Ancistrocladaceae
 Ancistrocladus heyneanus | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina |
Ancistrocladaceae | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ancistrocladaceae Planch. ex Walp. Ann. Bot. Syst. 2: 175. 15-16 Dec 1851[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Ancistrocladus Wall. | |||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg?lang=pl)
Ancistrocladaceae – monotypowa rodzina roślin okrytonasiennych. Obejmuje jeden rodzaj Ancistrocladus, w obrębie którego wyróżnia się 20 gatunków[5]. Rośliny te występują w tropikalnej Afryce (od Senegalu po Kenię i Tanzanię) oraz w południowo-wschodniej Azji (od Sri Lanki poprzez wschodnie Himalaje do południowych Chin Sumatry i Borneo)[5][6].
Z roślin gatunku Ancistrocladus korupensis uzyskano alkaloid wykazujący działanie przeciw wirusowi HIV[6]. Także inne gatunki wykorzystywane są lokalnie jako lecznicze. Przypisywane jest im działanie antygrzybicze, antymalaryczne i przeciwwirusowe[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- W większości należące tu rośliny to drewniejące pnącza owijające się łodygą, czasem wspinające się za pomocą haczykowatych pędów bocznych[6].
- Liście
- Skrętoległe, rozmieszczone wzdłuż łodygi lub skupione na końcach pędów. Siedzące, aczkolwiek często z długo zwężającą się nasadą blaszki, przypominającą ogonek, pojedyncze, bez przylistków lub z przylistkami drobnymi i szybko odpadającymi[7]. Blaszki całobrzegie[6], z drobnymi zagłębieniami zawierającymi włoski wydzielające woski[7].
- Kwiaty
- Drobne, bez zapachu, obupłciowe, zebrane w dychotomicznie rozgałęzionych wierzchotkach[6]. Podsadki i przysadki drobne. Działki kielicha w liczbie 5 połączone są u nasady w krótką rurkę. Podczas owocowania działki powiększają się znacznie ułatwiając rozprzestrzenianie owoców. Płatków korony jest 5 i są one zwykle mniej lub bardziej mięsiste. Pręcików jest 10 lub 5, w obu wypadkach wyrastają w pojedynczym okółku, na krótkich, mięsistych nitkach połączonych u dołu. Zalążnia wpół dolna z 3 złączonych owocolistków, jednokomorowa z pojedynczym zalążkiem. Szyjki słupka 3, są wolne lub połączone[6]. Zwieńczone są główkowatym, księżycowatym lub pierzasto podzielonym znamieniem[7].
- Owoce
- Suche, drewniejące orzeszki zagłębione w korkowaciejącym hypancjum, otoczone skrzydełkowato powiększonymi działkami kielicha[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Pozycja systematyczna roślin z rodzaju Ancistrocladus pozostawała długi czas niejasna. Umieszczane były w rodzinie trudziczkowatych (Combretaceae), malpigiowatych (Malpighiaceae) i dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae). Dowody wynikające z analiz morfologicznych ziarn pyłku oraz z sekwencjonowania DNA świadczą o tym, że jest to rodzina siostrzana dla Dioncophyllaceae[6][2]:
| polygonids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział[5]
Rodzaj: Ancistrocladus Wallich, Num. List 1052. 1829 (nom. cons.)
- Ancistrocladus abbreviatus Airy Shaw
- Ancistrocladus attenuatus Dyer
- Ancistrocladus barteri Scott Elliot
- Ancistrocladus congolensis J.Léonard
- Ancistrocladus ealaensis J.Léonard
- Ancistrocladus grandiflorus Cheek
- Ancistrocladus griffithii Planch.
- Ancistrocladus guineensis Oliv.
- Ancistrocladus hamatus (Vahl) Gilg
- Ancistrocladus heyneanus Wall. ex J.Graham
- Ancistrocladus ileboensis Heubl, Mudogo & G.Bringmann
- Ancistrocladus korupensis D.W.Thomas & Gereau
- Ancistrocladus letestui Pellegr.
- Ancistrocladus likoko J.Léonard
- Ancistrocladus pachyrrhachis Airy Shaw
- Ancistrocladus robertsoniorum J.Léonard
- Ancistrocladus tanzaniensis Cheek & Frimodt-Møller
- Ancistrocladus tectorius (Lour.) Merr.
- Ancistrocladus uncinatus Hutch. & Dalziel
- Ancistrocladus wallichii Planch.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-05-25]. (ang.).
- ↑ a b c d Ancistrocladus Wall., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-09].
- ↑ a b c d e f g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 31-32. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b c d e Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 441-442. ISBN 978-1-842466346.