Anura Kumara Dissanayake
| Ekselansları Anura Kumara Dissanayake අනුර කුමාර දිසානායක அநுர குமார திசாநாயக்க | |
|---|---|
.jpg?lang=tr)
| |
| Anura Kumara Dissanayake, 2023 | |
| 10. Sri Lanka Cumhurbaşkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 23 Eylül 2024 | |
| Başbakan | Harini Amarasuriya |
| Yerine geldiği | Ranil Wickremesinghe |
| Tarım, Arazi ve Hayvancılık Bakanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 23 Eylül 2024 | |
| Yerine geldiği | Mahinda Amaraweera |
| Görev süresi 10 Nisan 2004 - 24 Haziran 2005 | |
| Cumhurbaşkanı | Chandrika Kumaratunga |
| Başbakan | Mahinda Rajapaksa |
| Yerine geldiği | S. B. Dissanayake |
| Yerine gelen | Ratnasiri Wickremanayake |
| Ulusal Halk Gücü Lideri | |
| Görevde | |
| Makama geliş 14 Temmuz 2019 | |
| Janatha Vimukthi Peramuna Lideri | |
| Görevde | |
| Makama geliş 29 Eylül 2014 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Dissanayaka Mudiyanselage Anura Kumara Dissanayake 24 Kasım 1968 Galewela, Matale, Merkez İl, Seylan Dominyonu |
| Milliyeti | Sri Lankalı |
| Partisi | Janatha Vimukthi Peramuna |
| Diğer siyasi bağlantıları |
Ulusal Halk Gücü |
| Evlilik(ler) | Mallika Dissanayake |
| Çocuk(lar) | 1 |
| Bitirdiği okul | Peradeniya Üniversitesi (okulu bıraktı) Kelaniya Üniversitesi |
| İmzası | 
|
| Resmî site | akd.lk |
Dissanayaka Mudiyanselage Anura Kumara Dissanayake[a] (d. 24 Kasım 1968), genellikle baş harfleri AKD ile anılır, şu anda 23 Eylül 2024'ten beri Sri Lanka'nın onuncu cumhurbaşkanı olarak görev yapan Sri Lankalı bir politikacıdır. Janatha Vimukthi Peramuna (JVP) ve Ulusal Halk Gücünün (UHG) mevcut parti lideridir.
Okul günlerinden bu yana JVP'nin içinde yer alan Dissanayake, 1995 yılında JVP politbürosuna katılmadan önce üniversitede öğrenci siyasetinde aktif rol almıştır. Eylül 2000'den bu yana parlamento üyesi olan ve ulusal listeden atanan ya da seçilen Dissanayake, 2004-2005 yılları arasında tarım, hayvancılık, arazi ve sulama bakanı, 2015-2018 yılları arasında ise muhalefet lideri olarak görev yapmıştır. Partinin 2 Şubat 2014 tarihinde düzenlenen 17. Ulusal Kongresinde JVP'nin lideri olarak seçilmiştir.[1]
İlk yılları, eğitimi ve öğrencilik siyaseti
[değiştir | kaynağı değiştir]Dissanayake Mudiyanselage Anura Kumara Dissanayake, 24 Kasım 1968'de Sri Lanka'nın Merkez İli, Matale ilçesi, Galewela köyünde doğdu.[2] Babası bir ofis çalışanı,[3] annesi ise ev hanımıydı. Bir kız kardeşi vardır.[4]
Aile Kuzey Merkez ilindeki Anuradhapura bölgesine taşındı ve Thambuthegama'ya yerleşti.[5] Dissanayake eğitimini Thambuthegama Gamini Maha Vidyalaya ve Thambuthegama Merkez Kolejinde aldı ve kolejden üniversiteye giren ilk öğrenci oldu.[4] Okul günlerinden itibaren JVP ile ilişki kurdu ve üniversite yıllarında öğrenci siyasetinde aktif oldu.[4] 1987 yılında JVP'ye katıldı ve özellikle 1987-1989 JVP Ayaklanması'nın başlamasıyla birlikte tam zamanlı siyasi faaliyetlerde bulunmaya başladı.[4] Anura tarafından "Sunil Aiya" olarak adlandırılan kuzeni Sunil Dissanayake ile birlikte katıldı. Dissanayake başlangıçta Peradeniya Üniversitesine kaydoldu ancak ayaklanma sırasında güvenlik endişeleri nedeniyle okulu bırakırken kuzeni Sunil tutuklandı, işkence gördü ve öldürüldü. Anura saklanarak hayatta kalmayı başardı ve siyasi olmayan ailesi taciz edildi ve bir dal örgü kulübesinden yeni taşındıkları mütevazı tuğla evleri Anura'ya bir uyarı olarak yakıldı. JVP'ye yönelik baskılar sona erdikten ve durum güvenli hale geldikten sonra[5] 1992 yılında Kelaniya Üniversitesine geçiş yaptı ve eğitimini tamamlayarak 1995 yılında Bachelor of Science derecesi ile mezun oldu.[6]
Siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]JVP politbürosu
[değiştir | kaynağı değiştir]1995 yılında Sosyalist Öğrenciler Derneğinin Ulusal Organizatörü oldu ve JVP'nin Merkez Çalışma Komitesi'ne atandı. 1998'de JVP'nin politbürosuna atandı.[6] JVP, 1994 Sri Lanka parlamento seçimlerinde Somawansa Amarasinghe yönetiminde ana akım siyasete yeniden giren Chandrika Kumaratunga'yı destekledi. Ancak parti daha sonra Kumaratunga yönetimini şiddetle eleştirmeye başladı.
