استانداردهای مارک
استانداردهای مارک (به انگلیسی: MARC) از استانداردهای به‌کاررفته در علوم کتابداری است.
نام مارک شکل اختصاری فهرستنویسی قابل خواندن برای ماشین[۱] در انگلیسی است.
سامانهٔ مارک نخستین بار در ایالات متحده توسط کتابخانه کنگره به‌وجود آمد تا سازماندهی و گسترش اطلاعات کتابشناختی را میسر کند.
اطلاعات موضوعی در مارک، دربرگیرندهٔ سرعنوان‌های موضوعی، شماره‌های دیویی، رده‌بندی کتابخانه کنگره و دیگر موضوعات است.
مارک ۲۱
[ویرایش]مارک فرمتی است که امکان خواندن و پردازش اطلاعات فهرستنویسی هر اثر مشخص را به وسیلهٔ کامپیوتر فراهم می‌کند و روشی است برای کدگذاری، نشانه‌گذاری و برچسب زدن فیلدها در پیشینهٔ کتابشناختی و شناسایی آن‌ها با استفاده از اعداد ۳ رقمی است. اولین بار در آمریکا توسط کتابخانه کنگره در سال ۱۹۶۹ به وجود آمد. کاربردهای گوناگون آن در آمریکا، انگلستان، اروپا و دیگر کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفت.
انواع مارک از نظر کاربرد
[ویرایش]۱)فرمت کتابشناختی(bibliogeraphic format)
۲)فرمت مستندات(authorities format)
۳)فرمت موجودی(holding format)
۴)فرمت مارک آمریکا برای اطلاعات طبقه‌بندی(chassifieation format)
اهداف کلی مارک
[ویرایش]- طراحی استانداردهایی برای استفاده بهینه از کامپیوتر در جهت تبادل اطلاعات کتابشناختی بین کتابخانه‌ها.
- طراحی روش‌هایی که به کمک عملیات فهرستنویسی منابع با سرعت و کارایی بیشتری صورت گیرد.
- امکان دستیابی کاربران به منابع اطلاعاتی در هر کجا و به هر شکل.
- و....
امکانات مارک
[ویرایش]- می‌توان هر رکورد را تحت یک یا چند سرعنوان خواسته شده (سرشناسه و شناسه‌های افزوده) چاپ کند و مدخل‌ها را به هر شکل دلخواه (فهرست پدید آور، فهرست رده‌ای و...)مرتب کند.
- فهرست‌ها را با افزایش داده‌های جدید به فایل مرکزی به صورت خودکار روزآمد می‌سازد.
- شکل نهایی فهرست یا فهرست‌ها را برای رسانه‌های مورد نیاز مثل میکروفیلم، برگه، شکل کتابی و.... فراهم می‌کند.
- فرمت تبادلی برای رکوردهای فهرست شده بین یک کتابخانه و سایر کتابخانه‌ها فراهم می‌سازد[۲]
| ایزو ۳۱۶۶-۱ عددی — |
ایزو ۳۱۶۶-۱ آلفا-۳ — |
ایزو ۳۱۶۶-۱ آلفا-۲ — |
پیشوند(های) کد فرودگاهی ایکائو — |
| ای.۱۶۴ فهرست پیش‌شماره تلفنی کشورها — |
فهرست کدهای کمیته بین‌المللی المپیک — |
دامنه سطح‌بالا — |
ایکائو aircraft regis. prefix(es) — |
| ای.۲۱۲ کد کشوری تلفن همراه — |
فهرست ناتو بر پایه مناطق و کشورها کد ۳ رقمی — |
فهرست ناتو بر پایه مناطق و کشورها کد ۲ رقمی (از کار افتاده) — |
کد(های) استانداردهای مارک کتابخانه کنگره — |
| ITU Maritime ID(s) — |
کد(های) حرفی آی‌تی‌یو — |
کد کشوری اف‌آی‌پی‌اس — |
کد بین‌المللی خودرو — |
| جی‌اس۱ پیشوند(های) جی‌تی‌آی‌ان — |
کد کشوری یوان‌دی‌پی — |
کد (های) کشوری دبیلیوام‌او — |
ITU callsign prefixes — |
منابع
[ویرایش]سلطانی، پوری، ۱۳۱۰-دانشنامه کتابداری واطلاع رسانی / پوری سلطانی، فروردین راستین. A cyclopedic dictionary of library and information sciences مشخصات نشر تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۷۹.تشریح ۱۶، ۴۶۰، ۶۱ص ؛ ۲۳ س م.شابک