Arboretum Wirty

Arboretum Wirty

Arboretum w Wirtach – wejście
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Wirty
Powierzchnia	33,61 ha
Data założenia	1875
Położenie na mapie Polski Arboretum Wirty
Położenie na mapie województwa pomorskiego Arboretum Wirty
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego Arboretum Wirty
Położenie na mapie gminy Zblewo Arboretum Wirty
53°53′59″N 18°22′42″E
Strona internetowa

Widok ogólny

Plan arboretum

Arboretum Wirty – ogród dendrologiczny położony w miejscowości Wirty nad Jeziorem Borzechowskim, w gminie Zblewo, powiat starogardzki, województwo pomorskie. Znajduje się pod zarządem Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku, leży na terenie Nadleśnictwa Kaliska – Leśnictwo Wirty, oddział 37.

Historia

W szkółce drzew owocowych w latach 1875–1880 nadleśniczy nadleśnictwa Wirty Adam Putrich wprowadził szpalerowe nasadzenie drzew owocowych, w latach 1890–1898 przy współpracy prof. Adama Schwappacha, założył 29 powierzchni doświadczalnych badających sposoby naturalizacji i aklimatyzacji oraz możliwości wykorzystania gospodarczego drzew obcego pochodzenia. Założono księgi, w których zapisywano obserwacje, a do wybuchu I wojny światowej wyniki badań publikowano w fachowych pismach. W zapisach tych brak jest informacji o pochodzeniu materiału szkółkarskiego. Na przełomie XIX i XX zgromadzono tu wielką kolekcję róż.

W tym czasie przy współpracy z ogrodami botanicznymi w Berlinie i Eberswalde powstała część ogrodu stanowiąca zaczątek ogrodu botanicznego z kolekcją dendrologiczną. Pierwszą inwentaryzację ogrodu i charakterystykę gatunków przeprowadzono w 1924. Kolejny spis został dokonany w latach 1955–1958. Zarejestrowano 90 gatunków drzew liściastych i 140 iglastych.

Do lat pięćdziesiątych XX w. staraniem nadleśniczych Kazimierza Szulisławskiego i Józefa Pozorskiego wzbogacono kolekcję o nową aleję drzew egzotycznych i zajmujące około 0,44 ha alpinarium. Wielkie zniszczenia w drzewostanach spowodował huragan z 2 listopada 1981 r., który powalił większość najstarszych daglezji. Część nasadzeń zniszczyły mroźne zimy w latach 50. XX w. i w latach 1987–1988, kiedy to w styczniu temperatury dochodziły do -30 stopni.

W latach 1984–1988 zasadzono m.in. wiele drzew dalekowschodnich oraz rozpoczęto prace projektowe nowego układu przestrzennego. Obecnie powiększono powierzchnię ogrodu włączając tereny dawnych szkółek i rozbudowano skalny ogród. W utrzymaniu i rozbudowie ogrodu oraz w pracach badawczych czynnie uczestniczy, obok służby leśnej, Instytut Dendrologii PAN w Kórniku.

Kolekcja

Obecnie na terenie 39 kwater (33,61 ha) rośnie blisko 145 gatunków, odmian i form roślin iglastych i 310 liściastych, a także około 150 gatunków runa leśnego. W arboretum znajduje się jedyny w Polsce okaz orzecha pośredniego. Ogród podzielony jest na cztery części: ogród dendrologiczny, roślinność europejska, amerykańska i azjatycka. Poszczególne części dzielą się na kwatery poprzedzielane drogami i oznaczone cyframi. Kolekcja arboretum dzieli się na dwie części. Część parkowa obejmuje kolekcję drzew iglastych i liściastych wysadzanych rzędami wzdłuż ścieżek. Część leśna przylegająca bezpośrednio do jeziora Borzechowskiego, poprzecinana jest dolinkami z okazami drzew egzotycznych i blisko dwustuletnich drzew krajowych.

Zaplecze gospodarcze składa się z budynku administracyjno-biurowego, wyłuszczarni szyszek, komór do sortowania i przechowywania nasion, magazynu szyszek, tuneli foliowych i szklarni.

Edukacja

W lesie powstała ścieżka dydaktyczna o długości około 2,7 km, pozwalająca poznać różne typy lasów oraz sposoby ich zagospodarowania oraz ochrony.

Grób

Na terenie arboretum znajduje się grób syna założyciela ogrodu Adama Putricha.

Bibliografia

• Irena Wasilewska, Wirty, „Aura”, nr 7/1994, s. 15.
• Urszula Nawrocka-Grześkowiak, Władysław Bugała, Przewodnik po arboretum Wirty, część leśna, Wirty 2003.
• Krzysztof Frydel, Lech J. Zdrojewski, Głównie to Arboretum Wirty, ale też bliższe i dalsze okolice, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2008.

Linki zewnętrzne

• ARBORETUM WIRTY – oficjalna strona
• Arboretum Wirty
• Arboretum Wirty na stronach gminy Zblewo. kociewiacy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
• Arboretum Wirty – foto