37
| Bloavezhioù: 34 35 36 - 37 - 38 39 40 | |
| Dekvedoù: 10 - 20 - Bloavezhioù 30 - 40 50 | |
| Kantvedoù: Iañ kantved kt JK - Iañ kantved - Eil kantved | |
| Milvedoù: Iañ milved kt JK - Iañ milved - Eil milved | |
| Diwar-benn bloaz 37 an deiziadur juluan eo ar bajenn-mañ | |
| Evit ar bloaz -37, gwelet ar bajenn : | -37 |
| Evit an niver 37, gwelet ar bajenn : | 37 (niver) |
790 AUC (Ab Urbe Condita = goude diazez Kêr Roma) / 0037 PC (goude ganedigezh J.-K.)
Darvoudoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Impalaer : Tiber (Tiberius Caesar Divi Augusti Filius Augustus), adalek an 19 Eost 14; aet da Anaon ar 16 Meurzh 37, oajet a 78 bloaz, e Misena. An an istorourien a chom en arvar war rezon ar marv (cf Zosso & Zingg, p. 16). Er c'hañv-di Aogust eo laket e ludu)
- Deroù ren Kaligula (Caius Julius Caesar Germanicus) oajet a 25 bloaz (16 Meurzh 37 / 24 Genver 41)
- Koñsuled : Cn(eus) Acerronius Proculus & C(aius) Petronius Pontius Nigrinus
- Makron, prefed ar pretordi a laka lazhañ Tiber dre an tag e Campania (16 Meurzh). Caius, mab Germanicus brudet, zo anavezet hep poan da impalaer gant ar Sened ha gant al lu (Caligula, botezig, zo ul lesanv milourel). Klañv-bras e kouezh en diskar-amzer.
- 18 Meurzh: en desped da youl Tiber eo lakaet Kaligula da Impalaer: ar Sened roman a freuz e destamant hag embann a ra Caligula impalaer.
- Klask a ra Kaligula bezañ doueekaet (taol esae kentañ ur ur priñs o ren): lezenniñ a ra war kement tachenn zo hag embann a ra soñjoù barn groñs. Sevel a ra a-enep ar Sened ha kregiñ a ra da gas lod d'ar marv krenn-ha-krak evit bezañ feuket e veurdez. En em harpañ a ra war ar varc'heien, ar werin, lu ar Roen hag al luskadoù relijiel a sav a-du gant e raktresoù divarvelezh. Dizemglev zo etre an Impalaer hag ar Sened.
- Kaset kêr Antiokia e Siria d'an traoñ gant ur c'hren-douar.
- Herod Agrippa Iañ, roue ar Yuzevien (37-44).
- Goude ur vuhez diroll e tap Herod Agrippa Iañ, mab da Aristobulus, gounid tu Kaligula a ro dezhañ tetrarkiezh kozh Fulup hag Abila.
- Marullus, prokulator Jude, Samaria hag Edom (37-41)
- Sant Stefan merzher kristen kentañ. Labezet eo evel enebour ar relijion.
- A-strew ez a an "hellenourien", a brezeg an aviel d'ar re n'int ket Yuzevien.
- Cunobelinos, roue an Drinovanted hag ar Gatuvellauned (c. -10/+40)
Relijionoù ha mitologiezhioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Degemer a ra Farizian Paol Tars kelennadurezh Jezuz, e Damask, dre un diskuliadur (bloavezh gwirheñvelañ). E 39 e teu da vezañ Sant Paol.
- Krouet eo gant Sant Pêr Iliz reizhkredennek Siria (deiziad hengounel)
Arzoù ha sevenadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Suetonius Paulinus a gemer penn un englask war ar Sahara.
Teknikoù ha skiantoù da dalvezout
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Aulus Celse a sav un holloueziadur mezegel.
- Savidigezh tour-tan Boulogne-sur-Mer (37-41).
- Savidigezh galeoù (temploù war-neuñv ?) al lenn Nemi, nepell eus Roma, evit Kaligula.
Buhez pemdez ha dudi
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Flavius Josephus, istorour yuzev.
- 15 Kerzu : Neron, impalaer roman, en Antium.
- 16 Meurzh : Tiber, impalaer roman, taget gant Makron.
- 1 Mae : Antonia Minor, merc'h da Marcus Antonius hag Octavia Minor, ha mamm-gozh Caligula.
- Merzherenti Sant Stefan, meinataet.
- Marbod a zo anvet da roue ar Varkomanned.
Gwelet ivez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Levroniezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- M.-N. Bouillet : Dictionnaire Universel d'Histoire et de Géographie. L. Hachette et Cie. Paris. 1863
- François Zosso & Christian Zingg : Les empereurs romains. 27 av. J.-C. - 476 ap. J.-C. Errance. Paris. 1994