1546

1546

Eeuwen:	15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw
Decennia:	1530-1539 · 1540-1549 · 1550-1559
Jaren:	<< · < · 1545 · 1546 · 1547 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2299 MMCCXCIX
Armeense jaartelling:		995 – 996 ԹՎ ՋՂԵ – ՋՂԶ
Chinese jaartelling:		4242 – 4243 壬巳 – 癸午
Christelijke jaartelling:		1546 MDXLVI
Ethiopische jaartelling:		1538 – 1539
Hebreeuwse jaartelling:		5306 – 5307
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1601 – 1602
- Shaka Samvat		1468 – 1469
- Kali yuga		4647 – 4648
Iraanse jaartelling:		924 – 925 ۹۲۴ – ۹۲۵
Islamitische jaartelling:		952 – 953 ٩٥٣ – ٩٥٢
Maçonnieke jaartelling:		5545 – 5546
Juliaanse kalender van 1546

Het jaar 1546 is het 46e jaar in de 16e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

juni

7 juni - Verdrag van Ardres: Einde van de Italiaanse Oorlog: Hendrik VIII van Engeland behoudt Boulogne tot 1554, en zal het daarna teruggeven aan Frankrijk voor 2 miljoen ecus.
30 - De Index van Leuven krijgt kracht van wet door keizerlijk edict, waarvan de eerste bepaling de theologiefaculteit machtigt om boeken "te reproberen, doemen en suspect te verklaren".

juli

4 - Huwelijk van Albrecht van Beieren en Anna van Oostenrijk.
18 - Huwelijk van Willem V van Kleef en Maria van Oostenrijk.
20 - Begin van de Schmalkaldische Oorlog tussen het Heilige Roomse Rijk en het Schmalkaldisch Verbond van protestantse Duitse vorsten.

augustus

6 - Ontploffing van de Zandpoort: Een ontploffing van een kruitmagazijn in Mechelen eist meer dan 200 slachtoffers.

november

3 - Keizer Karel V confisqueert na de eerste nederlagen van het Schmalkaldisch Verbond het graafschap Tecklenburg inclusief Lingen, en beleent er zijn stadhouder Maximiliaan van Egmont mee.

december

december - Thomas Howard wordt opgesloten in de Tower op verdenking van hoogverraad.

zonder datum

Basra wordt door de Turken ingenomen.
Gonzalo Pizarro verslaat en doodt onderkoning Blasco Núñez Vela van Peru en roept zichzelf uit tot onderkoning.
Op het Concilie van Trente wordt de Vulgaat als officiële Bijbelvertaling bevestigd.
Oprichting van het Trinity College aan de Universiteit van Cambridge.
Anhalt-Dessau wordt verdeeld in Anhalt-Zerbst, Anhalt-Plötzkau en Anhalt-Dessau.
Juan de Tolosa sticht de stad Zacatecas

Literatuur

Georgius Agricola: De natura fossilium
Alonso Mudarra: Tres libros de música en cifra para vihuela
Petrus Phalesius (uitgever): Carminum quae chely vel testudine canuntur, trium, quatuor, et quinque partium...
François Rabelais: Le tiers livre

Beeldende kunst

Titiaan: Paus Paulus III met zijn kleinzoons
Lucas Cranach de Oude: Fontein van de Eeuwige Jeugd
Pieter Coecke van Aelst: Triptiek van Nava y Grimón
Lorenzo Lotto: San Giacomo dell'Orio altaarstuk
Lorenzo Lotto: Madonna met kind en heiligen

Opvolging

Ayutthaya - Chairacha opgevolgd door Kaeofa
patriarch van Constantinopel - Joannicus I als opvolger van Jeremias I, op zijn beurt opgevolgd door Dionysius II
Dominicanen (magister-generaal) - Francesco Romeo als opvolger van Alberto de las Casas
Brunswijk-Lüneburg - Ernst opgevolgd door zijn zoon Frans Otto
Milaan (gouverneur) - Alfonso d'Avalos opgevolgd door Ferrante Gonzaga
Moldavië - Peter IV Rareș opgevolgd door zijn zoon Ilie II Rareș
Sicilië (onderkoning) - Ferrante Gonzaga opgevolgd door Ambrogio Santapace
Vietnam - Mac Hien Tong opgevolgd door zijn zoon Mac Phuc Nguyen onder regentschap van diens oom Mac Kinh Dien

Afbeeldingen

Begin van de Schmalkaldische Oorlog
ratificatie van het Verdrag van Ardres door Hendrik VIII
Graf van Maarten Luther
Graf van Khair ad-Din
Slot Moritzburg (voltooid 1546)

Geboren

27 januari - Joachim Frederik, keurvorst van Brandenburg
13 februari - Henricus Antonides Nerdenus, Nederlands predikant
21 maart - Bartholomeus Spranger, Zuid-Nederlands kunstschilder
29 maart - Annas de Perusse-d'Escars de Givry, Frans kardinaal
14 juni - Wolfgang van Hohenlohe-Weikersheim, Duits edelman
29 juni - Dorothea van Denemarken, Deens prinses
4 juli - Murat III, sultan van het Ottomaanse Rijk (1574-1595)
juli - Godevaert van Haecht, Zuid-Nederlands dagboekschrijver
11 september - Arild Huitfeldt, Deens historicus
5 oktober - Rudolph Snel van Royen, Nederlands wiskundige
14 december - Tycho Brahe, Deens astronoom
Adrien Baltyn, Zuid-Nederlands historicus
William Barclay, Schots rechtsgeleerde
Dirck Outgaertsz. Cluyt, Nederlands apotheker
Hendrik van Cuyk, Zuid-Nederlands prelaat
Jan David, Zuid-Nederlands schrijver
Levinus Hulsius, Nederlands instrumentenmaker
Katharina Kepler, moeder van Johannes Kepler
Lodrö Gyatso, Tibetaans geestelijk leider
Cornelius Loos, Nederlands theoloog
Francesco de Mendoza, Spaans legerleider
Takeda Katsuyori, Japans daimyo
Jan Baptist van Tassis, Spaans legerleider
Jan Verdonck, Zuid-Nederlands componist (jaartal onzeker)
Jacob Blasaeus, Zuid-Nederlands prelaat (jaartal bij benadering)
Charlotte van Bourbon, echtgenote van Willem van Oranje (jaartal bij benadering)
Cornelis Claesz, Nederlands drukker (jaartal bij benadering)
Lodewijk Elsevier, Zuid-Nederlands uitgever (jaartal bij benadering)

Overleden

11 januari - Ernst I van Brunswijk-Lüneburg (48), Duits edelman
21 januari - Azai Sukemasa (~52), Japans daimyo
18 februari - Maarten Luther (62), Duits theoloog en kerkhervormer
23 februari - Frans van Bourbon-Condé (26), Frans edelman
1 maart - George Wishart (~32), Schots kerkhervormer
10 maart - Thomas Elyot (~46), Engels wetenschapper
10 maart - Adrianus Thiebault (~49), Zuid-Nederlands componist
4 april - Ruy López de Villalobos, Spaans ontdekkingsreiziger
17 mei - Philipp von Hutten (40), Duits conquistador
14 juli - Petrus Bonomo (~88), Italiaans prelaat
18 juli - Willem van Rennenberg, Duits edelman
1 augustus - Peter Faber (40), Savoyaards theoloog
3 augustus - Antonio da Sangallo (62), Italiaans architect
12 augustus - Francisco de Vitoria (~63), Spaans theoloog
3 september - Peter IV Rareș, woiwode van Moldavië (1527-1538, 1541-1546)
6 september - Johannes Kleberger (~60), Duits filantroop
14 september - Margareta van Bronkhorst-Batenburg (28), Noord-Nederlands edelvrouw
28 september - Marino Grimani (~58), Italiaans kardinaal
1 november - Giulio Romano (~47), Italiaans kunstschilder en architect
november - Francisco de Orellana (~35), Spaans conquistador
13 december - Syds Tjaerda (~53), Fries edelman
Nicolaus Archius (~53), Italiaans dichter
Chairacha, koning van Ayutthaya (1533-1546)
Anton van Croÿ-Chimay, Duits edelman
Khair ad-Din (~71), Albanees-Ottomaans vloothoofd en piraat
Jasper Lievenz van Hoogelande (~64), Noord-Nederlands jurist
Roelof van Lennep, Noord-Nederlands staatsman
Mac Hien Tong, keizer van Vietnam (1540-1546)
Oswald II van den Bergh (~38), Nederlands edelman
Blasco Núñez Vela, onderkoning van Peru
Isabella di Morra, Italiaans dichteres (jaartal bij benadering)
Marinus van Reymerswale, Noord-Nederlands kunstschilder (jaartal bij benadering)

Zie de categorie 1546 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.