1706

**1706. po kalendarima**
Gregorijanski	1706. (MDCCVI)
Ab urbe condita	2459.
Islamski	1117–1118.
Iranski	1084–1085.
Hebrejski	5466–5467.
Bizantski	7214–7215.
Koptski	1422–1423.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1761–1762.
• Shaka Samvat	1628–1629.
• Kali Yuga	4807–4808.
	Kineski
• Kontinualno	4342–4343.
• 60 godina	Yang Vatra Pas; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11706.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1670-e 1680-e 1690-e – 1700-e – 1710-e 1720-e 1730-e
Godine:	1703 1704 1705 – 1706 – 1707 1708 1709

Godina 1706 (MDCCVI) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

4. 1. - Rat za špansko nasleđe: posle skoro 10 meseci opsade i 54 dana bombardovanja, Francuzi zauzeli savojsku Nicu - zamak je zatim sravnjen sa zemljom po naređenju Luja XIV. James FitzJames, 1. vojvoda od Berwicka je proizveden u maršala Francuske (vanbračni sin Jamesa II i sestrić vojvode od Marlborougha!).
8. 1. - Bavarski ustanak je slomljen: habsburške snage su ubile oko 4.000 ustanika kod Aidenbacha - pobunjeni gradovi se predaju narednih dana.
26. 1. - Veliki severni rat: švedski kralj Karl XII blokirao Grodno u dan. Belorusiji - Rusi se na proleće uspeli izvući.
30. 1. - Otvorena prva javna knjižnica u gradu Splitu, sjemenišna Bibliotheca Pastritia, nazvana po glavnom darovatelju, svećeniku i profesoru Ivanu Paštriću.^[1]

13. 2. - Bitka kod Fraustadta u dan. Poljskoj: Šveđani su potukli rusko-saksonske snage, koji imaju 14.700 mrtvih i zarobljenih, 500 ruskih zarobljenika je pogubljeno.
februar - Vaseljenska patrijaršija šalje savet patrijarhu Arseniju III, preko jerusalimskog patrijarha Dositeja, o potrebi jedinstva sa Pećkom patrijaršijom radi očuvanja vere.^[2]
24. 2. - Car Josip potvrdio srpske privilegije u opštim crtama - patrijarh u martu upućuje svoju i narodnu molbu da se potvrde sve privilegije.^[3]
februar ili mart - Pobuna srpskog stanovništva u Maloj Vlaškoj (Slavoniji), car u maju naređuje amnestiju, uključujući opraštanje neplaćenog poreza i rabote^[4]

15. 3. - Mogulsko-maratski ratovi: Marate su tokom invazije Gudžarata porazili Mogule kod Ratanpura.
27. 3. - Pošto je povučenost etiopskog cara Iyasua protumačena kao abdikacija, njegov sin Tekle Haymanot I je proglašen za cara - u zemlji dolazi do sukoba, Iyasu je ubijen u oktobru (anticipacija Razdoblja prinčeva).

April/Travanj – Jun/Lipanj

3 - 27. 4. - Neuspješna franko-španjolska opsada Barcelone, koju su saveznici uzeli prije pol godine.
april - Pierre Le Moyne d'Iberville hara na engleskom karipskom ostrvu Nevis.
19. 4. - Bitka kod Calcinata u Lombardiji je francuska pobeda nad carskim snagama, koje su potisnute u dolinu Trentina.
23. 4. - Guverner Novog Meksika Francisco Cuervo y Valdés objavio osnivanje grada Villa de San Francisco Xavier de Alburquerque, nazvanom po vicekralju Nove Španije Franciscu Fernándezu de la Cueva, 10. vojvodi od Alburquerquea.
29. 4. - Reichsacht: Car oduzeo posede vladarima Bavarske i Kelna, braći i francuskim saveznicima.
30. 4. - Bitka kod Klecka u dan. Belorusiji: Šveđani su razbili rusko-kozačke snage.