Bakanlık
[değiştir | kaynağı değiştir]JVP'nin ulusal listesinden 2000 Sri Lanka parlamento seçimlerinin ardından 2000 yılında parlamentoya girdi ve 2001 Sri Lanka parlamento seçimlerinin ardından yeniden atandı. JVP, 2004 yılında Sri Lanka Özgürlük Partisi (SLÖP) ile ittifak yaparak 2004 parlamento seçimlerinde Birleşik Halk Özgürlük İttifakının (BHÖİ) bir parçası olarak yarıştı ve parlamentoda 39 sandalye kazandı. Dissanayake, BHÖİ'den Kurunegala ilçesinden parlamentoya seçildi ve Şubat 2004'te Cumhurbaşkanı Kumaranatunga tarafından SLFP-JVP ortak hükümetinde tarım, hayvancılık, arazi ve sulama bakanı olarak atandı.[7] JVP lideri Amerasinghe'nin Cumhurbaşkanı Kumaranatunga'nın Kuzey ve Doğu illerinde Tamil İlam Kurtuluş Kaplanları ile tartışmalı ortak tsunami yardım koordinasyonuna karşı çıkmaları nedeniyle BHÖİ'den çekilme kararının ardından 16 Haziran 2005 tarihinde diğer JVP bakanlarıyla birlikte bakanlık portföyünden istifa etti.[8][9]
JVP parti lideri
[değiştir | kaynağı değiştir]2 Şubat 2014 tarihinde, JVP'nin 17. Ulusal Kongresi sırasında Dissanayake, Somawansa Amarasinghe'nin yerine JVP'nin yeni lideri olarak seçildi.[10] Lider olarak seçilmesinin ardından, ikinci ayaklanma sırasında JVP tarafından işlenen cinayetler için özür diledi.[11]
2015 parlamento seçimlerinin ardından Eylül 2015'ten Aralık 2018'e kadar muhalefet lideri olarak görev yapmıştır.[12]
2019 cumhurbaşkanlığı seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]18 Ağustos 2019 tarihinde, JVP liderliğindeki bir siyasi ittifak olan Ulusal Halk Gücü, Dissanayake'nin 2019 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı olacağını açıkladı. Dissanayake 418.553 oy alarak %3 oy oranıyla üçüncü sırada yer aldı.[13]
2024 cumhurbaşkanlığı seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]29 Ağustos 2023 tarihinde UHG, Dissanayake'nin 2024 yılında tekrar başkanlığa aday olacağını açıkladı.[14] İlk oy sayımında Dissanayake %42,31 ile oyların çoğunu kazanırken onu %32,76 ile SJB adayı Sajith Premadasa takip etti. Hiçbir aday çoğunluğu kazanamadığı için ikinci tur oy sayımı yapıldı.[15] İkinci sayımın ardından oyların %55,89'unu alan Dissanayake kazanan ilan edildi.[16][17] Dissanayake'nin zaferi büyük ölçüde ülkenin devam eden ekonomik krizinin ortasında önceki hükümetlerden duyulan memnuniyetsizliğe bağlandı.[18]
Cumhurbaşkanlığı (2024-günümüz)
[değiştir | kaynağı değiştir]Dissanayake 23 Eylül 2024 tarihinde cumhurbaşkanlığı sekretaryasında cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. Cumhurbaşkanı olarak yaptığı açılış konuşmasında, ülkenin değişmesinin zaman alacağını yineleyerek, yetki belgesinde sıralanan taahhütleri yerine getirme sözü verdi. Ayrıca yeni bir hükümetin kurulabilmesi için parlamento seçimlerinin yapılması önerisine de değindi.[19]
Dissanayake geçici kabinesine Ananda Wijepala'yı cumhurbaşkanının özel sekreteri, Nandika Sanath Kumanayaka'yı cumhurbaşkanının sekreteri, Ravi Seneviratne'yi Kamu Güvenliği Bakanlığı sekreteri ve Sampath Thuyacontha'yı Savunma Bakanlığı sekreteri olarak atadı.[20]
