Ario

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ario, dal latin Arius, (Libia, 256 – Costantinòpoli, 336), a l'é stàit un monio e 'n teòlogh egissian.

La corent nàita da soe dutrin-e religiose a l'é stàita condanà coma erética ant ël prim Concili 'd Nicea, a l'é stàita peui ciamà arianésim e a l'é spantiasse dzoratut tra ij bàrbar e j'egissian.

Vita

Già dissépol ëd Lucian d'Antiòchia e prèive ant la cesa 'd Bacalis, soa dutrin-a a l'ha ciamà l'atension dël vësco Lissànder, che a l'ha falo condané për eresìa al concili 'd Lissandria dël 321. A l'é peui arfugiasse da Eusebi 'd Cesarea e ant në sgond moment, dal colega dë studi Eusebi 'd Nicomedia.

Ario a mostrava che Dio a l'é ùnich, etern e che a l'é pa divisìbil. Donca Gesù (fieul ëd Nosgnor) a peul nen esse Dio coma sò Pare përchè la natura divin-a a l'é ùnica. Da già che a l'é fieul a esist pa da sempre (nopà la natura divin-a a l'é eterna), ma a l'é stàit creà e nen generà (përchè as peul nen divide la natura divin-a); donca tra Pare e Fieul a-i é gnun-a liura 'd natura ma 'd creassion.

Eusebi 'd Nicomedia, dòp che le dutrin-e arian-e a son ëstàite diciarà erétiche dal prim Concili 'd Nicea, a l'ha travajà per secondé l'artorn d'Ario, che an col midem temp a l'era stàit condanà a l'esili: antramentre che Costantin I a l'ha sërcà 'd trové la riconciliassion, Ario a l'é mòrt sla stra che a lo portava a Costantinòpoli.

Ëd soe euvre a l'é restà squasi gnente, da già che ij sò lìber a son ëstàit brusà quandi chiel a l'era an esili an Iliria. Comsëssìa an resto doe litre, na confession ëd fé e 'd tòch ëd sò manuscrit pì amportant, ciamà Talia, che a dovìa avèj na part an forma poética.