Bahrî Memlûkler

Bahrî Hanedanı (Arapça: البحرية, Bahriyye), Kahire merkez olmak üzere Mısır, Suriye ve Hicaz'da hüküm süren genellikle Kıpçak Türk asıllı Memluklu kölemenler ve bunların neslinden oluşan hanedandır.

Hanedana verilen Bahrî isminin Kıpçak Türk asıllı kölelerden oluşan askerlerin Eyyubi Sultanı Salih Eyyubi tarafından Nil üzerinde bulunan El-Rovdah adasında, yani (Bahr-el-Nil)de, konuklaması için yaptırılan kışlada yaşamalarındandır.^[1]^[2]

Bahrî hanedanından olan 24 sultandan Kalavun'a kadar olanları kölemen olarak yetişmiş ve üstün yetenekleri ile en üst hükumdarlık mevkiine çıkmışlardır. Kalavun'dan sonra sultanlar soydan gelir olmaya başlamışlardır. El-Eşref Halil ve Nasır Muhammed bin Kalavun Kalavun'un oğlu; Seyfüddin Ebu Bekir, Alâaddin Küçük, Şihabüddin Ahmed, İmadeddin İsmail, Seyfeddin Şaban, Seyfeddin Hacı, Ebu Maali Hasan ve Seyfeddin Hacı Kalavun'un torunu ve Nasir Muhammed'un oğulları; Selahaddin Muhammed ile Zeyneddin Şaban Kalavun'un torunu ve son Bahrî Hanedani mensubu sultanlar Alaeddin Ali ile Zeyneddin Hacı ise Kalavun'un büyük torunlarıdır. Bundan dolayı sultanlar devlet iktidar gücünü kaybetip kısa müddet saltanat yapıp güçlü Memluklu emirlerin kuklaları olmuşlardır.

Bahrî Hanedanı'ndan Memluklu Sultanları Kahire'de Mukadam Tepesi'nde bulunan Kahire Kalesi içinde kurulmus olan hem sultanın resmi evi hem de devletin yüksek bürokrasisinin çalıştığı yer olan Sultanlık Sarayı'nda yaşamışlardır. Kahire Kalesi'nde Sultanlik Sarayı'nın bulunduğu mevkiye 1830-1848 arasında Kahire Mehmet Ali Paşa Camii yapılmıştır.

1382de Sultan Berkuk'tan başlayarak bu hanedan yerine genellikle Çerkes asıllı Memluklu kölemenlerden oluşan Burci Hanedanı gelmiştir.

Tarihçe

Bahrî Hanedanı sultanları

No.	Saltanatın başı	Saltanat sonu	İsim	Tam isim	Saltanat sonu nedeni
1	1250	1250	Şecer-üd-Dürr	İsmeteddin Umm-Halil Şecer-üd-Dürr	Evlenme
2	1250	1257	Aybeg	İzzeddin Aybeg	Öldürülme
3	1257	1259	Mansur Ali	Mansur Nureddin Ali	Tahttan indirme
4	1259	1260	Kutuz	Muzafer Seyfeddin Kutuz	Öldürülme
5	1260	1277	I. Baybars	Zahir Rukneddin Baybars Bundukdari	Ölüm
6	1277	1279	Bereke	Said Nasıreddin Bereke	Tahttan feragat
7	1279	1279	Sülemiş	Adil Bedreddin Sülemiş	Tahttan indirme
8	1279	1290	Kalavun	Mansur Seyfeddin Kalavun	Ölüm
9	1290	1293	El-Eşref Halil	Eşref Selaheddin Halil	Öldürülme
10 1. kez	1293	1294	Nasır Muhammed	Nasır Nasıreddin Muhammed Bin Kalavun	Tahttan indirme
11	1294	1296	Adil Kitbuga	Adil Zeyneddin Kitbuga	Kaçma
12	1296	1299	Laçin	Mansur Hüsameddin Laçın	Öldürülme
2. kez	1299	1309	Nasır Muhammed	Nasır Nasıreddin Muhammed Bin Kalavun	Tahttan feragat
13	1309	1310	II. Baybars	Muzaffer Rukneddin Baybars Çeşnikar	İdam
3. kez	1310	1341	Nasır Muhammed	Nasır Nasıreddin Muhammed Bin Kalavun	Ölüm
14	1341	1341	Ebu Bekir	Seyfüddin Ebu Bekir	Tahttan indirme
15	1341	1342	Alâaddin Küçük	Alâaddin Küçük	Tahttan indirme
16	1342	1342	Şihabüddin Ahmed	Şihabüddin Ahmed	Tahttan indirme
17	1342	1345	İmadeddin İsmail	Salih İmadeddin Ebu İsmail	Ölüm
18	1345	1346	Seyfeddin Şaban	Kamil Seyfeddin Şaban	Öldürülme
19	1346	1347	Seyfeddin Hacı	Muzaffer Seyfeddin Hacı	Öldürülme
20 1.kez	1347	1351	Ebu Maali Hasan	Nasır Bedreddin Ebu Ma'ali Hasan	Tahttan indirme
21	1351	1354	Salih Selahaddin	Salih Selahaddin Bin Muhammed	Tutuklama
2.kez	1354	1361	Ebu Maali Hasan	Nasır Bedreddin Ebu Ma'ali Hasan	Kayıp, olasılıkla öldürülme
22	1361	1363	Selahaddin Muhammed	Mansur Selahaddin Muhammed Bin Hacı	Delilik nedeniyle tahttan indirme
23	1363	1377	Zeyneddin Şaban	Eşref Zeyneddin Şaban	Vebadan ölüm
24	1377	1381	Alaeddin Ali	El-Mansur Alaeddîn Ali Ebu al-Ma'ali	İdam
25 1. kez	1381	1382	Zeyneddin Hacı	Salih Salah Zeyneddin Hacı	Tahttan indirme
2. kez	1389	1390	Zeyneddin Hacı	Salih Salah Zeyneddin Hacı	Feragat etme

Kaynakça

^ El-Makrizi (1997), Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Kahire: Dar al-kotob, (Arapça), Cilt 1 say. 441
^ Bir başka açıklamaya göre ise Bahrî ifadesi kölemen askerlerin hemen hepsinin deniz üzerinden getirilmeleridir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Clot, Andre (2009), L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2. (Fransızca)
- Tür. çev.: Clot, Andre (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
المماليك البحريون/القبجاق (Bahrî Memlukluları/ Kıpçaklar) adlı madde3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Arapça)(Erişme:3.7.2010)
Bosworth, Clifford Edmund (1967) The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual Edinburgh:Edinburgh University Press ISBN 978-0-7486-2137-8 Google Books1 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim:2.7.2010)
Muir, William (2007) The Mameluke or slave dynasty of Egypt, 1260-1517 Piscataway, NJ: Gorgias Press. ISBN 978-1-59333-697-4. (Birinci basım: Smith, Elder 1896) (İngilizce)
El-Makrizi (1997), Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Kahire: Dar al-kotob, (Arapça).
- İng. çev.: Bohn, Henry G. (çev.), (16969) The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press.
El-Makrizi, (1996) al-Mawaiz wa al-'i'tibar bi dhikr al-khitat wa al-'athar, Kahire:Matabat aladab, ISBN 977-241-175X (Arapça).

[makrizi-1] El-Makrizi (1997), Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Kahire: Dar al-kotob, (Arapça), Cilt 1 say. 441

[2] Bir başka açıklamaya göre ise Bahrî ifadesi kölemen askerlerin hemen hepsinin deniz üzerinden getirilmeleridir.

[1]

[2]