12. 5. - Totalno pomračenje Sunca, u sh. krajevima prekriveno od 75% (Vranje) do 90% diska (Zagorje)^[5].
14. 5. - Opsada Torina: franko-španske snage okružile savojski Torino - sprema se najveća bitka rata na italijanskom tlu.
16. 5. - 22. 7. - Primirje u Rakocijevom ustanku - utvrđivanje ustanika, progon Srba.^[6]

23. 5. - Bitka kod Ramilliesa: pobeda Alijanse pod Marlboroughom u Španskoj Nizozemskoj (Belgiji), koju Francuzi moraju napustiti.
24/25. 5. - Izgorjela Crkva sv. Vlaha u Dubrovniku - nova je izgrađena 1715.

27. 6. - Hošutski vladar Lha-bzang Khan objavio zbacivanje šestog Dalaj Lame - u novembru je upućen u Peking, nestao u Qinghaiu.
28. 6. - Portugalska vojska ušla u Madrid, "Karlos III" je aklamiran za vladara.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

2. 7. - Dona Beatriz Kimpa Vita, predvodnica antonijanizma, spaljena kao jeretik u Kraljevini Kongo.
9. 7. - Petar Jagodić zvani Kuridža, pokretač pobune iz 1704, osuđen u Veneciji na 40 godina zatvora u "mraku", što je u celini izdržao (umro 1749. u Zadru)^[7].
10. 7. - Grace Sherwood se smatra poslednjom ženom osuđenom za veštičarenje u Virdžiniji, nakon suđenja vodom.
15. 7. - Car Josif I naredio da se patrijarhu Arseniju ustupi spahiluk Dalj kod Osijeka^[8], sa 4-5 sela, pa Neradin, Grgeteg i Bakovce i pravo na kaducitet.^[9]
22. 7. - Poslije tromjesečnih pregovora utanačen tekst Sporazuma o Uniji između Kraljevine Engleske i Kraljevine Škotske koji će tokom sljedećih mjeseci biti poslan na ratifikaciju - Škotska priznaje hanoversko nasleđivanje kraljice Ane i dobija pristup kolonijalnim tržištima. U zemlji će biti nereda protiv ugovora.

leto - Rakošijeva buna: habsburške snage, sa pomoriškim graničarima, prodrle u pohodu do Košica, graničarski odredi nastavljaju dejstva do jeseni^[10].

3. 8. - Ekspedicija Juana de Ulibarríja stigla u područje El Quartelejo (zapadni Kanzas i istočni Kolorado): sakuplja Pueblo Indijance koji više ne žele živeti sa Apačima. U španskim zapisima se prvi put pominju Komanči, koji se doseljavaju na Velike ravnice i sukobljavaju sa Apačima.
4. 8. - Zahvaljujući narodnoj pobuni, francuski maršal vojvoda Berwick izbacio saveznike iz Madrida.
7. 8. - Car izdaje potvrdu srpskih privilegija preko Austrijske dvorske kancelarije, a 29. septembra i preko ugarske.
10. 8. - Umro Fjodor Golovin, ruski "šef diplomatije" (Посольский приказ), naslediće ga Gavriil Golovkin (do 1734).
28. 8. - Posle skoro 30 godina gradnje završena je crkva u Domu invalida, arhitekta je predao ključeve kralju Luju XIV.
30. 8. - Savojski vojnik Pietro Micca se žrtvovao u odbrani Torina.

7. 9. - Opsada Torina: carske i savojske snage na čelu sa Eugenom Savojskim i Viktorom Amadeom II. razbile opsadu. Francuski maršal Ferdinand de Marsin je smrtno ranjen i zarobljen. Rat je praktično završen u italijanskom teatru.
8. 9. - Bitka kod Castiglionea blizu Mantove je francuska pobeda nad hesenskim snagama, ali strateška situacija nije promenjena.
septembar - Franko-španska ekspedicija sa Kube pokušala zauzeti Charles Town u Karolini.
20. 9. - Tokom invazije na Saksoniju, postojbinu poljskog kralja Augusta Jakog, švedski kralj Karl XII je ušao u Lajpcig.
29. 9. - Zbor u Sremskim Karlovcima - patrijarh se načelno slaže da se na njegovo mesto postavi neko drugi (u skladu sa savetom Vaseljenske patrijaršije).

