Baszty w Krakowie
Baszty Krakowskie – budowle obronne (baszty) w mieście Krakowie znajdujące się w ciągu murów miejskich (w większości niezachowane baszty miejskie) oraz baszty na Zamku Królewskim na Wawelu (w większości zachowane lub zrekonstruowane baszty wawelskie).
Baszty miejskie
[edytuj | edytuj kod]Krakowskie mury miejskie osłaniały dwie linie ochronne. Drugą linię murów miejskich średniowiecznego Krakowa osłaniało 47 baszt wliczając w to baszty bramne, bowiem większość bram miejskich była tak zbudowana, że pełniły jednocześnie funkcję baszt. W 1900 roku w swojej Encyklopedii staropolskiej... Zygmunt Gloger pisał: „Największą ilość baszt w murze obwodowym, bo przeszło 40, posiadała stara stolica Polski, Kraków.”, choć w dalszej części swojego tekstu, z nazwy wymienił ich tylko 39 za Ambrożym Grabowskim. Krakowskie baszty były budowane dla zwiększenia obronności murów miejskich. Były różnego kształtu i wysokości. Posiadały liczne otwory strzelnicze. W wypadku oblężenia, baszty krakowskie miały być bronione przez przypisany do danej baszty cech rzemieślniczy, stąd też pochodzą ich nazwy. Każda z baszt posiadała własną załogę. Co wieczór 20 strażników, zwanych drabami, sprawdzało czujność wart basztowych.
Zachowane
[edytuj | edytuj kod]- Baszta Pasamoników (Szmuklerzy)
- Baszta Cieśli (Ciesielska)
- Baszta Stolarzy (Powroźnicza, Stolarska)
- Baszta bramna Floriańska
Niezachowane
[edytuj | edytuj kod]- Baszta bramna Grodzka
- Baszta bramna Mikołajska
- Baszta bramna Wiślna
- Baszta bramna Nowa
- Baszta Karczmarzy I ("Kęsza")
- Baszta Karczmarzy II (Jastrzębia; Strażnica II)
- Baszta Szewska I (Opustoszała)
- Baszta Szewska II
- Baszta Prochowa I
- Baszta Prochowa II
- Baszta Rzeźników (Kupiecka, Prochowa III)
- Baszta Grzebieniarzy
- Baszta Przekupników (Sadelników i Słoniniarzy)
- Baszta Barchanników
- Baszta Czapników
- Baszta Kurdybaników
- Baszta Piekarska
- Baszta Kowali
- Baszta Siodlarzy
- Baszta Pierścienników
- Baszta Bednarzy
- Baszta Murarzy i Kamieniarzy
- Baszta Rymarzy
- Baszta Iglarzy
- Baszta Malarzy
- Baszta Solarzy
- Baszta Cyrulików
- Baszta Miechowników
- Baszta Kaletników (Farbiarzy)
- Baszta Blacharzy
- Baszta Rusznikarzy
- Baszta Nożowników
- Baszta Czerwonych Garbarzy
- Baszta Garncarzy
- Baszta Paśników
- Baszta Introligatorów (Stelmachów)
- Baszta Łaziebników (Krupników i Śledziarzy)
- Baszta Ceklarzy
- Baszta Katowska
- Baszta Mieczników (Mydlarzy)
Baszty wawelskie
[edytuj | edytuj kod]- Baszta Senatorska (zachowana)
- Baszta Sandomierska (zachowana)
- Baszta Złodziejska (zachowana)
- Baszta Tęczyńska (częściowo zrekonstruowana)
- Baszta Szlachecka (częściowo zrekonstruowana)
- Baszta Panieńska (częściowo zrekonstruowana)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- R. Sypek, Zamki i obiekty warowne Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa 2005, s.18-29 (ISBN 83-7020-305-1)
- Z. Gloger, Encyklopedja staropolska ilustrowana, t. 1, Druk P. Laskauere i W. Babickiego, Warszawa 1900 - hasło: baszta.