2 szwadron pionierów
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1924 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
rtm. Tadeusz Kurnatowski |
| Ostatni |
mjr Józef Zdanowicz |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
.jpg?lang=pl)
.jpg?lang=pl)
.jpg?lang=pl)
.jpg?lang=pl)
2 szwadron pionierów – pododdział kawalerii Wojska Polskiego.
Historia szwadronu
[edytuj | edytuj kod]W listopadzie 1924 został sformowany szwadron pionierów przy 2 Dywizji Kawalerii[1]. 21 listopada 1924 minister spraw wojskowych przydzielił rotmistrza Tadeusza Kurnatowskiego na stanowisko dowódcy szwadronu oraz poruczników: Mariana Bełcikowskiego, Feliksa Siedleckiego i Karola Kiedrzyńskiego na stanowiska młodszych oficerów szwadronu[2]. Szwadron wchodził w skład 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. 6 listopada 1924 generał dywizji Stefan Majewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem O.I.Szt.Gen. 11750 Org. ustalił następujące odznaki dla organizującego się szwadronu pionierów przy 2 DK:
- otok na czapkach rogatywkach czarny,
- proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza pąsowo-czarne (barwa pąsowa u góry, barwa czarna zaś u dołu),
- na naramiennikach kurtki i płaszcza numer (cyfry arabskie) i litery „2D”[a].
Szwadron stacjonował w garnizonie Warszawa[4][5][6][7].
Od sierpnia 1926 formacją ewidencyjną szwadronu był 1 pułk szwoleżerów w Warszawie. W związku z powyższym do tego oddziału zostali przeniesieni rotmistrzowie Kurnatowski i Siedlecki, z pozostawieniem na zajmowanych stanowiskach w szwadronie[8].
1 października 1926 szwadron został oddany pod inspekcję gen. bryg. Juliuszowi Rómmlowi[4].
4 sierpnia 1927 minister spraw wojskowych ustalił barwy szkarłatno-czarne dla proporczyka szwadronów pionierów[9].
24 lutego 1928 minister spraw wojskowych ustalił otok szkarłatny na czapkach oficerów i szeregowych szwadronów pionierów[10].
W 1930 pododdział został przemianowany na 2 szwadron pionierów[5].
13 sierpnia 1931 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski rozkazem G.M. 7759 I. zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów[11].
Bezpośredni nadzór nad szkoleniem i wychowaniem żołnierzy w szwadronie, jak również nadzór nad właściwym wykorzystaniem i konserwacją sprzętu saperskiego sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów. Był on również kierownikiem corocznych koncentracji jednostek saperskich[12].
Od 1937 szwadron wchodził w skład Mazowieckiej Brygady Kawalerii. Do października tego roku szwadron został zreorganizowany[13].
Rozkazem Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych L.1147 z 10 lipca 1939 nakazano sformować zmotoryzowany pluton pionierów Mazowieckiej BK przy szwadronie pionierów brygady[14]. Do ogłoszenia mobilizacji pluton znajdował się w trakcie szkolenia i wyposażania w Modlinie[14], a na tabelę mob. 5 pułku ułanów zostałby wpisany prawdopodobnie wiosną 1940[15].
Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” dowódca 1 dywizjonu artylerii konnej w Warszawie był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji szwadronu pionierów nr 2[16][17][b]. Jednostka była mobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym[19][20]. 23 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „żółtych” na terenie Okręgu Korpusu Nr I. Początek mobilizacji został wyznaczony na godz. 6.00 następnego dnia[21]. Mobilizacja szwadronu odbyła się w terminie (A+44) i zgodnie z elaboratem mob. Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. oraz został ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR i wyposażony zgodnie z należnościami materiałowymi L.5023/mob.mat.[22] 27 sierpnia szwadron osiągnął pogotowie marszowe. Pluton motorowy pod dowództwem por. kaw. Jana Hieronima Morawskiego do szwadronu nie dołączył, lecz wziął udział w obronie Warszawy[23]. Piątego dnia mobilizacji powszechnej miała być zakończona mobilizacja uzupełnienia marszowego szwadronu pionierów nr 2[19]. Uzupełnienie marszowe było jednostką podległą dowódcy Okręgu Korpusu Nr I pod każdym względem[24]. Zmobilizowany szwadron pionierów nr 2 i jego uzupełnienie marszowe przynależały pod względem ewidencji do Ośrodka Zapasowego Kawalerii „Garwolin”[25].
W czasie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 2 walczył w składzie Mazowieckiej BK[26].
Kadra szwadronu
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy szwadronu
- rtm. / mjr kaw. Tadeusz Kurnatowski (XI 1924[2] – IV 1928[27])
- rtm. Feliks Siedlecki (IV 1928[28][5][6] – IV 1933[29])
- rtm. / mjr kaw. Władysław Paweł Wójtowicz (IV 1933[29] – III 1934[30])
- mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz (III 1934[30] – IX 1939[31][32])
- Obsada personalna w marcu 1939[7]
- dowódca szwadronu – mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz
- dowódca plutonu – rtm. Przemysław Deżakowski (od XII 1929[33])
- dowódca plutonu – por. kaw. Jan Hieronim Morawski[c]
- dowódca plutonu – por. kaw. Witold Edward Tarasiewicz[d]
- Obsada personalna we wrześniu 1939[35]
- dowódca szwadronu – mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz
- dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Franciszek Stefan Neuman[e] †1943
- dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Alfred Whitehead
- dowódca plutonu – ppor. kaw. Tadeusz Mueller (?)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wzór, wymiary i sposób umieszczania wyżej wymienionych odznak i barw – według przepisów o ubiorze polowych WP[3].
- ↑ Do maja 1939 jednostką mobilizujacą szwadron pionierów nr 2 był 1 pułk szwoleżerów[18].
- ↑ por. kaw. Jan Hieronim Morawski ur. 15 stycznia 1904 w Warszawie. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach X C i VI B Dossel (od 17 września 1942)[34].
- ↑ por. kaw. Witold Edward Tarasiewicz ur. 13 października 1905 w Sieradzu. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach X A i VI B Dossel[34].
- ↑ ppor. kaw. rez. Franciszek Stefan Neuman ur. 15 sierpnia 1913 był absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (VI rocznik 1931–1932). Praktykę odbył w 2 szwadronie pionierów[36]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 i 111. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[37].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 80.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 688.
- ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 44 z 6 listopada 1924, poz. 640.
- ↑ a b Kośmider 2009 ↓, s. 244.
- ↑ a b c Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 51.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 665.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 719.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 247.
- ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927, poz. 268.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 24 lutego 1928, poz. 66.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 13 sierpnia 1931, poz. 315.
- ↑ Bałtusis 1940 ↓, s. 68–69.
- ↑ Tym 2013 ↓, s. 60.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1070.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CLVIII.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 342, 345.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 90.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 956.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 345.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 90, wg autora w grupie zielonej.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1094, 1095.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 303.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 226.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 183, 216, 342, 345.
- ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 32.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 143.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 175.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 83.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 161.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 133, 719.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 175, 350.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 400.
- ↑ a b Straty ↓.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 366.
- ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 60, 105.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 117.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Edward Bałtusis: Kwestionariusz. [w:] B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
- Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
- Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
- Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-04-23].