Ali Abd Allah Salih
.jpg?lang=pl) Ali Abd Allah Salih | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 marca 1942 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 grudnia 2017 |
| 1. Prezydent Jemenu | |
| Okres |
od 22 maja 1990 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca | |
| 4. Prezydent Jemenu Północnego | |
| Okres |
od 18 lipca 1978 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny / Generalny Kongres Ludowy |
| Poprzednik | |
| Następca |
urząd zniesiony |
| Odznaczenia | |
| |
| |
| marszałek polny | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 marca 1942 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 grudnia 2017 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1958–2012 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
Ali Abd Allah Salih (arab. علي عبد الله صالح, ur. 21 marca 1942 w Al-Ahmarze, zm. 4 grudnia 2017 w Sanie) – jemeński polityk i wojskowy, w latach 1978–1990 ostatni prezydent Jemenu Północnego, w latach 1990–2012 pierwszy prezydent zjednoczonego Jemenu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W latach 1978–1990 sprawował urząd prezydenta Jemeńskiej Republiki Arabskiej (Jemen Północny). 22 maja 1990 objął stanowisko prezydenta zjednoczonego Jemenu. Został pierwszym prezydentem Jemenu wybranym bezpośrednio w wyborach prezydenckich w 1999, otrzymując 96% głosów; wszyscy pozostali kandydaci byli członkami Generalnego Kongresu Ludowego, któremu przewodniczył Salih, chociaż wystartowali jako kandydaci niezależni. Referendum z 2001 przedłużyło kadencję prezydenta do siedmiu lat. W wyborach prezydenckich 20 września 2006, Salih został wybrany z poparciem 77,2% głosów na kolejną siedmioletnią kadencję.
W styczniu 2011 przeciwko władzy prezydenta Saliha wybuchła rewolucja. Próbę zakończenia konfliktu podjęła Rada Współpracy Zatoki Perskiej, która prowadziła negocjacje między stroną rządową i opozycją. Pomimo wynegocjowania porozumienia o transferze władzy, Salih dwukrotnie odmawiał jego podpisania. 3 czerwca 2011 prezydent został ranny w czasie ataku bombowego na pałac prezydencki. Następnego dnia udał się na leczenie do Arabii Saudyjskiej, a jego obowiązki w kraju przejął wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi. W ciągu miesiąca przeszedł ponad osiem operacji. Salih do kraju powrócił 23 września 2011, przejmując ponownie pełną władzę[1]. Oświadczył 8 października, iż zamierza dobrowolnie zrzec się władzy. Salih powiedział Odrzucam władzę (...) i zrzeknę się jej w nadchodzących dniach[2]. W wywiadzie z 14 listopada 2011 prezydent Salih ogłosił, iż jest gotowy ustąpić w ciągu 90 dni na warunkach dyktowanych przez GCC. Poinformował, iż armia nadal będzie zwalczać ekstremistów islamskich i wyraził zaniepokojenie, opozycja działa z Al-Ka’idą na co są niezbite dowody[3]. 21 listopada opozycja parafowała plan GCC i potwierdziła, że prezydent Salih jest gotów podpisać porozumienie[4].
23 listopada 2011 Salih przybył do stolicy Arabii Saudyjskiej, Rijadu, aby podpisać porozumienie o przekazaniu władzy na mocy warunków przedstawionych przez Radę Współpracy Zatoki Perskiej (GCC)[5]. Dokument, który został podpisany przez Saliha, gwarantował mu immunitet w kraju przed sądzeniem za czyny popełnione podczas powstania w Jemenie. Dokument podpisali w obecności króla Arabii Saudyjskiej Abdullaha al Sauda także przedstawiciele jemeńskiej opozycji. Na mocy porozumienia władza wykonawcza przeszła w ręce wiceprezydenta Abd Rabbuha Mansura Hadiego na okres 90 dni. Salih zachował w tym czasie honorowy tytuł prezydenta. W ciągu 90 dni w kraju przeprowadzone miały zostać wybory prezydenckie z Hadim jako jedynym kandydatem, potwierdzające jego mandat społeczny, a także miał zostać utworzony nowy rząd na czele z premierem wywodzącym się z szeregów opozycji. Data wyborów została później wyznaczona na 21 lutego 2012. W ciągu kolejnych 2 lat przejściowe władze miały opracować projekt nowej konstytucji i zorganizować wybory parlamentarne i prezydenckie[6][7][8][9].
