ഭൂതക്കോലം
_LACMA_M.2005.49a-b_(2_of_3).jpg?lang=ml)
കർണാടകയിലെ തീരദേശ ജില്ലകളിലും കേരളത്തിലെ കാസർഗോഡ് ജില്ലയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളിലും കെട്ടിയാടുന്ന ഒരു അനുഷ്ഠാന കലയാണ് ഭൂതക്കോലം. തുളു സംസാരിക്കുന്ന ജനത അവർ ആരാധിക്കുന്ന പ്രാദേശിക ദേവതകളുടെ പ്രീതിക്കായി നടത്തുന്ന ഈ അനുഷ്ഠാന നൃത്തം വളരെ ആകർഷകമാണ്. ഇത് യക്ഷഗാന നാടോടി നാടകത്തെ സ്വാധീനിച്ചതായി പറയുന്നു.
നിർവ്വചനം
[തിരുത്തുക]'ആത്മാവ്', 'ദൈവം' എന്നതിന്റെ തുളു പദമായ ഭൂത, 'കളി, പ്രകടനം, ഉത്സവം' എന്നതിന്റെ തുളു പദമായ കോലം എന്നിവ ചേർന്നതാന് ഭൂതക്കോലമെന്ന വാക്ക്.
ഉദ്ഭവം
[തിരുത്തുക]_(14587481627).jpg?lang=ml)
ഇന്നത്തെ രൂപത്തിലുള്ള ഭൂത ആരാധന തുളുനാട്ടിൽ നിന്നുള്ളതല്ലെന്നാണ് പ്രശസ്ത പണ്ഡിതനും തുളു സാഹിത്യ അക്കാദമി പ്രസിഡന്റുമായ പാൽത്തടി രാമകൃഷ്ണ ആചാര്യന്റെ അഭിപ്രായം.[1] ശ്രീലങ്കയിൽ നിന്നാണ് ഇത് 14-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഇവിടെ അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ടത് എന്ന് പറയുന്ന അദ്ദേഹം "യക്ഷ" ആരാധനയുടെ രൂപത്തിൽ ഇപ്പോഴും അത് ശ്രീലങ്കയിൽ കാണാമെന്നാണ് പറയുന്നത്.[1] പൂർവ്വിക ആരാധന ഇതിനകം തുളു സംസ്കാരത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നതിനാൽ, ഈ ആത്മാരാധന തുളുവുകൾ എളുപ്പത്തിൽ സ്വീകരിച്ചു എന്ന് അദ്ദേഹം നിരീക്ഷിക്കുന്നു.
എന്നാൽ ചിലർ പറയുന്നത് ഇത് പ്രാചീന ദ്രാവിഡ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഭാഗമാണ് എന്നും ഹിന്ദുക്കൾ ഇന്ത്യയിൽ വരുന്നതിനുമുമ്പേ ഇത് ഇവിടത്തെ ആദിവാസികൾക്കിടയിൽ ഉണ്ടായിരുന്നുവെന്നുമാണ്.[2]
നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞനായ പീറ്റർ ക്ലോസിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, തുളു പാഡ്ഡനങ്ങൾ പുരാണ ഹൈന്ദവതയിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി ദ്രാവിഡ പാരമ്പര്യത്തിൽ അധിഷ്ഠിതമാണ്.[3][4] പൗരോഹിത്യം മതഗ്രന്ഥങ്ങൾ പ്രകാരമുള്ള ഒരു ജാതിയുടെ സംരക്ഷണമല്ല, മറിച്ച് അത് ഭരിക്കുന്ന പ്രഭുക്കന്മാർക്കും മറുവശത്ത് സമൂഹത്തിന്റെ താഴേത്തട്ടിലുള്ള ആചാര വിദഗ്ധർക്കും ഇടയിൽ പങ്കിടുന്നു എന്നതാണ് ഇതിന് കാരണമായി പ്രധാനമായി പറയുന്നത്.
