სოლ ბელოუ
სოლ ბელოუ (დაბ. სახ. სოლომონ ბელოუზი, დ. 10 ივნისი, 1915 - გ. 5 აპრილი, 2005 ) — კანადელ-ამერიკელი მწერალი. ლიტერატურული მოღვაწეობისთვის ბელოუს მიენიჭა პულიცერის პრემია, ნობელის პრემია ლიტერატურაში და ეროვნული მედალი ხელოვნებაში. [24] იგი არის ერთადერთი მწერალი, რომელმაც სამჯერ მოიპოვა წიგნის ეროვნული პრემია ფანტასტიკის ჟანრში [25] და მან 1990 წელს მიიღო წიგნის ეროვნული ფონდის მედალი ამერიკულ წერილებში შეტანილი ღირსეული წვლილისთვის. [26]
შვედეთის ნობელის კომიტეტის სიტყვებით, მისი გამოცემები იყო „მდიდარი პიკერასკული რომანისა და ჩვენი კულტურის დახვეწილი ანალიზის ნაზავი, გასართობი თავგადასავალი, დრამატული და ტრაგიკული ეპიზოდების სწრაფი თანმიმდევრობით, რომლებიც გამრავალფეროვნებულია ფილოსოფიური საუბრით. ყველა დეტალი შემუშავებულია კომენტატორის მახვილგონივრული ენით და გარეგანი და შინაგანი სირთულეების შეცნობით, რომლებიც მოქმედებისკენ წაგვიყვანს ან მოქმედებაში ხელს გვიშლის და რომელსაც ჩვენი ასაკის დილემა შეიძლება ვუწოდოთ.“ [27] მას პრიზი გადაეცა „ადამიანის შემეცნებისა და კულტურის სათუთი ანალიზისათვის, რომლებიც მის ნაწარმოებშია გაერთიანებული“. მის ყველაზე ცნობილ ნამუშევრებში შედის ოგი მარჩის თავგადასავალი , ჰენდერსონი, წვიმის მეფე, ჰერცოგ მისტერ სამმლერის პლანეტა, დაიჭირე დღე, ჰუმბოლდტის საჩუქარი და რაველშტეინი . ბელოუ მოიაზრებოდა XX საუკუნის ერთ-ერთ უდიდეს ავტორად. [28]
ბელოუმ თქვა, რომ მისი ყველა პერსონაჟიდან, ევგენი ჰენდერსონი, წიგნიდან ჰენდერსონი, წვიმის მეფე, იყო ის ვინც ყველაზე მეტად ჰგავდა მას. [29] ბელოუ იყო ემიგრანტი კვებეკიდან. როგორც კრისტოფერ ჰიტჩენი აღწერს, ბელოუს მხატვრული ლიტერატურა და მთავარი პერსონაჟები ასახავს მის სულსწრაფვას ტრანსცენდენტურობისაკენ, ბრძოლას „არა მხოლოდ გეტოს პირობების გასაუმჯობესებლად, არამედ გეტოს ფსიქოზის დასაძლევად“. [30] [31]
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ადრეული წლები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]სოლ ბელოუს დაბადების სახელია სოლომონ ბელოუზი. იგი დაიბადა ლაჩინში, კვებეკში. სოლის დაბადებიდან ორი წლის შემდეგ, ლეშა (დაბ. სახ. გორდინი) და აბრაამ ბელოუზი, ემიგრაციაში წავიდნენ სანქტ-პეტერბურგში, რუსეთი. მას ჰყავდა სამი უფროსი და-ძმა: და - ზელდა (მოგვიანებით ჯეინი, დაიბადა 1907 წელს), ძმები მოიშე (მოგვიანებით მორისე, დაიბადა 1908 წელს) და შმუელი (მოგვიანებით სამუელი, დაიბადა 1911 წელს). ბელოუს ოჯახი იყო ლიეტუველ-ებრაული. მისი მამა ვილნიუსში დაიბადა. ბელოუ მის დაბადების დღეს ივნისში აღნიშნავდა, თუმცა შესაძლოა იგი ივლისში დაბადებულიყო (ებრაულ საზოგადოებაში, ჩვეულებრივ წერდნენ ებრაულ დაბადების თარიღს, რომელიც ყოველთვის არ ემთხვევა გრიგორიანულ კალენდარს). მისი ოჯახის ემიგრაციის შესახებ, ბელოუმ დაწერა:
„ რეტროსპექტივა ძლიერი იყო ჩემში მშობლების გამო. ორივე სავსე იყო იმ აზრით, რომ ძირს ეცემოდნენ, ეცემოდნენ. ისინი პეტერბურგში აყვავებული კოსმოპოლიტები იყვნენ. დედაჩემს არასდროს შეეძლო შეეწყვიტა საუბარი ოჯახის დაჩაზე, მის პრივილეგირებულ ცხოვრებაზე და იმაზე, თუ რა აღარ იყო ახლა. იგი მუშაობდა სამზარეულოში. სამზარეულო, რეცხვა, წმენდა ... რუსეთში მსახურებიც იყვნენ ... მაგრამ ყოველთვის შეგიძლიათ გადაიტანოთ თქვენი დამამცირებელი მდგომარეობა ერთგვარად გაჟღენთილი ირონიით. [32]“