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

13. 10. - Ugovor iz Altranstädta: August Jaki sklapa mir sa Švedskom, odriče se poljske krune (30. 11.) i savezništva sa Rusijom (preokrenuto 1709). Rusija je ostala jedini protivnik Karla XII.
20. 10. - Rakoci i treći put poziva Hrvate da mu se pridruže.^[11]
22. 10. - Petar Veliki opseo švedski Viborg, ali moraju otići 6. novembra (grad će biti zauzet 1710).
29. 10. - Bitka kod Kalisza, koja se nije trebala dogoditi, beskorisna rusko-saksonska pobeda nad Šveđanima u Poljskoj, sa oko 3.300 mrtvih na obe strane.

jesen^[12] - Puk. Jovan Monasterlija stradao od povrede u lovu.

3. 11. - Sulmona u Abruzzu razorena u zemljotresu, stradalo preko hiljadu ljudi.
6. 11. - Englezi pokušali zauzeti španski Santa Cruz de Tenerife - grad je dobio drugu lavlju glavu na grbu.
7. 11. (26. 10. po j.k.) - Patrijarh Arsenije III umro u Beču - sahranjen je u Krušedolu 5. 12. (24. 11.)^[13]
28. 11. - Pruski krunski princ Friedrich Wilhelm se oženio svojom rođakom Sophie Dorotheom Hannoverskom, mlađom sestrom Georga, budućeg britanskog kralja.

9. 12. - Umro portugalski kralj Pedro II, nasleđuje ga João V, nazvan Velikodušni ili Portugalski Kralj Sunce (do 1750).
decembar? - Nakon Arsenijeve sahrane, u Krušedolu je održan zbor jerarhije i narodnih prvaka - Stefan Metohijac-Pećanin je izabran za naslednika, ali dvor to ne prihvata.^[14] Nakon Arsenijeve smrti, srpski episkopat postepeno priznaje pećkog patrijarha Kalinika.

Kroz godinu

Turci nameravali raseliti Crnogorce, kao ranije Klimente; nakon sastanka hercegovačkog i skadarskog paše kod Spuža ovi ipak daju harač i taoce - postoji i neka legenda o crnogorskoj pobedi na Trnjinama i razmeni turskih zarobljenika za veprove.^[15]^[16]^[17]
Turska tvrđava Onogošt (Nikšić) dobija topove i 280 vojnika iz Mostara; u grad dolaze muslimani iz Risna i Novog.^[18]
Beogradski muhafiz Juruk Hasan-paša izgubio položaj jer je bio umešan u fiktivno popunjavanje garnizona - naslednik Ibrahim-paša Elčija ima zadatak da proveri spiskove.^[19]
Pobuna blizu tri tisuće krajišnika u Banskoj krajini - optužuju "banske službenike" da stavljaju najteže namete na zemlju ili da je oduzimaju.^[20]
1706-07 - Baron Josip Vojnović djeluje iz Banja Luke u korist Ferenca Rakocija, u čemu mu pomažu turske i mletačke vlasti.^[21]
Višebojni mramorni oltar u Remetama kod Zagreba, pripisan Tomi Jurjeviću i Pavlu Belini.^[22]^[23]
Patrijarh Kalinik u poseti Sarajevu.^[24]
Iz Skradinske biskupije javljaju da se u tridesetak sela naselilo više od 10.000 "šizmatika" iz Panonije, begunaca od Rakocijevog ustanka.^[25]
U Budimu ima 536 srpskih poreskih glava, skoro sve su zanatlije.
Twinings: u Londonu otvorena prva britanska čajana.
Danski robovski brod Kron-Printzen potonuo sa 820 robova.
Nauka i tehnika:
- U delu Synopsis Palmariorum Matheseos, William Jones koristi znak π za odnos prečnika i obima kruga, od grčkog περιφέρεια - "periferija". John Machin je izračunao vrednost broja na 100 decimala.
- Francis Hauksbee napravio "indukcionu mašinu" (arhaički influence machine), elektrostatički generator.
- Giovanni Battista Morgagni objavljuje Adversaria anatomica, svoj prvi rad iz ljudske anatomije.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1706.