ലോകത്തെ രണ്ട് മൂന്ന് മേഖലകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു: ഒന്നാമതായി, കൃഷി ചെയ്ത ഭൂമികളുടെ മണ്ഡലം (ഗ്രാമ്യം), രണ്ടാമത് തരിശുഭൂമികളുടെയും വനങ്ങളുടെയും (ജംഗല/ആരണ്യ), മൂന്നാമത് ആത്മാക്കളുടെ മണ്ഡലം (ഭൂത-ലോകം). ഗ്രാമ്യയും ജംഗല/ആരണ്യയും മൂർത്തമായ ലോകത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്, അതേസമയം ഭൂത-ലോകം അവയുടെ അദൃശ്യമായ പ്രതിരൂപമാണ്. ഗ്രാമ്യ ലോകം ജംഗലയുടെയും ആരണ്യയുടെയും കടന്നുകയറ്റം കാരണം രോഗം, വിശപ്പ്, മൃത്യു എന്നിവയാൽ നിരന്തരം ഭീഷണി നേരിടുന്നതുപോലെ, മൂർത്തമായ ലോകം ആത്മാക്കളുടെ അദൃശ്യ ലോകത്തിൽ നിന്ന് നിരന്തരമായ ഭീഷണിയിലാണ്.[4] ഈ മൂന്ന് ലോകങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ധാർമ്മിക ക്രമത്തിലുള്ള ബന്ധം സന്തുലിതമാണ്. ഈ ക്രമം മനുഷ്യർ അസ്വസ്ഥമാക്കുകയാണെങ്കിൽ, ആത്മാക്കൾ കോപിക്കുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ക്രമം നിലനിർത്തിയാൽ, ആത്മാക്കൾ ദയാലുക്കളും അനുഗ്രഹിക്കുന്നവരും ആണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ, തുളു സംസ്കാരത്തിൽ ആത്മാക്കളെ നല്ലത്/ചീത്ത അല്ലെങ്കിൽ ക്രൂരം/ദയാലു എന്നിങ്ങനെ കരുതുന്നതിന് പകരം അവർ ധാർമ്മികതയുടെയും ഐക്യദാർഢ്യത്തിൻറെയും മൂല്യത്തെപ്പറ്റി മനുഷ്യരെ ചിട്ടയോടെയും സ്ഥിരതയോടെയും ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു എന്ന് പറയുന്നു.[5]
ആരാധനയുടെയും ഭക്തിയുടെയും ഫ്യൂഡൽ ബന്ധങ്ങൾ മൂർത്തവും അദൃശ്യവുമായ ലോകങ്ങളിൽ മനുഷ്യരും ആത്മാക്കളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധങ്ങളെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. മനുഷ്യരുടെ ലോകം മർത്യനായ ഒരു രാജാവിനാൽ ഭരിക്കപ്പെടുമ്പോൾ, ആത്മാക്കളുടെ ലോകം ഭരിക്കുന്നത് കാടിന്റെയും ഭൂതങ്ങളുടെയും അധിപനായ ബെർമെരുവാണ്. ഭൂവുടമകളായ പ്രഭുവർഗ്ഗം രാജാവിൽ നിന്നുള്ള സംരക്ഷണത്തിലും പിന്തുണയിലും ആശ്രയിക്കുന്നതുപോലെ, മനുഷ്യരുടെ ലോകം ആത്മാക്കളുടെ സംരക്ഷണത്തിലും പിന്തുണയിലും ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. അങ്ങനെ വർഷത്തിലൊരിക്കൽ 'കോല' അല്ലെങ്കിൽ 'നേമ' സമയത്ത്, മനുഷ്യലോകത്തിന്റെ അധിപൻ (ഗോത്രപിതാവ്, ഭൂവുടമ, രാജാവ്) ഗ്രാമവാസികളുടെ സജീവമായ പങ്കാളിത്തം കൊണ്ട് ഭൂത ലോകത്തെ ആത്മാവിന്റെ അധികാരം ഉറപ്പുനൽകുന്നു. ഗ്രാമീണരുടെ സജീവ പങ്കാളിത്തം ഒരു പരിധിവരെ പ്രഭുവംശത്തിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയ അധികാരം ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നു. ആചാരത്തിൽ നിന്ന് അവർ പിന്മാറുന്നത് ഭൂവുടമയുടെ അധികാരത്തെ സാരമായി ബാധിക്കും.[6]
ക്ലോസ് നിരീക്ഷിക്കുന്നത്, ഫ്യൂഡൽ ഇടപാടുകളുടെ ഈ ശൃംഖലയിലെ പ്രധാന മധ്യസ്ഥർ ഒരു കാലത്ത് ഗ്രാമ്യയ്ക്കും ജാംഗള/ആരണ്യയ്ക്കും ഇടയിൽ പരിമിതമായ ജീവിതം നയിച്ചിരുന്ന ഗോത്രവർഗ്ഗ സമൂഹങ്ങളാണ് എന്നാണ്.[7] ഉപജീവനത്തിനായി അവർ ഗ്രാമത്തിനും വനത്തിനുമിടയിലുള്ള ഘടനാപരമായ അതിരുകൾ പതിവായി ലംഘിക്കുന്നു. അവർ ഗ്രാമത്തിന്റെ അരികുകളിൽ, വനത്തിനും വയലിനും ഇടയിലുള്ള തരിശുഭൂമിയിൽ താമസിക്കുന്നു, അതിനാൽ അവർ സ്വയം, ഒരർത്ഥത്തിൽ, പരിധിയില്ലാത്തവരാണ്. അത്തരം പരിമിതരായ ആളുകൾ ആത്മാക്കളുടെ മാധ്യമങ്ങളായത് തികച്ചും ഉചിതമാണെന്ന് തോന്നുന്നു എന്ന് ക്ലോസ് പറയുന്നു.
