Enlarged Prostate». lifemd.com. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Enlarged prostate and sexual function». vertica-labs.com. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Prostate Enlargement». www.advancedurologyinstitute.com. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Benign Prostatic Hypertrophy or Hyperplasia Nursing Care Plan & Management». www.rnpedia.com. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Epidemiology of Prostate Cancer». pmc.ncbi.nlm.nih.gov. Վերցված է 2024-11-04-ին.
- ↑ «Cancer in Men: Prostate Cancer is #1 for 118 Countries Globally». www.cancer.org. Վերցված է 2024-11-04-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շագանակագեղձ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 410)։ 
|