Dissanayake'nin parlamentodaki koltuğunun boş olması nedeniyle Lakshman Nipuna Arachchi, Kolombo bölgesi milletvekili olarak eski milletvekilinin yerine atandı.[21]
Dissanayake, Kolombo Başpiskoposu Kardinal Malcolm Ranjith'i ziyaret ederek hayır dualarını aldı ve daha sonra 2019 Paskalya Pazarı bombalamalarına ilişkin gerçeği ortaya çıkarma sözü verdi.[22]
24 Eylül'de Dissanayake, milletvekili Harini Amarasuriya'yı başbakan olarak atadı ve bu görevi üstlenen üçüncü kadın oldu.[23] Ayrıca onu eş zamanlı olarak adalet, eğitim ve çalışma bakanı olarak atadı.[24] Amarasuriya'nın yanı sıra Dissanayake, Parlamento'daki bir başka UHG milletvekili olan Vijitha Herath'ı da kabinesine atadı.[25] Aynı günün ilerleyen saatlerinde Sri Lanka'nın 16. Parlamentosunu feshetti ve 14 Kasım'da yapılması planlanan erken yasama seçimleri için çağrıda bulundu.[26]
Siyasi pozisyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dissanayake medyada Marksist[27] ve neo-Marksist[28] olarak nitelendirilmektedir. 2024 cumhurbaşkanlığı kampanyası sırasında Dissanayake, iktidara geldikten sonraki 45 gün içinde o sırada görevde olan parlamentoyu feshetme ve politikaları için genel yetki isteme sözü verdi. Dissanayake 2024'te yolsuzlukla ve yoksullukla mücadele platformunda yarıştı.[29] Kolombo merkezli piyasa yanlısı düşünce kuruluşu Advocata Institute CEO'su Dhananath Fernando, Dissanayake'nin "artık ticaret yanlısı bir yaklaşımı savunduğunu, tarife yapısının basitleştirilmesini, iş ortamının iyileştirilmesini, vergi idaresinde reform yapılmasını, yolsuzluğun sona erdirilmesini ve özel sektörün büyümenin motoru olarak konumlandırılmasını vurguladığını, ancak borç müzakereleri konusundaki tutumu belirsizliğini koruduğunu" söyledi.[30]
Vergi reformu
[değiştir | kaynağı değiştir]Dissanayake, Wickremesinghe hükümetini ve Uluslararası Para Fonunu son derece eleştirerek IMF'nin sadece yolsuzluğa bulaşmış rejimleri kurtarmak istediğini iddia etti.[31] IMF'nin bazı koşullarının yeniden müzakere edilmesi gerektiğini, örneğin faiz dışı fazla hedefini tutturmak için harcamaları azaltırken, daha iyi performans gösterdiği için kazandığın kadar öde vergisi gibi bazı vergilerin azaltılması gerektiğini belirtti. Hükümetinin sosyal yardımları arttıracağını ve gıda, sağlık hizmetleri, tıbbi ekipman ve eğitim hizmetleri gibi temel kalemler üzerindeki katma değer vergilerini kaldıracağını belirtmiştir. Hükümeti hayat pahalılığını azaltacak ve zenginlerin işlerini desteklerken vergilerini arttıracaktır.[32] Dissanayake başkanlığa geldiğinden beri ülkenin IMF ile olan anlaşmasını devam ettirme taahhüdünde bulundu.[33]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Seylanca: අනුර කුමාර දිසානායක, Seylanca telaffuz: [anurə kuma:rə disa:na:jəkə]; Tamilce: அநுர குமார திசாநாயக்க, Tamilce telaffuz: [ɐnʊɾɐ kʊmaːɾɐ tɪtɕaːnaːjɐkːɐ].