അവതരിപ്പിക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]കർണ്ണാടകത്തിലെ ദക്ഷിണ കനറ ഉഡുപ്പി ജില്ലകളിലും, കേരളത്തിലെ കാസർഗോഡ് ജില്ലയിലുമാണ് ഭൂതക്കോലം അവതരിപ്പിച്ചു വരുന്നത്.[1]
പ്രകടനം
[തിരുത്തുക]സംഗീതം, നൃത്തം, പാരായണം, വിപുലമായ വസ്ത്രങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നതാണ് ഭൂതക്കോലത്തിലെ അനുഷ്ഠാന പ്രകടനം. പഴയ തുളുവിലെ പാരായണങ്ങൾ പ്രതിഷ്ഠയുടെ ഉത്ഭവം വിവരിക്കുകയും അത് ഇന്നത്തെ സ്ഥലത്ത് എങ്ങനെ വന്നുവെന്നതിന്റെ കഥ പറയുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ ഇതിഹാസങ്ങൾ പാഡ്ഡനങ്ങൾ എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്.[8] [9][10] [11][12][13][3][4][7][14][15][16][17] [18][19][20][21][22][23][24][25]
ഈ അനുഷ്ഠാന നൃത്തം ചെയ്യുന്നയാൾ അപ്പോൾ സ്വയം ദൈവമായി മാറുന്നുവെന്നാണ് വിശ്വാസം.[26] ആളുകൾ ഭയപ്പെടുകയും ബഹുമാനിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ദൈവ സമാനമായ കോലധാരി ദൈവത്തിന്റെ പേരിൽ ആളുകളുടെ പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് ഉത്തരം നൽകുമെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.[26]
ദൈവങ്ങളുടെ തരങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]ബ്രഹ്മേരു, കോടമണിത്തായ, കുക്കിന്തയ, ജുമാദി, സരള ജുമാദി, പഞ്ച ജുമാദി, രക്തേശ്വരി, പഞ്ചുരുളി, കുപ്പേ പഞ്ചുരുളി, രക്ത പഞ്ചുരുളി, ജാരന്ദയ, ഉരുന്ദരയ്യ, ഹൊസദേജി, ഹൊസദേവത, ബൊബ്ബാരിയ, നിച്ച, ദുഗ്ഗാലയ, മഹിസന്ദയ, വാർട്ടെ, ചാമുണ്ഡി, ബൈദെരുകുലു, ഉക്കാട്ടിരി, കല്ലുർട്ടി, ഷിറാഡി, ഉള്ളാൽത്തി, ഒക്കുബല്ലല, കൊഡബ്ബു, ഒടിത്യയ് എന്നിങ്ങനെ നിരവധി ദേവതകൾ ഭൂതക്കോലത്തിൽ ഉണ്ട്.[27] ചിലരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, വസൂരി ദേവതയായ മാരിയാണ് ജുമാദി. ഭൂതങ്ങൾ വ്യത്യസ്ത ജാതികളിൽ പെട്ടവരാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് ഒക്കുബല്ലാലയും ദേവനാജിരിയും ജൈനന്മാരാണ്, കുടമണിത്തായയും കുക്കിനാടായയും ബണ്ടുകളാണ്, കൽക്കുഡ ഒരു സ്മിത്താണ്, ബൊബ്ബരിയ ഒരു മാപ്പിളയാണ്, നിച്ച ഒരു കൊറഗയാണ്. ബൊബ്ബരിയ, കൽക്കുട, കല്ലുട്ടി, സിരി, കുമാർ കോടി, ചെന്നയ്യ തുടങ്ങിയ ചില ദേവതകൾ പൂർവ്വിക ആത്മാക്കളാണ്. പന്നി മുഖമുള്ള പഞ്ചുരുളി (പെൺ പ്രതിരൂപം വർട്ടെ പഞ്ചുരുളി) അല്ലെങ്കിൽ കടുവ മുഖമുള്ള പിലിച്ചമുടി പോലെയുള്ള ചിലത് വന്യമൃഗങ്ങളുടെ രൂപത്തിലാണ്.
