Biškek
swójske mjeno | Бишкек | ||
| |||
Wopon a chorhoj | |||
---|---|---|---|
| |||
Zakładne daty | |||
stat | Kirgiska | ||
wysokosć | 800 metrow n.m.hł. | ||
přestrjeń | 169,9 km² | ||
wobydlerstwo | 894.600 (2013) | ||
hustosć zasydlenja | 526,5 wob./km² | ||
póstowe čisło | 720000–720085 | ||
předwólba | (+) 312 | ||
Centrum města | |||
Biškek (do 1926 – Пишпек/ Pišpek; 1926–1991 Фрунзе/ Frunze) je hłowne město a runočasnje politiske, ekonomiske a kulturne srjedźišćo Kirgiskeje. Je stolica Čujskeje oblasće.
Ma něhdźe 894.000 wobydlerjow.[1]
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Biškek leži w Čujskim dole we wysokosći 800 metrow nad mórskim niwowom při sewjernym dźělu hač do 4800 metrow wysokeho Ala-Too-hórskeho hrjebjenja, podlěšk Tian Shan-horiny. Sewjernje města so rozpřesćěra žołmojta stepa hač do nimale Kazachstana. Blisko města běži rěka Čuj.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Město so je z karawanskeho wotpočowišća při židźaneje dróhi wuwiwało, kotraž wjedźe přez Tian-Shan-horinu. Sydlišćo je so w lěće 1760 prěni raz naspomniło. W lětu 1825 daše uzbekski Chanpo z Kokanda twarić tam cyhelowu twjerdźiznu, kotruž ruske wojacy su w lětu 1862 okupowali a rozbiwali. Rusy su tam garnizonu załožowali a přiwabjowane ruscy burja su produktiwne čornozemjowe dno zwužitkowali a městno wuwiwaše so spěšnje. W lěće 1878 su tam załožili město Pišpek.
W lěće 1926 město so sta hłowne město nowje załožowaneje, sowjetskeje Kirgiziskeje a runočasnje změni mjeno k Frunze – po Michail Wasiljewič Frunze, kotryž so narodźeny w Pišpeku a wuspěšnje wojował za čas Ruskeje nutřkokrajneje wójny w centralnej Aziji za bolšewizm.
Z njewotwisnosću Kirgiziskeje zaso dósta město swoje stare mjeno – w kirgiziskej formje – a rěka wot toho časa Biškek.
Mjeno
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kirgizisce słowo biškek abo pišpek znamjeni sudobjo za kumys. Eksistuja wjele legendow, kotrež pospytuja zwisk mjezy městom a tajkim sudobjom dopokazować. Wědomostne kalrigoj měnja, zo mjeno nasta přez ludetymologiske wuznaće (interpretaciju) stareho słowo wo Městno niže při horje.
Biškek dźensniše
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dla krótkich stawiznow, Biškek nima stawizniske twarjenja. Wón je typiske sowjetske město z wulkimi městna, typiskimi platowymi domami, wulkimi pompskimi domami.
Powětrowe womazanje w Biškeku je jara małe, hačrunjež nadeńdźe so nimale cyła industrija Kirgiziskeje w bliskosći města.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Literarura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Пишпек// Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Ajdarken | Balykčy | Batken | Biškek | Dźalal-Abad | Čolpon-Ata | Isfana | Kadamdźaj | Kajyndy | Kant | Kara-Balta | Karakol | Kara-Kul | Kara-Suu | Kemin | Kerben | Kjok-Dźangak | Kočkor-Ata | Kyzyl-Kija | Majluu-Suu | Naryn | Nookat | Orlowka | Oš | Sulukta | Šopokow | Talas | Taškumyr | Tokmok | Toktogul | Uzgen