Azot-dioksid
| |||
| |||
| Nazivi | |||
|---|---|---|---|
| Sistemski IUPAC naziv
Dioksidoazot[1] (aditiv) | |||
| Drugi nazivi
azot(IV) oksid[1]
| |||
| Identifikacija | |||
3D model (Jmol)
|
|||
| ChEBI | |||
| ChemSpider | |||
| ECHA InfoCard | 100.030.234 | ||
| EC broj | 233-272-6 | ||
| Gmelin Referenca | 976 | ||
| RTECS | QW9800000 | ||
| UN broj | 1067 | ||
| |||
| Svojstva | |||
| NO 2• | |||
| Molarna masa | 46,0055 g mol-1 | ||
| Agregatno stanje | narandžasti gas | ||
| Gustina | 2,62 g dm-3 | ||
| Tačka ključanja | 21 °C (70 °F; 294 K) | ||
| Reaguje | |||
| Napon pare | 98.80 kPa (at 20 °C) | ||
| Indeks refrakcije (nD) | 1.449 (na 20 °C) | ||
| Struktura | |||
| Oblik molekula (orbitale i hibridizacija) | Diedralno digonalan | ||
| Opasnosti | |||
| Bezbednost prilikom rukovanja | ICSC 0930 | ||
| GHS grafikoni |   
| ||
| GHS signalna reč | Opasnost | ||
| H270, H314, H330 | |||
| P220, P260, P280, P284, P305+351+338, P310 | |||
EU klasifikacija (DSD)
|
 T+
| ||
| R-oznake | R26, R34, R8 | ||
| S-oznake | (S1/2), S9, S26, S28, S36/37/39, S45 | ||
| NFPA 704 | |||
| Srodna jedinjenja | |||
Srodne Azotni oksidi
|
Azot pentoksid | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje materijala (na 25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
 verifikuj (šta je   ?)
| |||
| Reference infokutije | |||
Azot-dioksid je hemijsko jedinjenje sa formulom NO
2. On je jedan od nekoliko oksida azota. NO
2 je intermedijar u industrijskoj sintezi azotne kiseline. Milioni tona ove kiseline se proizvedu svake godine. Ovaj crveno smeđi toksični gas ima karakteristični oštar miris. On je zagađivač vazduha. Azot-dioksid je paramagnetičan povijeni molekul sa C2v simetrijom.
Osobine
[уреди | уреди извор]Azot-dioksid ima molarnu masu od 46.0055, te je teži od vazduha, čija prosečna molarna masa je 28.8. Na osnovu zakona o idealnim gasovima, NO2 je gušći od vazduha.
Dužina veze između atoma azota i kiseonika je 119.7 pm. Ova dužina veze je konzistentna sa redom veze od jedan i jedna četvrtina, kao u ozonu (O3). Osnovno elektronsko stanje azot-dioksida je stanje dubleta, pošto postoji jedan nespareni elektron koji je delokalizovan preko obe veze.
Pojava
[уреди | уреди извор]-NO- postoji u ravnoteži sa azot tetroksidom (N
2O
4):
- 2 NO
2 ⇌ N
2O
4
Ravnoteža je karakterisana sa -1=ΔH = −57.23 kJ/mol-, te je reakcija egzotermna. Na višim temperaturama ravnoteža se pomera na levo. Bezbojni dijamagnetik -N- se može dobiti kao čvrsta materija sa tačkom topljenja na −11.2 °C.[4]
Priprema i reakcije
[уреди | уреди извор]Azot-dioksid tipično nastaje putem oksidacije azot-monoksida kiseonikom u vazduhu:[4]
- 2 NO + O
2 → 2 NO
2
U laboratorijskim uslovima, NO
2 se može pripremiti putem dvostepene procedure toplotnom dekompozicijom azot pentoksida, koji se dobija dehidracijom azotne kiseline:
- 2 HNO
3 → N
2O
5 + H
2O - 2 N
2O
5 → 4 NO
2 + O
2
Termalna dekompozicija nekih metalnih nitrata takođe proizvodi NO
2:
- 2 Pb(NO
3)
2 → 2 PbO + 4 NO
2 + O
2
Alternativno, redukcija koncentrovane azotne kiseline metalom (kao što je bakar) se može koristiti.
- 4 HNO
3 + Cu → Cu(NO3)2 + 2 NO
2 +2 H2O
Finalno dodavanjem koncentrovane azotne količine kalaju nastaje NO
2 i kalajna kiselina kao sporedni proizvod.
- 4HNO3 + Sn → H2O + H2SnO3 + 4 NO2
Reference
[уреди | уреди извор]- ^ а б „nitrogen dioxide (CHEBI:33101)”. Chemical Entities of Biological Interest (ChEBI). UK: European Bioinformatics Institute. 13. 1. 2008. Main. Архивирано из оригинала 04. 03. 2016. г. Приступљено 4. 10. 2011.
- ^ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today. 15 (23-24): 1052—7. PMID 20970519. doi:10.1016/j.drudis.2010.10.003.
- ^ Evan E. Bolton; Yanli Wang; Paul A. Thiessen; Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry. 4: 217—241. doi:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ^ а б Holleman A. F.; Wiberg E. (2001). Inorganic Chemistry (1st изд.). San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-352651-5.
Spoljašnje veze
[уреди | уреди извор]
| Државне | |
|---|---|
| Остале | |