അവരെ ആരാധിക്കുന്ന ആളുകളുടെ പ്രാധാന്യത്തെ ആശ്രയിച്ച്, ഭൂതങ്ങളോ ദൈവങ്ങളോ കുടുംബ ദേവതകളോ (കുടുംബ ഭൂത), പ്രാദേശിക അല്ലെങ്കിൽ ഗ്രാമ ദേവതകളോ (ജാഗേദ ഭൂത, ഊരദ ഭൂത), അല്ലെങ്കിൽ മനോറിയൽ എസ്റ്റേറ്റുകൾ പോലെയുള്ള ഭരണപരമായ യൂണിറ്റുകളുമായയോ ജില്ലകളുമായൊ (സൈം) അല്ലെങ്കിൽ ചെറിയ രാജ്യങ്ങളുമായൊ (രാജകീയ ഭൂതകൾ അല്ലെങ്കിൽ രാജന്ധൈവകൾ) ബന്ധപ്പെട്ട ദേവതകളോ ആകാം.[10]
ആരാധന
[തിരുത്തുക]
ഇന്ന് ഫ്യൂഡൽ രീതി മാറി ജനാധിപത്യമായി, അതിനാൽ മുൻ ഭരണകുടുംബങ്ങൾ രാഷ്ട്രീയമോ ജുഡീഷ്യറിയോ ആയ പദവികൾ വഹിക്കുന്നില്ല. എന്നിട്ടും ഗ്രാമദേവനെ ബഹുമാനിക്കുന്നതിനായി തങ്ങളുടെ വാർഷിക കോലമോ നേമയോ സ്പോൺസർ ചെയ്യണമെന്ന് ഗ്രാമം അവരോട് ആവശ്യപ്പെടുന്നു. ആത്മാക്കളുടെ അവഗണന തങ്ങളുടെ ജീവിതം ദുസ്സഹമാക്കുമെന്നാണ് ജനങ്ങളുടെ വിശ്വാസം.[28] അവ മാറിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ഭൂത കോലവും ദൈവനേമയും ഇപ്പോഴും മതേതരവും മതപരവുമായ ഉദ്ദേശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നു.
മുഖ്യധാരാ ഹിന്ദു ദൈവങ്ങളെപ്പോലെ ഭൂതകോലങ്ങൾ നിത്യേന ആരാധിക്കപ്പെടുന്നില്ല. അവരുടെ ആരാധന വാർഷിക ആചാരപരമായ ഉത്സവങ്ങളിൽ മാത്രമായി പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഭൂതക്കോലത്തിൻ്റെ ആചാരപരമായ വസ്തുക്കൾ, ആഭരണങ്ങൾ, മറ്റ് സാമഗ്രികൾ എന്നിവയ്ക്കായി ദിവസേന പൂജകൾ നടത്താം.[17] അറിയപ്പെടുന്ന ഹിന്ദു ദൈവങ്ങളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി ഭൂതാരാധന സഭാപരമായതാണ്.
വിവാദങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]കന്നഡ സിനിമയായ കാന്താരയിൽ ഭൂതക്കോലം പ്രാധാന്യത്തോടെ കാണിക്കുന്നുണ്ട്. ഇതിനെത്തുടർന്ന് ഭൂതക്കോലം ഹിന്ദുസംസ്കാരത്തിന്റെ ഭാഗമല്ലെന്നും ഹിന്ദുക്കൾ ഇന്ത്യയിൽ വരുന്നതിനുമുമ്പേ അത് ഇവിടത്തെ ആദിവാസികൾക്കിടയിൽ ഉണ്ടായിരുന്നുവെന്നും നടൻ ചേതൻ പറഞ്ഞത് വിവാദമായിരുന്നു. ഇതിനെതിരെ ഹിന്ദുത്വസംഘടനകൾ പ്രതിഷേധവുമായി രംഗത്തെത്തിയിരുന്നു. എന്നാൽ ചേതനെ അനുകൂലിച്ച ദളിത് സംഘടനാനേതാക്കൾ ഇത് പ്രാചീന ദ്രാവിഡ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഭാഗമാണ് എന്ന് പറഞ്ഞു.[2]
ചിത്രശാല
[തിരുത്തുക]-
ഭൂത ആരാധനയിലെ ഒരു ജനപ്രിയ ദേവതയായ ജുമാദിയുടെ മേക്കപ്പ് -
കോല ചടങ്ങ് ആരംഭിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് കോറ്റിയുടെയും ചെന്നയ്യയുടെയും മേക്കപ്പും ആഭരണങ്ങൾ കെട്ടുന്നതും -
ഉഡുപ്പിയിലെ ബെല്ലെ ബഡഗുമാനേയുടെ ഗൃഹാതുര ക്ഷേത്രം -
കല്ലുർട്ടി ഭൂത -
കോട്ടിയും ചെന്നയ്യയും ബില്ലവ സമുദായത്തിലെ രണ്ട് വീരന്മാർ -
വന്യദേവതയായ ഗുലിഗയുടെ കോലം -
-
മലരായ മാസ്ക് -
വെള്ളപന്നി രഥത്തിൽ മലരായ ദൈവം -
മലരായ -
ബംഗ അരസ രാജകുടുംബത്തിന്റെ രക്ഷാധികാരിയായ ഉള്ളാൽത്തിയുടെ കോലം -
മൊഗവീര സമുദായത്തിന്റെ രക്ഷാധികാരിയായ ബോബ്ബര്യ സ്വാമിയുടെ ചാനൽ/മാധ്യമം -
ആചാരപരമായ നൃത്തം ചെയ്യുമ്പോൾ ഈ ഹാലോ പോലെയുള്ള വസ്തു ഉപയോഗിക്കുന്നു.
_Bhutaradhane_-_Bhuta_ware_the_ani..JPG?lang=ml)
ഇതും കാണുക
[തിരുത്തുക]അവലംബം
[തിരുത്തുക]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Connecting with nature" (in ഇംഗ്ലീഷ്). 2010-05-17. Retrieved 2022-10-24.
- ↑ 2.0 2.1 "ഹിന്ദുവിരുദ്ധ പരാമർശം നടത്തിയെന്ന് പരാതി; നടൻ ചേതനെതിരേ കേസ്" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2022-10-24.
- ↑ 3.0 3.1 Claus, Peter J. (1978). "Heroes and Heroines in the Conceptual Framework of Tulu Culture". Journal of Indian Folkloristics. 1 (2): 28–42.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Claus, Peter J. (1978). "Oral Traditions, Royal Cults and Material for the Reconsideration of the Caste System in South India". Journal of Indian Folkloristics. 1 (1): 1–39.
- ↑ Claus, Peter J. (1973). "Possession, Protection and Punishment as Attributes of the Deities in a South Indian Village". Man in India. 53 (3): 231–242.
- ↑ Carrin, Marine; Tambs-Lyche, Harald (2003). "'You don't joke with these fellows.' Power and Ritual in South Canara, India". Social Anthropology. 11 (1): 23–42. doi:10.1017/S0964028203000028.
- ↑ 7.0 7.1 Claus, Peter J. (1979). "Spirit Possession and Spirit Mediumship from the Perspective of Tulu Oral Traditions". Culture, Medicine, and Psychiatry. 3 (1): 29–52. doi:10.1007/BF00114691. PMID 498800.
- ↑ Brückner, Heidrun (1987). "Bhuta Worship in Coastal Karnataka: An Oral Tulu Myth and Festival Ritual of Jumadi". Studien zur Indologie und Iranistik. 13/14: 17–37.
- ↑ Brückner, Heidrun (1992). "Dhumavati-Bhuta" An Oral Tulu-Text Collected in the 19th Century. Edition, Translation, and Analysis". Studien zur Indologie und Iranistik. 13/14: 13–63.