|
რესპირატორული ინფექციით დაავადებულმა მწერალმა რვა წლის ასაკში ისწავლა თვითუზრუნველყოფა (ის იყო ძალიან ტანადი ადამიანი, მიუხედავად მისი ნაკლებადმოძრავი პროფესიისა) და ყოველთვის ახერხებდა დაეკმაყოფილებინა კითხვის წყურვილი: როგორც ჩანს, მან გადაწყვიტა მწერალი გამხდარიყო, როდესაც პირველად წაიკითხა ჰარიეტ ბიჩერ სტოუს ბიძია ტომის ქოხი.
როდესაც ბელოუ ცხრა წლის იყო, მისი ოჯახი საცხოვრებლად ჩიკაგოს დასავლეთ მხარეში მდებარე ჰუმბოლდ პარკის სამეზობლოში გადავიდა საცხოვრებლად. ეს ქალაქი მრავალი მისი რომანის ფონად იქცა. ბელოუს მამა, აბრაამი, ხახვის იმპორტიორი გახდა. ის ასევე მუშაობდა საცხობში, როგორც ქვანახშირის მომპოვებელი, ასევე ამზადებდა ბოთლებს. ბელოუს დედა, ლიზა, გარდაიცვალა როდესაც სოლი იყო 17 წლის. დედა იყო ძალიან რელიგიური და სურდა, რომ მისი უმცროსი ვაჟი, სოლი, გამხდარიყო რაბინი ან მევიოლინე. ბიბლიის მიმართ სიყვარული ოთხი წლის ასაკიდან გაუჩნდა, როდესაც მან შეისწავლა ებრაული ენა. ბელოუ კითხულობდა უილიამ შექსპირს და XIX საუკუნის დიდ რუს რომანისტებს. ჩიკაგოში მან მონაწილეობა მიიღო ანთროპოსოფიურ კვლევებში ჩიკაგოს ანთროპოსოფიურ საზოგადოებაში. ბელოუ სწავლობდა ჩიკაგოს ტულეს საშუალო სკოლაში, სადაც იგი დაუმეგობრდა მწერალ ისააკ როზენფელდს. 1959 წელს რომანში ჰენდერსონი, წვიმის მეფე, როზენფელდზე მოდელირებით შექმნა პერსონაჟი კინგ დაჰფუ. [33]
ნობელის პრემია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ჰუმბოლდტის საჩუქრის წარმატებამ ბელოუს მოუტანა 1976 წელს ნობელის პრემია ლიტერატურაში. 70–წუთიან მიმართვაში, რომლითაც მან შვედეთის დედაქალაქ სტოკჰოლმში გამართულ ცერემონილზე აუდიტორიას მიმართა, მწერლებს მოუწოდა, რომ ყოფილიყვნენ ცივილიზაციის შუქურები და გაეღვიძებინათ საზოგადოება ინტელექტუალური უსიცოცხლობიდან. [34]
მისი ნამუშევრებით მან XX საუკუნის მთავარი რომანისტის რეპუტაცია დაიმსახურა და მისი გარდაცვალებისას უკვე ფართოდ მოიაზრებოდა ერთ-ერთ უდიდეს ცოცხალ რომანისტად. [35] იგი იყო პირველი მწერალი, რომელმაც წიგნის ეროვნული სამი ჯილდო მოიპოვა ყველა კატეგორიაში. [25] მისმა მეგობარმა და პროტესტანტმა ფილიპ როთმა თქვა მასზე, „XX საუკუნის ამერიკული ლიტერატურის ხერხემალი ორი რომანისტი იყო - უილიამ ფოლკნერი და სოლ ბელოუ. ისინი ერთად არიან XX საუკუნის მელვილი, ჰოთორნი და ტვენი “. [36]
პირადი ცხოვრება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბელოუ ხუთჯერ იყო დაქორწინებული. მისი უკანასკნელი ქორწინება განქორწინებით დასრულდა. მისი ვაჟი პირველი ქორწინებიდან, გრეგ ბელოუ გახდა ფსიქოთერაპევტი. გრეგ ბელოუმ გამოაქვეყნა წიგნი სოლ ბელოუს გული: ვაჟის მემუარები 2013 წელს, მამის გარდაცვალებიდან თითქმის ათი წლის შემდეგ. 2000 წელს, როდესაც ის 84 წლის იყო, ბელოუს შეეძინა მეოთხე შვილი და პირველი ქალიშვილი ფრიდმანთან. [37]
გარდაიცვალა 2005 წლის 5 აპრილს 89 წლის ასაკში. დაკრძალულია ვერმონტში, ბრატლებოროს შირ ჰეჰარიმის ებრაულ სასაფლაოზე.
