Baardaasvoël
| Baardaasvoël of lammergier | |
|---|---|
| |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | Gypaetus Storr, 1784
|
| Spesie: | G. barbatus
|
| Binomiale naam | |
| Gypaetus barbatus (Linnaeus, 1758)
| |
| |
Die baardaasvoël of lammergeier (Gypaetus barbatus), is 'n ou-wêreldse aasvoël, die enigste lid van sy genus Gypaetus. Dit is 'n bedreigde spesie in Suider-Afrika.
Soos ander aasvoëls, is die spesie 'n aasvreter wat die karkasse van dooie diere vreet. Dit laat val bene uit die lug om die murg in die hande te kry as die been breek. Soortgelyk word lewende skilpaaie ook uit die lug laat val om hulle te laat oopbars. Die baardaasvoël is die enigste bekende dier waarvan die dieet amper uitsluitlik (70 tot 90 persent) uit been bestaan.[2] Dit leef op kranse in hoë berge in die suide van Europa, die Kaukasus,[3] Afrika,[4] die Indiese subkontinent, en Tibet, hulle lê een of twee eiers in die middel van die winter wat aan die begin van die lente uitbroei.
Die bevolking van hierdie spesie daal steeds. Op die IUBN-rooilys was dit tot Julie 2014 as 'n veilige spesie geklassifiseer; dit is egter sedertdien herbeoordeel as 'n byna-bedreigde spesie.
Volgens legende is die Griekse toneelskrywer Aischulos dood na 'n lammergeier 'n skilpad op sy kop laat val het, wat gedink het dis 'n klip.
Verspreiding en habitat
[wysig | wysig bron]Baardaasvoëls verkies hoë berge of kranse of ander bergagtige gebiede met 'n hoogte van 500 m tot 4 000 m (meestal 2 000 m) bo seevlak. 'n Geïsoleerde bevolking woon in die Drakensberg van Suid-Afrika.
Identifikasie
[wysig | wysig bron]Die tipiese baardaasvoël is ongeveer 110 cm lank en het lang, smal, gepunte vlerke met 'n lang v-stert, asook donker vere op die bokant en bruinkleurige onderkant. Die baardaasvoël het 'n swart masker op sy gesig wat aan die onderkant 'n baard vorm. Anders as meeste aasvoëls het baardaasvoëls nie 'n bles kop nie. Wyfies is effens groter as mannetjies.[5]
Voortplanting
[wysig | wysig bron]Die baardaasvoël beset jaarliks 'n enorme gebied. Dit kan elke dag meer as twee vierkante kilometer wei. Die teeltydperk verskil, van Desember tot September in Eurasië, November tot Junie in die Indiese subkontinent, Oktober tot Mei in Ethiopië, dwarsdeur die jaar in Oos-Afrika en Mei tot Januarie in Suider-Afrika.[5] Die voëls broei op kranslyste en die hen lê een tot twee eiers. Die eiers neem tussen 53 en 58 dae om uit te broei. Die kuikens spandeer 106 tot 130 dae in die nes, waarna hulle op hulle eie wegvlieg.
-
Eier van subspesie Gypaetus barbatus aureus -
Eier van subspesie Gypaetus barbatus hemachalanus
Verspreiding
[wysig | wysig bron]Baardaasvoëls kom voor in suidelike Europa, Afrika, Indië en Tibet. In Suider-Afrika is hulle beperk tot die Drakensberge.
Geluid
[wysig | wysig bron]'n Uiters stil voël, maar is wel in staat tot 'n baie skerp fluitgeluid, wat veral tydens die paarseisoen gehoor word.
Naam
[wysig | wysig bron]Hierdie spesie is eers beskryf deur Linnaeus in sy Systema naturae in 1758 as Vultur barbatus.[6] Die huidige wetenskaplike naam beteken "baardaasvoël". Die naam lammergier is afkomstig van die oortuiging dat die voël lammers aanval.
Galery
[wysig | wysig bron]-
'n Baardaasvoël op 'n rots -
Baardaasvoël in gevangenskap -
Detail van die kop (Mei 2005) -
Kop van naby
Sien ook
[wysig | wysig bron]- Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
- Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)
- Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ BirdLife International (2008). Gypaetus barbatus. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op 1 November 2008. Die databasisinskrywing gee kortliks redes hoekom hierdie spesie nie bedreigd is nie.
- ↑ "Bearded vulture" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2018. Besoek op 5 Januarie 2019.
- ↑ Gavashelishvili, A.; McGrady, M. J. (2006). "Breeding site selection by Bearded vulture (Gypaetus barbatus) and Eurasian griffon (Gyps fulvus) in the Caucasus". Animal Conservation. 9 (2): 159–170. doi:10.1111/j.1469-1795.2005.00017.x.
- ↑ Krüger, Sonja (2010-04-19). Conservation of the Bearded vulture Gypaetus barbatus meridionalis. Africanraptors.org. URL besoek op 2012-08-08.
- ↑ 5,0 5,1 Ferguson-Lees, James; Christie, David A. (2001). Raptors of the World. Illustrated by Kim Franklin, David Mead, and Philip Burton. Houghton Mifflin. p. 417. ISBN 978-0-618-12762-7. Besoek op 29 Mei 2011.
- ↑
Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae. (Laurentii Salvii). p. 87.
V. albidus, dorso fusco, jugulo barbato, rostro incarnato, capite linea nigra cincto.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Gypaetus barbatus. |
- Video van lammergeier wat bene in kleiner stukke breek, waarop dit dan voed Geargiveer 26 November 2010 op Wayback Machine by ARKive
- Spesies in die atlas van Suider-Afrika voëls
- Feite en eienskappe: Baardaasvoël by Vulture Territory
- Die Lammergeier in Spanje
- dieet-inligting Geargiveer 30 April 2018 op Wayback Machine
- Baardaasvoël in Armenië, 2017. Geargiveer 29 Mei 2019 op Wayback Machine