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Anura Kumara Dissanayake is new JVP leader". Daily Mirror (İngilizce). 2 Şubat 2014. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "Who is Sri Lanka's new president Anura Kumara Dissanayake?". BBC. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ Ellis-Petersen, Hannah (23 Eylül 2024). "Anura Kumara Dissanayake: who is Sri Lanka's new leftist president?". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ a b c d David, Anusha. "Anusha David speaks to Anura Kumara Dissanayake". jvpsrilanka.com. JVP. 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
- ^ a b Jeyaraj, D.B.S. "Anura Kumara Dissanayake; "Leftist" Star Rises Over Sri Lanka". www.dailymirror.lk (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2024.
- ^ a b "A look back into the life of the NPP Presidential candidate; Anura K". Newsfirst. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
- ^ "Agriculture Minister Anura Kumara Dissanayake will launch tomorrow Tank renovation scheme at Yapahuwa". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2015.
- ^ "JVP leaves coalition Government". TamilNet. 16 Haziran 2005. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023.
- ^ Weerasinghe, Chamikara (17 Haziran 2005). "VP leaves Govt with regret". Daily News, Sri Lanka. 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Liyanasuriya, Sathya (6 Şubat 2014). "Can Anura's logical oratory spur people's imagination?". Daily Mirror (İngilizce). 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2024.
- ^ "How worried should Sri Lanka be about its ex-Marxist president?". The Economist. 25 Eylül 2024. ISSN 0013-0613. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2024.
- ^ "Parliament of Sri Lanka – Chief Opposition Whips". parliament.lk (İngilizce). Parliament of Sri Lanka. 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2024.
- ^ "NPPM Declares JVP Leader Anura Kumara Dissanayake As Its 2019 Presidential Candidate". Colombo Telegraph. 18 Ağustos 2019. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2019.
- ^ "JVP on the track before race is announced". Daily Mirror (İngilizce). 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ "Sri Lanka election result: Counting goes to historic second round". www.bbc.com (İngilizce). 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2024.
- ^ "Presidential Election – 2024" (PDF). The Gazette Extraordinary. Department of Government Printing. 22 Eylül 2024. 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2024.
- ^ "Anura Kumara Dissanayake: Left-leaning leader wins Sri Lanka election". www.bbc.com (İngilizce). 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2024.
- ^ "Sri Lanka presidential elections: What victory of Marxist Anura Kumara Dissanayake tells about the popular mood". The Indian Express (İngilizce). 22 Eylül 2024. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
- ^ "Anura Kumara Dissanayake sworn in as 09th Executive President of Sri Lanka". Newswire (İngilizce). 23 Eylül 2024. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "President Anura Kumara Dissanayake's New Appointments (Updating)". Newswire (İngilizce). 23 Eylül 2024. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "Lakshman Nipuna Arachchi appointed to Anura's MP seat". Ada Derana (İngilizce). 23 Eylül 2014. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ "New President meets Archbishop, vows to uncover the truth behind easter attacks". Newswire (İngilizce). 23 Eylül 2024. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ Jayasinghe, Uditha (24 Eylül 2024). "Sri Lanka President Dissanayake picks Amarasuriya as PM, takes finance job". Reuters. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ "Former academic named Sri Lanka's third female prime minister". BBC. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ "Sri Lanka's new leader appoints cabinet ahead of expected snap polls". France 24. 24 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2024.
- ^ "Sri Lanka's new president calls parliamentary election to consolidate his mandate". Associated Press. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
- ^ "Marxist Dissanayake wins Sri Lanka's presidential election as voters reject old guard". NPR. Associated Press. 22 Eylül 2024. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ Reed, John; Ratnaweera, Mahendra (22 Eylül 2024). "Neo-Marxist Dissanayake upsets odds to win Sri Lanka presidency". Financial Times. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ Ganguly, Sudipto; Jayasinghe, Uditha (22 Eylül 2024). "Sri Lanka's president-elect breaks a tradition of political lineage". Reuters.
- ^ Pathirana, Saroj (13 Eylül 2024). "Could Marxist Anura Dissanayake become Sri Lanka's next president?". Al Jazeera (İngilizce). 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "Sri Lanka needs a national liberation movement, not mere regime change: Anura Kumara Dissanayake". EconomyNext. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ Ranasinghe, Imesh (25 Ağustos 2024). "Presidential Election 2024: A look at economic policies of key candidates". The Morning. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2024.
- ^ Perera, Ayeshea; Guinto, Joel (22 Eylül 2024). "Anura Kumara Dissanayake: Left-leaning leader wins Sri Lanka election". BBC News (İngilizce). 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
