Amsterdam-Insulo
| Amsterdam-Insulo | ||
|---|---|---|
 Satelita bildo de la Amsterdam-Insulo | ||
| vulkano • insulo • administra teritoria unuo • lafkupolo | ||
| Akvejo | Hinda Oceano | |
| Insularo | Sankta Paŭlo kaj Amsterdam | |
| Geografia situo | 37° 49′ 40″ S, 77° 33′ 40″ O (mapo)-37.82777777777877.561111111111881Koordinatoj: 37° 49′ 40″ S, 77° 33′ 40″ O (mapo) | |
| ||
|
| ||
| Longo | 10 km | |
| Larĝo | 7 km | |
| Areo | 57,5 km² | |
| Plej alta loko | Mont de la Dives 881 m | |
| Administrado | Francaj Sudaj kaj Antarktaj Teritorioj | |
| Malkovro | 18-an de marto 1522, fare de Juan Sebastián de Elcano | |
| Loĝantaro | 35 (Stacia spersonaro) <1 loĝ./km² | |
| Ĉefa loko | Esplora stacio Martin de Viviès | |
 Mapo | ||
Amsterdam-Insulo (france Île Amsterdam, ankaŭ Nouvelle Amsterdam) estas malgranda insulo en suda Hinda Oceano. Ĝi apartenas al la francaj transmaraj teritorioj.
Geografio
[redakti | redakti fonton]
La insulo havas vulkanan devenon. La stratovulkano estas aktiva. La insulo longas 10 km, larĝas 7 km kaj havas la surfacon de 57,5 km². La plej granda alto estas la Monto de la Dives kun 867 m. La bordoj estas krutaj kaj nealireblaj en okcidento kaj formas bordajn klifojn ĝis alto de 660 m. La distanco al la pli malgranda najbara insulo Sankta-Paŭlo estas 92 km.
Malkovro kaj okupado
[redakti | redakti fonton]La insulon malkovris Juan Sebastián Elcano en 1522 kaj donis al ĝi modeste sian nomon. La nederlanda kapitano Anthonie van Diemen en 1633 alinomis la insulon post sia ŝipo. Oni science esploris la insulon nur ĉe fino de 1857 en kadro de la Novara-ekspedicio. Du provoj por setliĝi en la insulo missukcesis (1870/71 kaj 1928/31). La insulo estas parto de la Francaj Sudaj kaj Antarktaj Teritorioj kaj estas neloĝata krom kelkaj esploraj stacioj. Tion kaŭzas la mankantaj havenoj.
Ekonomio
[redakti | redakti fonton]La insulojn dezertigis postlasitaj dombestoj de balenkaptistoj, peltbestaj ĉasistoj. La sovaĝiĝintaj domporkoj, hundoj formortis mem, oni ekstermis la domkaprojn, malpliiĝis nombro de la dombovoj. Krom tio, oni limigis movareon de la bovoj sur areo, ĉirkaŭita per barilo.
Flaŭro
[redakti | redakti fonton]
La flaŭro estas relative abunda kaj entenas la raran arbospecion Phylica arborea, kiu cetere kreskas sur Tristan da Cunha.
Faŭno
[redakti | redakti fonton]Sur la insulo vivas specioj kiel amsterdam-insula albatroso (Diomedea amsterdamensis), granda rabmevo (Stercorarius skua), antarkta ŝterno (Sterna vittata), azena pingveno (Pygoscelis papua), subantarkta marurso (Arctocephalus tropicalis), suda marelefanto (Mirounga leonina) kaj la lastaj tute sovaĝiĝintaj hejmbovoj.
La amsterdama anaso nun estas formortinta, post la troa ĉasado de balenkaptistoj.
Apero en literaturo
[redakti | redakti fonton]La insuloj - kun la najbara insulo Sankta-Paŭlo - estas la scenejo de la romano La infanoj kaj la kapitano Grant de Jules Verne.
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Alfred van Cleef: Die verirrte Insel. Eine Reise zum abgelegensten Punkt der Welt. marebuch, Verlag Piper, ISBN 3-492-23967-6
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Turismo
[redakti | redakti fonton]Unufoje en tri monatoj venas provianta ŝipo (nomata Marion Dufresne 2) el Reunio, ofte kun turistoj kiuj restas dum unu tago.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- france
- angle. Arkivita el la originalo je 2009-04-22. Alirita 2008-11-10.Arkivigite je 2009-04-22 per Archive.today
