Alepotrypa mağarası
| Alepotrypa mağarası | |
|---|---|
 Diros mağaralarının ayırt edici dikit ve sarkıtları | |
 | |
| Konumu | Laconia, Peloponnesus, Yunanistan |
| Koordinatlar | 36°38′17″N 22°22′51″E / 36.6380°K 22.3807°D |
| Giriş izni | Evet, bilet alınmalı |
| Özellikleri | yerleşim, defin, tören[1] |
| Mağara araştırması | |
| Web sitesi | The Diros Project |
Alepotrypa mağarası, Mora yarımadasının Manya bölgesinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Sit alanı, ilk çiftçilerin yaşadığı bir yer olmasının yanı sıra, mezar alanı ve ibadet alanı olarak da kullanılmıştır. Arkeolojik kanıtlar, mağara alanının Avrupa'da günümüze kadar bulunan en büyük Neolitik mezar alanlarından biri olduğunu ortaya koydu. Bölgede MÖ 4. binyıla tarihlenen bir mezardan iki yetişkin insan iskeleti ve en az 170 ayrı kişiye ait kalıntılar bulundu. Arkeologlar, MÖ 2. binyıla tarihlenen ve Alepotrypa'da yeniden gömüldüğü anlaşılan bir Miken mezarını ortaya çıkardılar. Yeniden defin işleminin nedeni ortaya çıkarılamadı. Doğrudan bir kanıt bulunmamakla birlikte, mezar alanının Alepotrypa'yı klasik mitolojide Hades'in Tainaron'a giriş yaptığı kapıya bağladığına inanılmaktadır.
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]Alepotrypa mağarası (Yunanca: Αλεπότρυπα, birebir çeviri ile "Tilki Deliği" anlamına gelir. Αλεπότρυπα, bir tilkinin yaşadığı mağarayı tanımlamak için kullanılan çok yaygın bir kelimedir), Mora yarımadasının Manya bölgesinde bulunan Diros mağaralarından biridir.[3][4] Manya yarımadası çoğunlukla yarımadadaki hidrojeolojik koşulların bir sonucu olarak aşınan ve Alepotrypa gibi karstik mağaralar oluşturan kireçtaşı gibi Mezozoik karbonat kayalarından oluşur.[5] Mağara dikitlerinin incelenmesi mağaradaki insan faaliyetleri ve iklim farklılıkları hakkında bilgi sağlamıştır. Meighan Boyd, eser elementlerin varyasyonlarını inceleyerek mağarada hayvan gübresi yakmak gibi belirli insan aktivitelerine dair kanıtlar ortaya çıkarmıştır. Ayrıca birkaç kez kuraklık yaşandığına dair veri ortaya koymuş ve bunları tarihlendirmeyi başarmıştır.[6]
Alepotrypa mağarası, Mora Yarımadası'nın güney Laconia bölgesindeki bilinen en eski yerleşim yerlerinden biri olmasının yanı sıra,[7] aynı zamanda Avrupa'daki en büyük Neolitik mezarlık alanlarından biridir.[8] Mağaradaki mezarlar MÖ 6.000 ile 3200 yılları arasına tarihlenmektedir ve mezar alanında arkeologlar en az 170 farklı kişiye ait kemikler buldular. Alanda, MÖ 4. binyıla tarihlenen iki yetişkin insan iskeleti ve arkeologların MÖ 2. binyıla tarihlendirdiği bir Miken mezarı bulundu.[8]
Yerleşim, MÖ 3200 civarında, yıkıcı bir depremin mağaranın girişini engelleyen büyük hasara yol açmasından sonra terk edildi. Mağaranın girişinin kapanmış olması ve bölgede insan faaliyetinin olmaması nedeniyle mağaradaki buluntular iyi korunmuştur. Alan 1958-1970 yılları arasında özel inşaat çalışmaları nedeniyle yıkılma tehlikesi yaşadı, ancak Yunanistan Kültür Bakanlığı alanın "turistik işgaline" izin vermedi. Giorgos Papathanassopoulos liderliğindeki kazılar 1970 yılında başladı, ancak Yunanistan'daki siyasi karışıklıklar nedeniyle 1978'e kadar ertelendi. Alanda 1978 ve 2005 yılları arasında kazılar gerçekleştirildi, daha sonraki yıllarda finansman yetersizliği nedeniyle proje büyük ölçüde askıya alındı.[9] 2010 yılında, Alepotrypa kazı ekibi bulgularını yayına hazırlamaya başladığından, bölgesel bir araştırma yapmak üzere Diros Bölgesel Projesi kuruldu. Mağarada Geç Neolitik (LN) döneme tarihlendirilen buluntular bulunmuştur. Mağaranın çevresinde, araştırma ekibi 2013 itibarıyla yalnızca Son Neolitik'e (FN) tarihlenen buluntular bulmuştur.[10]
Arkeoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Neolitik çağda, mağaranın içi bir mezarlık alanı olarak kullanılırdı; çiftçiler mağaranın dışındaki büyük bir köyde yaşamaktaydı.[11][12] Arkeologlar, bölgede bulunan kanıtlara dayanarak, bu bölgede yaşayan ilk çiftçilerin çoğunlukla arpa ve buğday yediğini; kafataslarında bulunan ölümcül olmayan kafa yaralanmalarının şiddetli çatışmalara işaret edebileceğini öne sürmektedir.[3][8][11] Mağarada, birincil gömme, kremasyon ve ikincil gömmeye dair kanıtlar da ele geçirilmiştir ve mağaradan elde edilen kalıntılar, mağaranın aynı zamanda barınak ve depolama için de kullanıldığını ortaya koymaktadır.[9] Dikit tipi bir mermer idolün başı da dahil olmak üzere kült uygulamalarına dair kanıtlar da bulunmuştur.[13]