თემები და სტილი
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ავტორის ნამუშევრები საუბრობენ თანამედროვე ცივილიზაციის ორიენტაციადაკარგულ ბუნებაზე და ადამიანების წინააღმდეგობის გაწევის უნარზე, რომლებიც ცდილობენ, გადალახონ თავიანთი სისუსტე და მიაღწიონ სიდიადეს (ან სულ მცირე, ცნობიერებას). ბელოუმ დაინახა მრავალი ხარვეზი თანამედროვე ცივილიზაციაში და მისი უნარი ხელი შეუწყოს სიგიჟეს, მატერიალიზმს და შეცდომაში შეიყვანოს ცნობიერება.[38] ბელოუს მხატვრული ნაწარმოებების მთავარ პერსონაჟებს აქვთ გმირობის პოტენციალი და უმეტესად ისინი დგანან საზოგადოების უარყოფითი ძალებისგან განსხვავებულ პოზიციაზე. ხშირად ეს პერსონაჟები ებრაელები არიან და აქვთ გაუცხოების ან განსხვავებულობის გრძნობა.
ბელოუს შემოქმედებაში მთავარი თემაა ებრაული ცხოვრება და თვითმყოფადობა, თუმცა ის ღიზიანდებოდა, როდესაც მას „ებრაელ მწერლად“ მოიხსენიებდნენ. ბელოუს ნაშრომში ასევე ნაჩვენებია ამერიკის დიდი დაფასება და აღფრთოვანება ამერიკული გამოცდილების უნიკალურობით და ენერგიულობით.
ბელოუს შემოქმედებაში მრავლად ვხვდებით მარსელ პრუსტის და ჰენრი ჯეიმზის ციტატებს, თუმცა მწერალს მაღალკულტურული რეფერენსიები ხუმრობების საშუალებით აქვს დაბალანსებული.[39] მხატვრულ ნაწარმოებებში ბელოუ ავტობიოგრაფიულ ელემენტებს იყენებდა. მის მთავარ პერსონაჟთა ავტორთან მსგავსება არაერთხელ აღნიშნულა.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Saul Bellow's Heart: A Son's Memoir, Greg Bellow, 2013 ISBN 978-1608199952
- Saul Bellow, Tony Tanner (1965) (see also his City of Words [1971])
- Saul Bellow: Modern Critical Views, Harold Bloom (Ed.) (1986)
- Handsome Is: Adventures with Saul Bellow, Harriet Wasserman (1997)
- Saul Bellow and the Decline of Humanism, Michael K Glenday (1990)
- Saul Bellow: A Biography of the Imagination, Ruth Miller, St. Martins Pr. (1991)
- Saul Bellow and American Transcendentalism, M.A. Quayum (2004)
- "Even Later" and "The American Eagle" in Martin Amis, The War Against Cliché (2001) are celebratory. The latter essay is also found in the Everyman's Library edition of Augie March.
- 'Saul Bellow's comic style': ames Wood in The Irresponsible Self: On Laughter and the Novel, 2004. ISBN 0-224-06450-9.
- The Hero in Contemporary American Fiction: The Works of Saul Bellow and Don DeLillo , Stephanie Halldorson (2007)
- The Life of Saul Bellow: To Fame and Fortune, 1915–1964 (2015), and The Life of Saul Bellow: Love and Strife, 1965–2005 (2018), Zachary Leader
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Nobel site with two speeches (one of which is an audio recording) & longer biography
- Guide to the Saul Bellow Papers 1926-2015 at the University of Chicago Special Collections Research Center
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
- ↑ ბროდვეის ინტერნეტ მონაცემთა ბაზა — 2000.
