Asbes
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Asbes (vaan 't Grieks ἄσβεστος ásbestos 'oonvergenkelek', 'oonverweusbaar') is de verzaomelnaom veur 'n gróp vaan wolletege mineraole die vaan nature oontstoon wienie de kristalle vaan bepaolde stein door geologische percesse weure oetgerek. Asbesvezele bestoon zelf weer oet microscopisch klein fibrille (vezelkes), die bij kneuzing en aander bewèrkinge of versjendeleringe vrijkoume. De zès erkinde soorte asbes zien chrysotiel of witten asbes (Mg3(Si2O5)(OH)4), amosiet of brojnen asbes (Fe7Si8O22(OH)2), crocidoliet of blauwen asbes (Na2Fe2+3Fe3+2Si8O22(OH)2), tremoliet (Ca2Mg5Si8O22(OH)2), actinoliet (Ca2(Mg, Fe)5(Si8O22)(OH)2) en anthofylliet ((Mg, Fe)7Si8O22(OH)2); nog aander materiaole koume veur 'nzelfde classificatie in aonmerking.
Asbes is liech, oonbrenbaar en gemekelek te bewèrke en woort daorum veural in d'n twintegsten iew väölvöldeg es isolatiemateriaol en brandvertrager touwgepas. 't Kin zuver weure touwgepas, meh ouch in plaote en es spuitmateriaol (door beveurbeeld silicone). De vezele, of beter de fibrille die bij bewèrking vrijkoume, zien evels levesgevierlek en kinne tot versjèllende longkrenkdes, boe-oonder kaanker leie. Dat probleem tröf veural hun die demèt wèrke (in de kojl of in de verwèrking), meh ouch consumente en aonwoenende vaan productieplaotse kinne slachoffer weure. Vaanaof de jaore 1970 is de touwpassing vaan asbes gestiedeg trökgeloupe; in väöl len (dao-oonder ouch Nederland en 't Belsj) is 't intösse verboje. Es me asbes, wienie eine kier verwèrk, oongemeujd liet, is 't in principe neet gevierlek. Me moot evels oetkieke neet drin te goon baore of snije. Ouch bij brand kin asbes in 't milieu koume. 't Eweghole vaan asbes oet gebouwe of oet 't milieu is 'n lestege zaak, boe-in bepaolde bedrieve ziech specialisere. Oonder de len die noe nog asbes producere zien Rusland, Kazachstan en Canada.
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle