A Verdade, o Tempo e a Historia
| A Verdade, o Tempo e a Historia (La Verdad, el Tiempo y la Historia) | |
|---|---|
 | |
| Artista | Francisco José de Goya y Lucientes |
| Data | 1797 - 1800 |
| Técnica | óleo sobre lenzo Neoclasicismo |
| Dimensións | 244 cm cm × 294 cm |
| Localización | Museo Nacional de Estocolmo (Estocolmo,  Suecia) |
A Verdade, o Tempo e a Historia (La Verdad, el Tiempo y la Historia), tamén coñecido como España, o Tempo e a Historia e como Alegoría da Constitución de 1812,[1] é un cadro pintado por Francisco de Goya cara 1800 que constituíu un dos óleos dunha serie de dúas alegorías relativas ao progreso científico e económico que poderían decorar a biblioteca da residencia palaciana gobernamental de Manuel Godoy, máximo mandatario da España da súa época baixo o reinado de Carlos IV. Tales alegorías, de alcance político, proliferaron na Francia revolucionaria.
Este cadro, xunto con outro de igual altura que representaba unha Alegoría da Poesía, atopouse en Cádiz a mediados do século XIX, polo que existe a hipótese de que o cadro fose encargo de Sebastián Martínez y Pérez (que tiña importantes bibliotecas en Madrid e Cádiz en 1800) e non de Godoy. A obra áchase actualmente no Museo Nacional de Estocolmo (Stockholm Nationalmuseum de Suecia.
Análise
[editar | editar a fonte]Todo parece confluír na representación da Historia e da Verdade histórica. O Tempo, alado e cun reloxo de area que simboliza o paso dos instantes e a chegada da morte, trae do brazo á Verdade, que se representaba espida para simbolizar a ausencia de disfrace ou enmascaramento. A Verdade reina sobre todo, é a figura central, e porta un cetro e un libro, que encerra a verdade histórica.
No bosquexo preliminar obsérvase esta figura central espida, e apareceu vestida no cadro definitivo pola inconveniencia que podería supor un espido nesta época. Sentada, aparece a Historia en si mesma, escribindo a crónica dos feitos e, posiblemente, en continuidade con outro libro xa escrito no que se apoia. A Verdade, o Tempo e a Historia preservan o espírito da ilustración da ignorancia e os males que leva, sobre todo para o bo goberno. Se se relaciona esta alegoría co palacio de Godoy, asociaríase un modelo de Historia ao correcto mandatario, como un «espello de príncipes, lugar común habitual desde a Idade Media. A árbore inclinada en escorzo representaba neste período usualmente á Liberdade.
Con todo, outra interpretación da alegoría quere ver na figura central a España e ao ancián que a leva unha figura da nova época que comeza. Segundo esta teoría, España, con indumentaria branca, leva na man a Constitución de Cádiz de 1812 e na outra un cetro, que significaría a superioridade da Constitución sobre o réxime absolutista. En primeiro plano situaríase a Historia, tamén espida, pois a Historia debe ser verdadeira, que anota o suceso á vez que pisa o antigo corpus xurídico periclitado. Segundo esta interpretación Goya abertamente declara en 1812 (que é cando se dataría segundo esta teoría o cadro) como un liberal convencido e faino explícito, sen medo a ver perigar a súa posición como Primeiro Pintor de Cámara do Rei e apostando por «La Pepa» ou Constitución de 1812.
Con todo, a iconografía das figuras alegóricas é de raizame neoclásica, a pesar de que hai quen ve no estilo deste cadro trazos similares aos da súa produción do período da Guerra da Independencia Española, como as Majas en el balcón (1810 - 1814).
Hai que recordar que este tipo de alegorías foron abundantes durante a Revolución francesa e relacionábanse cos acontecementos políticos que ían impor a soberanía nacional, os dereitos do cidadán e a Constitución como forma de goberno máis ou menos imperfecta. En España, a «Oda á invención da imprenta», escrita en 1798 na súa primeira redacción por Manuel José Quintana -logo publicada, limando as pasaxes máis revolucionarias, en 1802; un de cuxos exemplares regalou o poeta a Goya-, relacionaba o progreso político e social co papel que na difusión destas ideas tiña a imprenta. Manuel Godoy admirou e citou este poema nas súas Memorias e puido encargar unha pintura inspirada no poema entre 1802 e 1805 [2], datas das reformas da súa residencia palaciana. En devandita «Oda» abordábase a inconveniencia do Absolutismo e das súas institucións máis obsoletas, en particular, a da Inquisición. Encomiaba neste texto os valores da Revolución francesa de liberdade, igualdade e fraternidade e vinculaba o éxito destas ideas á publicación de libros que as propagasen.
En canto ao estilo apréciase a textura de raso da túnica da Verdade, en contraste cos ocres e verdes das sombras, con todo as figuras alegóricas non están demasiado idealizadas. Tamén fai xogo coa sensación táctil das plumas da figura alada. A técnica da pinceladas é enérxica, sen deterse na minucia do detalle. Os pliegues das roupaxes e as sombras, mirados de cerca, parecen fragmentos de pintura abstracta. A luz, celestial, alaga os brancos e fainos nacarados, dando a todo o conxunto unha riqueza e profundidade aérea que evoca a Velázquez.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Esta última denominación parece proceder dunha imprecisión na interpretación da alegoría, posto que, segundo Glendinning (op. cit., páxs. 80 - 84) o libro alude á Verdade, que aparece espida no bosquexo previo e argüe que o estilo é diverso ao dos cadros da Guerra da Independencia Española e próximo ao das obras de cara 1800. Data o cadro entre 1797 (data do bosquexo) e 1800.
- ↑ Glendinning, loc. cit.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- GLENDINNING, Nigel, Francisco de Goya, Madrid, Cadernos de Historia 16, 1993 (A arte e os seus creadores, 30), páxs. 80 - 84. D.L. 34276-1993.