4 grudnia 2011 powołano w Jemenie 14-osobową Radę Wojskową. 10 grudnia 2011 zaprzysiężono nowy rząd pod kierownictwem Mohammeda Basindawy do którego weszli opozycjoniści, jak i stronnicy Saliha. 21 stycznia 2012 parlament uchwalił ustawę, dającą prezydentowi Salihowi immunitet, dzięki któremu nie odpowie za śmierć setek ludzi podczas powstania[10]. Salih poprosił naród o przebaczenie za błędy podczas jego rządów. Stało się to podczas jego wylotu z kraju. Poleciał do Omanu, skąd przygotowana została jego podróż na rekonwalescencje do Stanów Zjednoczonych[11]. Do kraju powrócił 25 lutego 2012. Tego dnia na prezydenta zaprzysiężony został jedyny kandydat z wyborów, które odbyły się cztery dni wcześniej, dotychczasowy wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi[12]. 27 lutego 2012 uroczyście przekazał władzę Hadiemu podczas uroczystej ceremonii w Sanie. Zapowiedział, iż zamierza udać się z rodziną na emigrację do Etiopii[13].
4 grudnia 2017 Ali Abd Allah Salih zginął w wymianie ognia pomiędzy bojówkami Huti a wiernymi mu oddziałami podczas walk ulicznych w Sanie[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wielkie zaskoczenie w Jemenie – prezydent wrócił do kraju. wp.pl, 2011-09-23. [dostęp 2011-09-24]. (pol.).
- ↑ Na to wszyscy czekali – prezydent chce odejść. wp.pl, 2011-10-08. [dostęp 2011-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-05)]. (pol.).
- ↑ EXCLUSIVE: Yemen’s Saleh 'to step down within 90 days’. France 24, 2011-11-15. [dostęp 2011-11-15]. (ang.).
- ↑ Yemen’s Saleh ‘agrees’ to transfer power. France 24, 2011-11-22. [dostęp 2011-11-22]. (ang.).
- ↑ Yemen leader set to sign power-transfer deal. France 24, 2011-11-23. [dostęp 2011-11-23]. (ang.).
- ↑ Yemen’s leader signs power-transfer deal. Al Jazeera, 2011-11-23. [dostęp 2011-11-23]. (ang.).
- ↑ Yemen to hold presidential vote on Feb 21. emirates247.com, 27 listopada 2011. [dostęp 2011-11-27]. (ang.).
- ↑ Yemeni vice president sets early presidential elections for Feb. 21, 2012. english.cntv.cn, 27 listopada 2011. [dostęp 2011-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
- ↑ Prezydent przekaże władzę. Wybory w lutym. rp.pl, 26 lutego 2011. [dostęp 2011-11-27]. (pol.).
- ↑ „Prezydent musi zostać stracony” – wielka demonstracja. wp.pl, 22 stycznia 2012. [dostęp 2012-01-22]. (pol.).
- ↑ Yemen’s Saleh leaves for Oman. Al Jazeera, 22 stycznia 2012. [dostęp 2012-01-22]. (ang.).
- ↑ Dostał prawie 100% głosów. Był... jedynym kandydatem. wp.pl, 25 lutego 2012. [dostęp 2012-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-02)]. (pol.).
- ↑ Po 33 latach oddał władzę – „Osądzić mordercę”. wp.pl, 27 lutego 2012. [dostęp 2012-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-21)]. (pol.).
- ↑ Yemen’s former President Ali Abdullah Saleh has been killed in Sanaa, CNN, 2017-12-04.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- oficjalna strona prezydenta Saliha. presidentsaleh.gov.ye. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-21)].