- ↑ 5.0 5.1 Discogs — 2000.
- ↑ 6.0 6.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
- ↑ 7.0 7.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 8.0 8.1 Babelio — 2007.
- ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ 11.0 11.1 Munzinger Personen
- ↑ http://www.legacy.com/ns/obituary.aspx?pid=3383638
- ↑ http://www.nytimes.com/2005/04/06/books/06bellow.html?8hpib
- ↑ Find a Grave — 1996.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118508725 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ http://www.nytimes.com/2005/04/07/books/07hist.html?pagewanted=all&position=
- ↑ http://espn.go.com/espn/commentary/story/_/id/7442827/college-football-underclassmen-nfl-draft-decision
- ↑ http://www.nytimes.com/books/00/10/15/specials/bellow.html
- ↑ https://www.nytimes.com/books/00/04/23/specials/bellow.html
- ↑ http://www.nytimes.com/2001/12/09/books/actions-speak-only-as-loud-as-words.html
- ↑ http://www.nytimes.com/2001/12/09/books/review/09GRAYLT.html
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1976/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ University of Chicago accolades – National Medal of Arts. Retrieved 8 March 2008.
- ↑ 25.0 25.1 "National Book Award Winners: 1950–2009". National Book Foundation. Retrieved 12 March 2012.
- ↑ "Distinguished Contribution to American Letters". National Book Foundation. Retrieved 12 March 2012.
- ↑ Nobel Prize in Literature 1976 – Press Release. nobelprize.org. ციტირების თარიღი: 26 August 2015.
- ↑ Obituary: Saul Bellow BBC News, Tuesday, 5 April 2005
- ↑ „The New York Times, Mel Gussow and Charles McGrath[2005], in Saul Bellow, Who Breathed Life into American Novel, Dies at 89“.
- ↑ Christopher Hitchens (2011). Arguably: Shortlisted for the 2012 Orwell Prize. Atlantic Books, გვ. 54. ISBN 978-0-85789-257-7.
- ↑ "Jewish American titan from the ghetto" By Christopher Hitchens, 30 December 30, 2011
- ↑ Saul Bellow, It All Adds Up, first published 1994, Penguin edition 2007, pp. 295–96.
- ↑ "Isaac Rosenfeld's Dybbuk and Rethinking Literary Biography" დაარქივებული 2013-12-03 საიტზე Wayback Machine. , Zipperstein, Steven J. (2002). Partisan Review 49 (1). Retrieved 17 October 2010.
- ↑ Atlas, James. Bellow: A Biography. New York: Random House, 2000.
- ↑ 'He was the first true immigrant voice' The Observer, Sunday 10 April 2005
- ↑ Wood, James, 'Gratitude', New Republic, 00286583, 25 April 2005, Vol. 232, Issue 15
- ↑ "Saul Bellow's widow on his life and letters: 'His gift was to love and be loved'", by Rachel Cooke, The Guardian
- ↑ Malin, Irving. Saul Bellow's Fiction. Carbondale: Southern Illinois University Press, 1969
- ↑ Mel Gussow and Charles McGrath, Saul Bellow, Who Breathed Life Into American Novel, Dies at 89, The New York Times 6 April 2005. Retrieved 21 October 2008.
|
- დაბადებული 10 ივნისი
- დაბადებული 1915
- გარდაცვლილი 5 აპრილი
- გარდაცვლილი 2005
- ამერიკაში გარდაცვლილები
- ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
- საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერები
- ო. ჰენრის ჯილდოს მფლობელები
- ხელოვნებისა და მეცნიერების ამერიკული აკადემიის წევრები
- ილინოისელი რომანისტები
- XX საუკუნის ამერიკელი მამაკაცი მწერლები
- ამერიკელი მამაკაცი რომანისტები
- ებრაელი მწერლები
- XX საუკუნის ამერიკელი რომანისტები
- პოსტმოდერნისტი მწერლები
- ჩიკაგოელი მწერლები
- ამერიკელი სოციალისტები
- ებრაელი ნობელის პრემიის ლაურეატები
- კანადელი ნობელის პრემიის ლაურეატები
- ამერიკელი ნობელის პრემიის ლაურეატები