Kazılar sonucunda ortaya çıkarılan diğer buluntular arasında Geç Neolitik döneme tarihlenen taş, çanak çömlek ve kil kaplar, takılar ve silahlar yer almaktadır. Boyalı ve kazınmış çanak çömlek, deniz kabuğu boncuklar, taş baltalar ve tam bir çakmaktaşı ok ucu ile birlikte Melyan obsidiyen bıçakları ve pulcukları bulunmuştur.[14] Bölgede bulunan gümüş takılar, Tunç Çağı'nda ve Neolitik Avrupa'da gümüş oldukça nadir bulunduğu için bölgenin zengin olduğunu göstermektedir.[15][16] Alepotrypa bölgesinde, bilim insanlarının Son Neolitik döneme tarihlenebileceğine inandıkları nadir bir erken bakır balta da bulundu.[17] Paul Cartledge, "Peloponnese'de görünüşe göre Kalkolitik bir geçiş evresi yoktu" diye yazmıştır ve Alepotrypa mağarasında bulunan bakır aletlerin Erken Helladik çağa "uygun bir geçiş sağladığını" eklemiştir.[16]
Hades ile karşılaştırmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Mitolojik inançlara göre, yakınlardaki Tainaron bölgesinde Yunan ölüm tanrısı Hades'in yeraltı dünyasına bir giriş olduğu anlatılmaktadır ve Alepotrypa'da çalışan arkeologlar, Alepotrypa'daki mezar alanının kültürel hafızasının klasik dönemdeki Tainaron ile ilişkilendirilmiş olabileceğini düşünmektedir.[3][8] Arkeologlar, MÖ 1300'den kalma birMiken mezarının Geç Tunç Çağı'nda yeniden gömülmek üzere bölgeye taşınmış olabileceğini öne sürdüler.[8][18] Konu ile ilgili kazı ekibinin başı olan Giorgos Papathanassopoulos tarafından gerçekleştirilen bir açıklama, bu alanda yaşayan kişilerin, ölülerin kendileri birlikte yaşadığı bir yeraltı krallığının kültürel hafızasını yansıtmak istediğini öne sürmektedir.[19] Diros kazısının eş direktörü Anastasia Papathanasiou, "doğrudan bir kanıt yok, ancak bu olasılığı göz ardı edemeyiz" demiştir.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Papathanasiou, Anastasia; Parkinson, William A.; Galaty, Michael L.; Pullen, Daniel J.; Karkanas, Panagiotis (31 Ekim 2017). Neolithic Alepotrypa Cave in the Mani, Greece. Oxbow Books, Limited. ISBN 978-1-78570-648-6.
- ^ "The Diros Project" (Text). The Field Museum. 1 Kasım 2011. 5 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ a b c "Ancient cave speaks of Hades myth". USATODAY.COM. 3 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ "The Caves of Dirou (Glyfada and Alepotrypa) in Mani". 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ Geology and Archaeology: Submerged Landscapes of the Continental Shelf. Geological Society of London. 5 Ocak 2016. ISBN 978-1-86239-691-3.
- ^ "Stalagmites from Greek caves provide new climate information - Stockholm University". 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2018.
- ^ The Spartans. The Overlook Press. 26 Mayıs 2003. ISBN 978-1-59020-837-3.
- ^ a b c d e f "Embracing Stone Age Couple Found in Greek Cave". National Geographic News. 20 Şubat 2015. 18 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ a b The Protection of Archaeological Heritage in Times of Economic Crisis. Cambridge Scholars Publishing. 12 Ocak 2015. ISBN 978-1-4438-7411-3.
- ^ Communities in Transition: The Circum-Aegean Area During the 5th and 4th Millennia BC. 30 Kasım 2017. ISBN 978-1-78570-723-0.
- ^ a b Papathanasiou (1 Mayıs 2000). "Bioarchaeological inferences from a Neolithic ossuary from Alepotrypa Cave, Diros, Greece". International Journal of Osteoarchaeology. 10 (3): 210-228. doi:10.1002/1099-1212(200005/06)10:3<210::AID-OA523>3.0.CO;2-2. ISSN 1099-1212.
- ^ A Social Archaeology of Households in Neolithic Greece: An Anthropological Approach. Cambridge University Press. 14 Nisan 2008. ISBN 978-0-521-83689-0.
- ^ Dietrich (1982). "Evidence of Minoan Religious Traditions and Their Survival in the Mycenaean and Greek World". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 31 (1): 1-12. ISSN 0018-2311.
- ^ French (1989). "Archaeology in Greece 1989-90". Archaeological Reports (36): 3-82. doi:10.2307/581027. ISSN 0570-6084.
- ^ Demoule (1993). "The Greek Neolithic: A New Review". Journal of World Prehistory. 7 (4): 355-416. doi:10.1007/BF00997801. ISSN 0892-7537. 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ a b Sparta and Lakonia: A Regional History 1300-362 BC. Routledge. 15 Nisan 2013. ISBN 978-1-135-86455-2.
- ^ Phelps (1979). "Five Copper Axes from Greece". The Annual of the British School at Athens. 74: 175-184. doi:10.1017/S0068245400019353. ISSN 0068-2454.
- ^ The Oxford Handbook of the Bronze Age Aegean. Oxford University Press. 1 Ocak 2012. ISBN 978-0-19-024075-2.
- ^ Lobell (2013). "From the Trenches". Archaeology. 66 (4): 9-21. ISSN 0003-8113.