Arkitekturang Bisantino
    Mula kaliwa pakanan: Hagia Sophia sa Turkiya, Basilika ng San Vitale sa Italya, Simbahan ng San Juan Bautista sa Crimea, Basilika ng San Vitale | |
| Years active | Ika-4 na siglo – 1453 |
|---|---|
Ang arkitekturang Bisantino ay ang arkitektura ng Imperyong Bisantino, o Silangang Imperyong Romano.
Ang panahon ng Byzantino ay karaniwang napetsahan mula 330 AD, nang si Dakilang Constantino ay nagtatag ng isang bagong Romanong kabisera sa Bizancio, na naging Constantinopla, hanggang sa pagbagsak ng Imperyong Bisantino noong 1453. Gayunpaman, sa una ay walang mahirap na hatian sa pagitan ng mga imperyong Bisantino at Romano, at ang unang bahagi ng arkitetkruang Bisantino ay sa estilo at sa estruktura ay hindi maipagkakaiba mula sa naunang arkitekturang Romano. Ang terminolohiyang ito ay ipinakilala ng mga makabagong istoryador upang italaga ang medyebal na Imperyo ng Roma habang ito ay umunlad bilang isang natatanging artistikong at kultural na entidad na nakasentro sa bagong kabesera ng Constantinopla (modernong Istanbul) sa halip na sa lungsod ng Roma at sa mga paligid nito.
Ang arkitektura nito ay kapansin-pansing naimpluwensiyahan ang huling arkitekturang medyebal sa buong Europa at ang Malapit na Silangan.
Mga katangian
[baguhin | baguhin ang wikitext].jpg?lang=tl)
Nang ang Imperyo ng Roma ay naging Kristiyano (pagkatapos na mapalawak sa silangan) kasama ang bagong kabesera nito sa Constantinopla, ang arkitektura nito ay naging lalong mapandama at ambisyoso. Ang bagong estilong ito na may kakaibang mga simboryo at mas mayayamang mosaic ay makikilala bilang "Bisantino" bago ito maglakbay pakanluran patungong Ravena at Venecia at hanggang sa hilaga ng Mosku. Karamihan sa mga simbahan at basilika ay may mga matataas na simboryo, na lumikha ng malalawak na bukas na espasyo sa mga sentro ng mga simbahan, sa gayon ay nagpapataas ng liwanag. Ang bilog na arko ay isang pundamental ng estilong Bisantino. Ang kahanga-hangang ginintuang mosaic sa kanilang grapiko na pagiging simple ay nagdala ng liwanag at init sa puso ng mga simbahan. Ang mga capital ng Bisantino ay humiwalay sa mga Klasikong kumbensiyon ng sinaunang Gresya at Roma na may mga malikot na linya at naturalistic na anyo, na mga pasimula sa estilong Gotiko.
Ang pinakamayamang interior ay tinapos ng manipis na mga plato ng marmol o bato. Ang ilan sa mga haligi ay gawa rin sa marmol. Ang iba pang malawakang ginagamit na materyales ay ladrilyo at bato.[1] Ang mga mosaic na gawa sa bato o salamin na tesela ay mga elemento rin ng panloob na arkitektura. Mamahaling muwebles na gawa sa kahoy, tulad ng mga kama, upuan, luklukan, mesa, lalagyan ng libro, at pilak o gintong tasa na may magagandang relyebe, pinalamutian ng mga Bisantinong looban.[2]
Sa parehong paraan ang Partenon ay ang pinaka-kahanga-hangang monumento para sa Klasikong relihiyon, ang Hagia Sophia ay nanatiling tanyag na simbahan para sa Kristiyanismo. Ang mga templo ng dalawang relihiyong ito ay malaki ang pagkakaiba mula sa pananaw ng kanilang mga panloob at panlabas. Para sa mga klasikong templo, ang panlabas lamang ang mahalaga, dahil ang mga pari lamang ang pumasok sa loob, kung saan itinatago ang rebulto ng diyos kung kanino itinalaga ang templo. Ang mga seremonya ay ginanap sa labas, sa harap ng templo. Sa halip, ang mga Kristiyanong liturhiya ay isinasagawa sa loob ng mga simbahan.[3]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Dimitriu Hurmuziadis, Lucia (1979). Cultura Greciei (sa wikang Rumano). Editura științifică și encyclopedică. p. 93.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Dimitriu Hurmuziadis, Lucia (1979). Cultura Greciei (sa wikang Rumano). Editura științifică și encyclopedică. p. 93.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Dimitriu Hurmuziadis, Lucia (1979). Cultura Greciei (sa wikang Rumano). Editura științifică și enciclopedică. p. 92.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Mga akdang binanggit
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Ang artikulong ito ay nagsasama ng teksto mula sa isang lathalatin na nasa dominyong publiko na ngayon: Chisholm, Hugh, pat. (1911). "Byzantine Art". Encyclopædia Britannica (sa wikang Ingles) (ika-11 (na) edisyon). Cambridge University Press.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - Cameron, Averil (2009). Οι Βυζαντινοί (sa wikang Griyego). Athens: Psychogios. ISBN 978-960-453-529-3.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - Heinle, Erwin; Schlaich, Jörg (1996), Kuppeln aller Zeiten, aller Kulturen, Stuttgart, ISBN 3-421-03062-6
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: location missing publisher (link) - Meyendorff, John (1982). The Byzantine Legacy in the Orthodox Church. Yonkers: St Vladimir's Seminary Press. ISBN 978-0-913836-90-3.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Karagdagang pagbabasa
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Bogdanovic, Jelena. "The Framing of Sacred Space: The Canopy and the Byzantine Church", New York: Oxford University Press, 2017.ISBN 0190465182ISBN 0190465182 .
- Fletcher, Banister ; Cruickshank, Dan, Sir Banister Fletcher's a History of Architecture, Architectural Press, ika-20 na edisyon, 1996 (unang inilathala noong 1896).ISBN 0-7506-2267-9ISBN 0-7506-2267-9 . Cf. Ikalawang Bahagi, Kabanata 11.
- Mango, Cyril, Byzantine Architecture (London, 1985; Electa, Rizzoli).
- Ousterhout, Robert; Master Builders ng Byzantium, Princeton University Press, 1999.ISBN 0-691-00535-4ISBN 0-691-00535-4 .