İçeriğe atla

Apple cihazlarda Linux

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Linux çekirdeği, iPhone'lar ve iPad'ler gibi önyükleyicinin kilidinin resmi bir prosedürle açılmasının mümkün olmadığı cihazlar da dahil olmak üzere, Apple tarafından üretilen çeşitli cihazlarda çalışabilir.

iPad

[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 2022'de yazılım geliştiricileri Konrad Dybcio ve Markuss Broks, Linux çekirdeği 5.18'i bir iPad Air 2'de çalıştırmayı başardılar. Proje, öncelikle Android cihazlar için geliştirilen postmarketOS adlı Alpine Linux tabanlı Linux dağıtımından yararlandı. Geliştirici, 2019'da yayınlanan checkm8 istismarını kullandıklarını öne sürdü[1][2]

iPhone

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008'de Linux çekirdeği 2.6, OpeniBoot kullanılarak iPhone 3G, iPhone (1. nesil) ve iPod Touch'a (1. nesil) uyarlandı.[3]

Corellium'un Project Sandcastle'ı, "checkra1n" zaafını kullanarak Android'i bir iPhone 7 /7+ veya bir iPod Touch (7. nesil) üzerinde çalıştırmayı mümkün kıldı.[4]

iPod

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: iPodLinux

iPodLinux, Apple'ın iPod'unda çalışmak üzere özel olarak oluşturulmuş bir Linux dağıtımıdır.

Mac

[değiştir | kaynağı değiştir]

Motorola 68k Mac'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Linux, Motorola 680x0 işlemcileri[5] kullanan Mac'lerde çift önyüklenebilir (yalnızca 68020 ve üstü,[6] ve bir MMU gerektiğinden yalnızca "EC" olmayan işlemci varyantları[7] ). Linux/mac68k topluluk projesi, bunu yapmak için kaynaklar sağlar[8][9] ve Debian Linux dağıtımının bir m68k topluluk tarafından hazırlanmış sürümü de mevcuttur.[7][9]

PowerPC Mac'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

PowerPC Mac'ler, Linux'u hem öykünme hem de çift önyükleme ("bare metal") yoluyla çalıştırabilir. Mac OS/Mac OS X için en popüler PowerPC öykünme araçları, Microsoft'un Virtual PC'si ve açık kaynaklı QEMU'dur.[9]

Linux çift önyüklemesi, önyükleme sürücüsünü bölümleyerek, Yaboot önyükleyicisini Linux bölümüne yükleyerek ve bu Linux bölümünü Başlangıç Diski olarak seçerek elde edilir. Bu, kullanıcılardan makine başladığında Mac OS'ye mi yoksa Linux'a mı önyükleme yapmak isteyip istemediklerini seçmelerinin istenmesiyle sonuçlanır.[9]

2008'e gelindiğinde, bir dizi büyük Linux dağıtımının Mac PowerPC işlemcileriyle uyumlu resmi sürümleri vardı:[9]

Gentoo hariç, yukarıdaki PowerPC uyarlamalarının tümü o zamandan beri kullanımdan kaldırılmıştır.

Intel Mac'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Intel işlemcili Mac'ler, Linux'u sanallaştırma veya çift önyükleme yoluyla çalıştırabilir. Intel Mac'ler için yaygın olarak kullanılan sanallaştırma araçları arasında VMware Fusion, Parallels Desktop ve VirtualBox bulunur.[9]

2010 yılında, Lifehacker'dan Whitson Gordon, Apple'ın Windows'u Mac'lerde çift önyükleme sürecini kolaylaştırdığını, ancak Linux için yapmadığını belirtti. rEFIt, Linux'ta ikili önyüklemeyi mümkün kıldı.[15]

Apple silicon Mac'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Asahi Linux projesi, Linux'u M1 (ve üstü) tabanlı SoC'lere taşıyor. Asahi Linux şu anda tamamlanmamış bir önizleme olarak mevcuttur.[16]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • iBoot
  • Cydia
  • Linux kullanım alanı
  • OtherOS
  • IBM Z üzerinde Linux

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Have an old iPad lying around? You might be able to make it run Linux soon". Ars Technica (İngilizce). 2 Haziran 2022. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "Ein Jahr Arbeit: Tüftler bringen Linux auf das iPad Air 2". Der Standard (Almanca). 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  3. ^ "iPhone Hacked to Run Linux". Tom's Guide (İngilizce). 2 Aralık 2008. 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  4. ^ "Run Android on an iPhone With 'Project Sandcastle' Jailbreaking Tool". PCMAG (İngilizce). 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  5. ^ "How to install Linux on a vintage 68K Mac". Macworld (İngilizce). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  6. ^ "How to install Linux on a vintage 68K Mac". Macworld (İngilizce). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  7. ^ a b "Debian on Motorola 680x0". Debian Ports. 5 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  8. ^ "Linux/m68k for Macintosh". Linux/m68k for Mac. 2 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  9. ^ a b c d e f g h i j k Mac OS X For Unix Geeks (Leopard): Demistifying the Geekier Side of Mac OS X. 4th (İngilizce). O'Reilly Media, Inc. 18 Eylül 2008. ss. 174-187. ISBN 978-0-596-52062-5. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023. 
  10. ^ "Debian for PowerPC". Debian Ports. 31 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  11. ^ "PowerPCFaq". Ubuntu Wiki. 4 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  12. ^ "Ubuntu: A follow-up on 32-bit powerpc architecture [LWN.net]". LWN. 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  13. ^ "Architectures/PowerPC". Fedora Wiki. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  14. ^ "DistroWatch.com: Yellow Dog Linux". DistroWatch. 17 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  15. ^ "How to Triple-Boot Your Mac with Windows and Linux, No Boot Camp Required". Lifehacker (İngilizce). 5 Mayıs 2010. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  16. ^ "Linux is not exactly "ready to run" on Apple silicon, but give it time". Ars Technica (İngilizce). 27 Şubat 2023. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Amit Singh's "Many Systems on a PowerBook" article at the Wayback Machine (archived March 23, 2008)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Apple_cihazlarda_Linux&oldid=30987112" sayfasından alınmıştır