Bước tới nội dung

Artemis 3

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Artemis 3
Tóm tắt kế hoạch sứ mệnh Artemis 3
TênArtemis III
Exploration Mission-3 (2017–2019)
Dạng nhiệm vụHạ cánh xuống Mặt Trăng có người lái
Nhà đầu tưNASA
Thời gian nhiệm vụ~30 ngày[1]
Các thuộc tính thiết bị vũ trụ
Thiết bị vũ trụOrion 004
Starship HLS
Nhà sản xuất
Bắt đầu nhiệm vụ
Ngày phóngTháng 9 năm 2026 (dự kiến)[4]
Tên lửaSLS Block 1 (Orion)[5]
Địa điểm phóngTrung tâm Vũ trụ Kennedy, LC-39B
Nhà thầu chínhNASA
Kết thúc nhiệm vụ
Nơi hạ cánhThái Bình Dương (dự kiến)
Xe tự hành Mặt Trăng
Địa điểm hạ cánhCực nam Mặt Trăng
 

Artemis 3 (tên chính thức là Artemis III)[6] dự kiến là sứ mệnh có người lái đầu tiên hạ cánh xuống Mặt Trăng của chương trình Artemis và là chuyến bay đầu tiên có phi hành đoàn của tàu đổ bộ Starship HLS.[7] Theo kế hoạch, đây sẽ là nhiệm vụ có người lái thứ hai của chương trình và là sứ mệnh tiếp theo đưa phi hành đoàn đổ bộ lên Mặt Trăng của Hoa Kỳ kể từ sau Apollo 17 vào tháng 12 năm 1972.[8][9] Tháng 12 năm 2023, Văn phòng Trách nhiệm giải trình Chính phủ Mỹ (GAO) báo cáo sứ mệnh có thể không diễn ra sớm hơn năm 2027,[10] và đến tháng 1 năm 2024, NASA chính thức hoãn sứ mệnh này đến sớm nhất là tháng 9 năm 2026.[4]

Tháng 8 năm 2023, do những chậm trễ trong việc phát triển tên lửa Starship, các quan chức của NASA đã để ngỏ về khả năng phóng Artemis 3 mà không thực hiện đổ bộ cùng phi hành đoàn.[11][12] Trong trường hợp này, sứ mệnh có thể chuyển đổi thành một chuyến thăm có người lái tới trạm Lunar Gateway.[13]

Tổng quan

[sửa | sửa mã nguồn]

Mục tiêu của Artemis 3 là đưa phi hành đoàn đổ bộ xuống vùng cực nam của Mặt Trăng.[14] Dự tính đây sẽ là sứ mệnh đầu tiên đưa một phụ nữ cùng một người da màu lên vệ tinh tự nhiên của Trái Đất.[15][16] Mặc dù sẽ có tới 4 phi hành gia bay trên tàu Orion, chỉ hai trong số đó đổ bộ lên bề mặt bằng Starship HLS và lưu lại trong khoảng một tuần,[17] trong khi những người khác sẽ tiếp tục ở trên Orion. Hai phi hành gia trong nhóm hạ cánh sẽ tiến hành lên đến bốn cuộc đi bộ trên bề mặt và thực hiện nhiều loại quan sát khoa học, bao gồm lấy mẫu băng nước. Trước khi Artemis 3 hạ cánh, một số thiết bị bổ sung sẽ được chuẩn bị sẵn trên bề mặt, bao gồm một xe tự hành Mặt Trăng không điều áp có khả năng điều khiển từ xa để các phi hành gia sử dụng trong quá trình du ngoạn. Một vài khu vực bóng tối vĩnh cửu có thể được tiếp cận bằng các quãng di chuyển ngắn từ 5 đến 15 km, vốn nằm trong phạm vi của xe tự hành.[18]

Phi hành đoàn

[sửa | sửa mã nguồn]
Phi hành đoàn chính
Vai trò Phi hành gia
Chỉ huy Chưa công bố
Phi công Chưa công bố
Chuyên gia trọng tải Chưa công bố
Chuyên gia sứ mệnh Chưa công bố