- ↑ 10.0 10.1 Brückner, Heidrun (1995). Fürstliche Fest: Text und Rituale der Tuḷu-Volksreligion an der Westküste Südindiens. Wiesbaden: Harrassowitz. pp. 199–201.
- ↑ Brückner, Heidrun (2009a). On an Auspicious Day, at Dawn … Studies in Tulu Culture and Oral Literature. Wiesbaden: Harrassowitz.
- ↑ Brückner, Heidrun (2009b). "Der Gesang von der Büffelgottheit" in Wenn Masken Tanzen – Rituelles Theater und Bronzekunst aus Südindien edited by Johannes Beltz. Zürich: Rietberg Museum. pp. 57–64.
- ↑ Claus, Peter (1989). Behind the Text. Performance and Ideology in a Tulu Oral Tradition. In Oral Epics in India edited by Stuart H. Blackburn, Peter J. Claus, Joyce B. Flueckiger and Susan S. Wadley. Berkeley: University of California Press. p. 64.
- ↑ Brückner, Heidrun; Rai, Vivek (2015). The Tübingen Tulu Manuscript – Two South Indian Oral Epics Collected in the 19th Century. Wiesbaden: Harrassowitz.
- ↑ Brückner, Heidrun. (1993). "Kannālaye: The place of a Tuḷu Pāḍdana among Interrelated Oral Traditions." In Flags of Flame: Studies in South Asian Folk Culture, edited by Heidrun Brückner, Loyhar Lutze, and Aditya Malik. New Delhi: Manohar. pp. 283–334.
- ↑ Claus, Peter (1975). "The Siri Myth and Ritual: A Mass Possession Cult of South India". Ethnology. 14 (1): 47–58. doi:10.2307/3773206. JSTOR 3773206.
- ↑ 17.0 17.1 Suzuki, Masataka (2008). "Bhūta and Daiva: Changing Cosmology of Rituals and Narratives in Karnataka". Senri Ethnological Studies. 71: 51–85.
- ↑ Claus, Peter James (1991a). "Kin Songs." In Gender, Genre, and Power in South Asian Expressive Traditions edited by Arjun Appadurai, Frank K. Korom and Margaret A. Mills. Delhi: Motilal. pp. 136–177.
- ↑ Claus, Peter J. (1991b). "Tulu PaaDdanas: Text and Performance." In Perspectives on Dakshina Kannada and Kodagu edited by the Editorial Committee. Mangalagangotri: Mangalore University Decennial Volume, Mangalore University. pp. 1–10.
- ↑ Claus, Peter J. (1993a). "GUNDERT.htm". class.csueastbay.edu. Archived from the original on 2012-07-08. Retrieved 4 May 2016.
- ↑ Claus, Peter J. (1993b). "Text Variability and Authenticity in the Siri Cult." In Flags of Fame edited by Heidrun Brücker. New Delhi: Manohar. pp. 335–374.
- ↑ Claus, Peter J. (1993b). "Text Variability and Authenticity in the Siri Cult." In Flags of Fame edited by Heidrun Brücker. New Delhi: Manohar. pp. 335–374.
- ↑ Claus, Peter J. (1997). "KUMAR and the Siri Myth / Ritual". class.csueastbay.edu. Archived from the original on 2012-09-20. Retrieved 4 May 2016.
- ↑ Claus, Peter James (2001). "Variability of the Tulu paddanas". Cahier de Littérature Orale. 48: 129–158.
- ↑ Claus, Peter J. (1986). "Translating Performance." In Coastal Karnataka. Studies in Folkloristic and Linguistic Traditions of Dakshina Kannada Region of the Western Coast of India edited by U. P. Upadhyaya. Udupi: M. G. M. College Regional Research Centre. pp. 147–154.
- ↑ 26.0 26.1 "What is the controversy over the practice of 'bhoota kola' in Kannada movie Kantara?" (in ഇംഗ്ലീഷ്). 2022-10-23. Retrieved 2022-10-24.
- ↑ Thurston, Edgar; Rangachari, K. (1909). Castes and Tribes of Southern India, Vol. V. Madras: Government Press. p. 148.
- ↑ Claus, Peter J. (1973). "Possession, Protection and Punishment as Attributes of the Deities in a South Indian Village". Man in India. 53 (3): 231–242.