17. 1. - Benjamin Franklin, pronalazač, polihistor, jedan od Otaca SAD († 1790)
20. 9. - Andrija Jambrešić, isusovac, jezikoslovac († 1758)
30. 9. - Ivan Franatica Sorkočević, pjesnik, dubrovački diplomat († 1771)
17. 12. - Émilie du Châtelet, naučnica († 1749)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1706.

3. 3. - Johann Pachelbel, njemački kompozitor (* 1653)
9. 7. - Pierre Le Moyne d'Iberville, osnivač Lujzijane (* 1661)
10. 8. - Fjodor Golovin, ruski državnik (* 1650)
30. 8. - Pietro Micca, savojski heroj (* 1677)
9. 9. - Ferdinand de Marsin, maršal Francuske (* 1656)
13. 9. - Aleksandar Gazarović, povjesničar (* 1637)
21. 9. - Klara Žižić, redovnica, službenica Božja (* 1626)
13. 10. - Iyasu I, etiopski car (* 1654)
27. 10. - Arsenije III Crnojević, srpski patrijarh (* 1633)
15. 11. - Dalaj Lama VI, duhovni i svetovni poglavar Tibeta (* 1683)
9. 12. - Pedro II, kralj Portugala (* 1648)
19. 12. - Ivan Antun Bolica, kotorski vojni zapovjednik (* ca. 1666)
28. 12. - Pierre Bayle, filozof, preteča enciklopedista (* 1647)
Jovan Monasterlija, vojni zapovednik

Vanjske veze

Reference

↑ 300. obljetnica "Paštrićeve knjižnice". ika.hkm.hr
↑ Istorija s. n. IV-1, 50
↑ Istorija s. n. IV-1, 45
↑ Istorija s. n. IV-1, 58-9
↑ Total Solar Eclipse of 1706 May 12, NASA
↑ Istorija s. n. IV-1, 84
↑ Računica, Aleksije. Razlozi seobe Srba iz Dalmacije u Rusko carstvo tokom 18. vijeka, rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 48
↑ Historija n. J. II, 1137
↑ Istorija s. n. IV-1, 84
↑ Historija n. J. II, 1018
↑ Srbi u Slovačkoj. rastko.rs
↑ Istorija s. n. IV-1, 50
↑ Istorija s. n. IV-1, 51
↑ Ćorović. Oslobođenje Crne Gore, rastko.rs
↑ Sveti Petar Cetinjski - Kratka istorija Crne Gore. rastko.rs
↑ Historija n. J. II, 1255
↑ Kako se na nikšićkim bedemima ispisivala istorija. cdm.me
↑ Istorija s. n. IV-1, 12
↑ Historija n. J. II, 1029
↑ Historija n. J. II, 1018
↑ Historija n. J. II, 1109
↑ Remete. karmel.hr
↑ Istorija s. n. IV-1, 28
↑ Istorija s. n. IV-2, 13

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1) i drugi tom (IV-2)

[1] 300. obljetnica "Paštrićeve knjižnice". ika.hkm.hr

[2] Istorija s. n. IV-1, 50

[3] Istorija s. n. IV-1, 45

[4] Istorija s. n. IV-1, 58-9

[5] Total Solar Eclipse of 1706 May 12, NASA

[6] Istorija s. n. IV-1, 84

[7] Računica, Aleksije. Razlozi seobe Srba iz Dalmacije u Rusko carstvo tokom 18. vijeka, rastko.rs

[8] Istorija s. n. IV-1, 48

[9] Historija n. J. II, 1137

[10] Istorija s. n. IV-1, 84

[11] Historija n. J. II, 1018

[12] Srbi u Slovačkoj. rastko.rs

[13] Istorija s. n. IV-1, 50

[14] Istorija s. n. IV-1, 51

[15] Ćorović. Oslobođenje Crne Gore, rastko.rs

[16] Sveti Petar Cetinjski - Kratka istorija Crne Gore. rastko.rs

[17] Historija n. J. II, 1255

[18] Kako se na nikšićkim bedemima ispisivala istorija. cdm.me

[19] Istorija s. n. IV-1, 12

[20] Historija n. J. II, 1029

[21] Historija n. J. II, 1018

[22] Historija n. J. II, 1109

[23] Remete. karmel.hr

[24] Istorija s. n. IV-1, 28

[25] Istorija s. n. IV-2, 13

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]