Arne Garborg

Arne Garborg
Ganwyd	Aadne Eivindsson Garborg  25 Ionawr 1851  Undheim
Bu farw	14 Ionawr 1924  Asker
Dinasyddiaeth	Norwy
Galwedigaeth	newyddiadurwr, llenor, dyddiadurwr, dramodydd, bardd
Priod	Hulda Garborg
Plant	Arne Olaus Fjørtoft Garborg

Nofelydd, bardd, dramodydd, ac ysgrifwr Norwyaidd oedd Arne Evensen Garborg (25 Ionawr 1851 – 14 Ionawr 1924). Garborg oedd un o'r llenorion cyntaf i ysgrifennu drwy gyfrwng Nynorsk, ar ffurf Landsmaal, iaith lenyddol a safonwyd gan Ivar Aasen er meithrin llên genedlaethol fodern yn Norwy.

Ganed yn Time yn ne-orllewin Norwy, pan oedd y wlad yn rhan o Deyrnasoedd Unedig Sweden a Norwy. Ffermwr oedd ei dad, a laddodd ei hunan oherwydd cyfuniad o feddwl mewn cynnwrf crefyddol a siom wedi i'w fab wrthod gweithio ar fferm y teulu. Cafodd Garborg ei hyfforddi mewn athrofa a gweithiodd yn athro ac yn olygydd papurau newydd cyn iddo astudio ym Mhrifysgol y Brenin Ffredrig (bellach Prifysgol Oslo) yn y brifddinas, Kristiania. O ganlyniad i hunanladdiad ei dad, trodd Garborg yn erbyn crefydd uniongred, yn enwedig Pietistiaeth ei fachgendod. Cofleidiodd daliadau sosialaidd ac anarchaidd, a chariad rhydd, a dehonglodd Gristnogaeth yn ffydd er chwyldro'r ysbryd a'r gymdeithas.

Ymhlith ei nofelau, sydd yn nodweddiadol o fudiad naturiolaeth, mae Bondestudentar (1883), Hjaa ho mor (1890), Trætte mænd (1891), Fred (1892). Ei gampwaith yw'r cylch barddonol Haugtussa (1895), a osodir ar gân gan Edvard Grieg. Cyfieithodd yr Odyseia (1918) a rhan o'r Mahābhārata (1921) i'r Norwyeg. Bu farw Garborg yn 72 oed yn Asker, ger Kristiania.