Tàu vũ trụ

[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ thống tên lửa đẩy vũ trụ (SLS)

[sửa | sửa mã nguồn]
Bài chi tiết: Hệ thống tên lửa đẩy vũ trụ

SLS là một tên lửa đẩy hạng siêu nặng được dùng để phóng tàu Orion từ Trái Đất đến quỹ đạo chuyển tiếp Mặt Trăng. Đây sẽ là sứ mệnh cuối cùng sử dụng SLS Block 1, thiết kế được dùng cho ba sứ mệnh đầu tiên. Kể từ Artemis 4 cho đến Artemis 8, SLS Block 1B, sở hữu một tầng tên lửa tốt hơn là EUS cùng với một khoang chứa hàng để vận chuyển đồ, sẽ được sử dụng.

Orion

[sửa | sửa mã nguồn]
Bài chi tiết: Orion (tàu vũ trụ)

Orion là một phương tiện vận chuyển có người lái được sử dụng trong toàn bộ chương trình Artemis. Nó sẽ vận chuyển phi hành đoàn từ Trái Đất đến quỹ đạo Mặt Trăng rồi cập bến Starship, và đưa phi hành đoàn về lại Trái Đất.

Starship HLS, kho chứa và các tàu chở thuốc phóng

[sửa | sửa mã nguồn]
Bài chi tiết: Starship HLS

Sau khi trải qua nhiều giai đoạn thiết kế, ngày 16 tháng 4 năm 2021, NASA đã lựa chọn SpaceX để phát triển Starship HLS và vận chuyển nó tới quỹ đạo halo cận tuyến tính (NRHO) xung quanh Mặt Trăng trước khi phi hành đoàn đến để sử dụng cho sứ mệnh Artemis 3. Quá trình vận chuyển yêu cầu Starship HLS phải được tiếp nhiên liệu ngay trên quỹ đạo Trái Đất trước khi được đẩy đến NRHO. Việc tiếp nhiên liệu lại cần phải có một kho thuốc phóng được đặt sẵn trên quỹ đạo và đã được lấp đầy bằng các (ít nhất 14[19]) chuyến bay.[20] Hai phi hành gia sẽ di chuyển từ Orion đến Starship HLS, sau đó họ sẽ được đưa xuống bề mặt Mặt Trăng và ở lại đó vài ngày trước khi quay trở lại Orion. Sau khi đưa các phi hành gia trở về, Starship HLS sẽ được xử lý bằng cách phóng vào quỹ đạo nhật tâm.[21]

Quá trình phát triển

[sửa | sửa mã nguồn]
Xem thêm thông tin: Chương trình Artemis § Lịch sử

Sau quyết định phê chuẩn Chỉ thị Chính sách Không gian 1 của chính quyền tổng thống Donald Trump vào tháng 12 năm 2017, một chiến dịch Mặt Trăng có người lái (sau này là chương trình Artemis), sử dụng tàu vũ trụ có người lái đa chức năng (MPCV) Orion và một trạm không gian trên quỹ đạo Mặt Trăng, đã được thành lập. Với tên gọi ban đầu là Exploration Mission-3 (EM-3), mục tiêu của sứ mệnh là đưa bốn phi hành gia lên quỹ đạo halo cận tuyến tính xung quanh Mặt Trăng và vận chuyển ESPRIT cùng với Utilization Module của Hoa Kỳ lên Trạm Gateway.[22] Tuy nhiên, vào tháng 5 năm 2019, ESPRIT và Utilization Module – hiện gọi là HALO – đã được đổi sang bay riêng trên một tên lửa đẩy thương mại. Artemis 3, tên gọi hiện nay của sứ mệnh, cũng được thay đổi kế hoạch để đẩy nhanh quá trình đưa phi hành đoàn đầu tiên của chương trình Artemis lên Mặt Trăng vào cuối năm 2024. Có hồ sơ cho thấy MPCV Orion sẽ thực hiện cuộc gặp với một Trạm Gateway cơ bản chỉ gồm bộ phận Năng lượng và Đẩy cùng một chỗ ở/nút ghép nối nhỏ gắn với tàu đổ bộ Mặt Trăng được mua thương mại là Human Landing System (HLS).[23]

Đầu năm 2020, các kế hoạch cho Orion và HLS gặp nhau với Trạm Gateway đã bị hủy bỏ. Thay vào đó, Orion sẽ ghép nối trực tiếp với HLS, và Gateway sẽ được vận chuyển lên sau Artemis 3.[24][25]

Ngày 10 tháng 8 năm 2021, một cuộc kiểm tra của Văn phòng Tổng Thanh tra báo cáo kết luận rằng những bộ đồ du hành vũ trụ sẽ không thể sẵn sàng trước tháng 4 năm 2025, dẫn tới khả năng trì hoãn sứ mệnh so với kế hoạch trước đó là vào cuối năm 2024.[26] Prada, cùng với Axiom Space, sẽ giúp thiết kế bộ đồ du hành.[27]

Ngày 9 tháng 11 năm 2021, Trưởng quản lý của NASA Bill Nelson xác nhận rằng Artemis 3 sẽ khởi động sớm nhất là vào năm 2025.[28]

Tháng 6 năm 2023, Jim Free, phó quản lý (associate administator) của NASA trong việc phát triển hệ thống thăm dò, nói rằng phi vụ phóng "có thể" sẽ không sớm hơn năm 2026.[29][30] Sau đó vào tháng 12 cùng năm, Văn phòng Trách nhiệm giải trình Chính phủ của Hoa Kỳ báo cáo sứ mệnh có khả năng không diễn ra trước năm 2027.[10]

Tháng 1 năm 2024, NASA chính thức dời Artemis 3 đến thời điểm sớm nhất là tháng 9 năm 2026.[4]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Gebhardt, Chris (22 tháng 9 năm 2017). “SLS EM-1 and EM-2 launch dates realign; EM-3 gains notional mission outline”. NASASpaceFlight.com. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2017.
  2. ^ Berger, Eric (16 tháng 4 năm 2021). “NASA selects SpaceX as its sole provider for a lunar lander - "We looked at what's the best value to the government"”. Ars Technica. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2021.
  3. ^ Brown, Katherine (16 tháng 4 năm 2021). “As Artemis Moves Forward, NASA Picks SpaceX to Land Next Americans on Moon”. NASA. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2021. Phạm vi công cộng Bài viết này tích hợp văn bản từ nguồn này, vốn thuộc phạm vi công cộng.
  4. ^ a b c Foust, Jeff (9 tháng 1 năm 2024). “NASA delays Artemis 2 and 3 missions”. SpaceNews. Truy cập ngày 10 tháng 1 năm 2024.
  5. ^ Loff, Sarah (16 tháng 10 năm 2019). “NASA Commits to Future Artemis Missions With More SLS Rocket Stages”. NASA. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2019. Phạm vi công cộng Bài viết này tích hợp văn bản từ nguồn này, vốn thuộc phạm vi công cộng.
  6. ^ Artemis : brand book (Bản báo cáo). Washington, D.C.: NASA. 2019. NP-2019-07-2735-HQ. MISSION NAMING CONVENTION. While Apollo mission patches used numbers and roman numerals throughout the program, Artemis mission names will use a roman numeral convention.
  7. ^ Potter, Sean (23 tháng 3 năm 2022). “NASA Provides Update to Astronaut Moon Lander Plans Under Artemis”. NASA. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2022.
  8. ^ Hernandez, Joe (3 tháng 4 năm 2023). “These are the 4 astronauts who'll take a trip around the moon next year”. National Public Radio. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2023.
  9. ^ “NASA Artemis Programs: Crewed Moon Landing Faces Multiple Challenges | U.S. GAO”. U. S. Government Accountability Office (bằng tiếng Anh). 30 tháng 11 năm 2023. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2023.
  10. ^ a b Foust, Jeff (1 tháng 12 năm 2023). “GAO report warns Artemis 3 landing may be delayed to 2027”. SpaceNews (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2024.
  11. ^ “NASA may delay crewed lunar landing beyond Artemis 3 mission”. CNA. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2023.
  12. ^ “NASA Acknowledges Challenges In Artemis III Schedule”. aviationweek.com. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2023.
  13. ^ @SciGuySpace. “There has been chatter for awhile that, if there are HLS and/or spacesuit delays, Artemis III could turn into a humans-to-Gateway mission. Gateway being ready, of course, is no slam-dunk either” (Tweet). Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2023 – qua Twitter.
  14. ^ Chang, Kenneth (25 tháng 5 năm 2019). “For Artemis Mission to Moon, NASA Seeks to Add Billions to Budget”. The New York Times. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2019. Under the NASA plan, a mission to land on the Moon would take place during the third launch of the Space Launch System. Astronauts, including the first woman to walk on the Moon, Jim Bridenstine said, would first stop at the orbiting lunar outpost. They would then take a lander to the surface near its south pole, where frozen water exists within the craters.
  15. ^ Howell, Elizabeth (18 tháng 8 năm 2022). “NASA's Artemis 3 mission: Landing humans on the moon”. Space.com. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2022.
  16. ^ “NASA unveils schedule for 'Artemis' 2024 Moon mission”. France24. 23 tháng 5 năm 2019. Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2019.
  17. ^ Foust, Jeff (21 tháng 7 năm 2019). “NASA outlines plans for lunar lander development through commercial partnerships”. SpaceNews. Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 10 năm 2021. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2020.
  18. ^ Berger, Eric (29 tháng 10 năm 2019). “NASA shares details of lunar surface missions—and they're pretty cool”. Ars Technica. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2020.
  19. ^ “At Least 15 Starship Launches Needed to Execute Artemis III Lunar Landing” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 3 tháng 12 năm 2023.
  20. ^ Chojnacki, Kent. “Human Landing System” (PDF). NASA.
  21. ^ Foust, Jeff [@jeff_foust] (31 tháng 10 năm 2022). “Kirasich: no plans to reuse the Starship for the Artemis 3 landing. Will dispose of it by putting it on heliocentric orbit” (Tweet). Truy cập ngày 31 tháng 10 năm 2022 – qua Twitter.
  22. ^ Sloss, Philip (4 tháng 12 năm 2017). “NASA evaluates EM-2 launch options for Deep Space Gateway PPE”. NASASpaceFlight.com. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 8 năm 2019. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2018.
  23. ^ Grush, Loren (17 tháng 5 năm 2019). “NASA administrator on new Moon plan: "We're doing this in a way that's never been done before"”. The Verge. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2020.
  24. ^ Gohd, Chelsea (16 tháng 3 năm 2020). “NASA's "critical path" to the Moon no longer requires a lunar Gateway: Report”. Space.com. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm 2020. NASA has removed the Lunar Gateway from its "critical path" to return humans to the Moon by 2024, according to a SpaceNews report.
  25. ^ Foust, Jeff (14 tháng 5 năm 2020). “NASA refines plans for launching Gateway and other Artemis elements”. SpaceNews. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm 2020. ... Loverro reiterated previous statements that the Gateway will not be used for the Artemis 3 mission that will attempt to land humans on the Moon to "make that mission have a higher probability of success"
  26. ^ “NASA's development of next-generation spacesuits” (PDF). 10 tháng 8 năm 2021. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 10 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2021. ... the suits would not be ready for flight until April 2025 at the earliest ... a lunar landing in late 2024 as NASA currently plans is not feasible.
  27. ^ “Prada to design Nasa's new Moon suit”. BBC News (bằng tiếng Anh). 5 tháng 10 năm 2023. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2023.
  28. ^ Foust, Jeff (9 tháng 11 năm 2021). “NASA delays human lunar landing to at least 2025”. SpaceNews. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2021.
  29. ^ “NASA concerned Starship problems will delay Artemis 3”. 8 tháng 6 năm 2023.
  30. ^ “SpaceX Starship problems likely to delay Artemis 3 moon mission to 2026, NASA says”. Space.com. 9 tháng 6 năm 2023.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Artemis_3&oldid=71853800”