Przejdź do zawartości

Bierne palenie tytoniu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dym tytoniowy wypełniający wnętrze jednego z irlandzkich pubów, zanim zakaz palenia w miejscach publicznych wszedł w życie 29 marca 2004.

Bierne palenie tytoniu, ang. environmental tobacco smoke (exposure to environmental tobacco smoke), ETS – dym tytoniowy środowiskowy (ekspozycja na dym tytoniowy środowiskowy) – występuje, gdy dym z wyrobu tytoniowego używanego przez jedną osobę oraz dym przez nią wydychany zostaje wdychany przez innych.

Wyrażenie bierne palenie (Passivrauchen) zostało ukute w III Rzeszy[1].

Aktualne dowody naukowe wykazują, że bierna ekspozycja na dym tytoniowy może przyczynić się do śmierci i chorób, wśród których są schorzenia przewlekłe prowadzące do inwalidztwa[2][3][4][5]. Ocenia się, że z powodu biernego palenia rocznie umiera w Polsce 1 tys.[6], w USA 53 tys.[7], a na całym świecie około 600 tysięcy osób[8]. Badania WHO[9] wykazały, że wraz z upływem czasu od momentu przerwania ekspozycji zmniejsza się ryzyko wystąpienia raka płuc i ekspozycja sprzed 15 lat na dym tytoniowy osób, które nie palą, nie zwiększa już ryzyka zachorowania na raka płuca.

Efekty długotrwałe

[edytuj | edytuj kod]

Badania dostarczyły naukowych dowodów, że bierne palenie tytoniu powoduje te same problemy jak palenie bezpośrednie, włączając raka płuc, choroby układu krążenia oraz schorzenia płuc takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, zapalenie oskrzeli i astma[10]. Metaanalizy danych pokazały, że dla osób niepalących mieszkających z partnerami, którzy palą w domu, ryzyko zachorowania na raka wzrosło o 20–30%, natomiast dla osób narażonych na dym tytoniowy w miejscu pracy wzrost ryzyka wynosił 16–19%[11].

Biernemu paleniu jest przypisywany szeroki wachlarz negatywnych efektów, niezależnie od tego, czy ekspozycja na dym jest krótkotrwała, czy też częsta lub długa. Niektóre przejawy:

  • Zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuc
    • Oddziaływanie biernego palenia na powstanie raka płuc zostało poddane rozległym studiom. Badania z Europy (1998[12]), Wielkiej Brytanii (1998[13][14]), USA (1986[15][16], 1992[17], 1997[18], 2001[19], 2003[20]) i Australii (1997[21]) konsekwentnie wykazały znaczący wzrost ryzyka pośród osób biernie palących.
  • Zwiększone ryzyko zachorowania na raka[22]
    • Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem doszła do wniosku, że „bierne palenie jest czynnikiem rakotwórczym z grupy 1.”[23]
  • Zwiększone ryzyko chorób serca[24]
  • Zwiększone ryzyko poronienia i wad wrodzonych[25]
  • Zwiększone ryzyko śmierci łóżeczkowej[26]
  • Zwiększone ryzyko zachorowania na astmę, u dzieci[27] i u dorosłych[28][29]
  • Zwiększone ryzyko infekcji płucnych
  • Zwiększone ryzyko infekcji ucha[30]
  • Zwiększone ryzyko wystąpienia u dzieci alergii i śmierci[31]
  • Zaostrzenie astmy i alergii[32]

Chociaż natura biernego palenia sprawia, że badanie jego wpływów na zdrowie jest utrudnione, metaanalizy z całego świata wskazują, że zagrożenia ze strony biernego palenia są znaczące[33][34][35].

Efekty krótkotrwałe

[edytuj | edytuj kod]

Osoba z astmą może doświadczać ataków spowodowanych przez palenie czynne[36] i bierne[37] bez względu na to czy są dorosłymi, czy dziećmi[38][39][40] (wspierające wezwania do zakazania palenia[41]).

Dym tytoniowy jest alergenem i osoby cierpiące na alergię mogą mieć zatkany, cieknący nos, załzawione oczy, mogą kichać, kaszleć i mieć uczucie duszności oraz inne typowe objawy alergii w ciągu kilku minut od ekspozycji. Niektórzy ludzie bez rozpoznanych uczuleń i bez astmy mogą kaszleć w wypełnionych dymem pokojach, a także mieć bóle głowy, czuć nudności, senność oraz doświadczać innych dolegliwości, podczas gdy normalnie nie wykazywaliby takich objawów bez obecności dymu. Wielu byłych palaczy oraz tych, który chcą rzucić, wolą nie czuć dymu tytoniowego, bo może to spowodować u nich ochotę zapalenia. Wiele osób po prostu nie lubi tego zapachu, który przesiąka włosy i ubranie.

Wiele spośród tych krótkotrwałych efektów ulega przerwaniu wraz z zakończeniem ekspozycji. Jednakże uważa się, że powtarzana ekspozycja powoduje poważniejsze skutki długoterminowe.

Badania epidemiologiczne nad biernym paleniem

[edytuj | edytuj kod]

Badania epidemiologiczne wykazują, że niepalący wystawieni na działanie dymu tytoniowego są zagrożeni wieloma problemami zdrowotnymi związanymi z bezpośrednim paleniem.

W 1992 Journal of the American Medical Association opublikował przegląd dostępnych dowodów z badań epidemiologicznych i innych prac naukowych dotyczących powiązania biernego palenia z chorobami serca i oszacowano, że bierne palenie było odpowiedzialne za 35 tys. do 40 tys. zgonów na rok w Stanach Zjednoczonych we wczesnych latach 1980[42]. Niektóre badania podają, że niepalący, którzy żyją z palaczami mają o 25% większe prawdopodobieństwo śmierci z powodu zawału serca oraz bardziej prawdopodobne, że będą mieć udar mózgu i rzadko rozwinie się u nich rak narządów płciowych. Niektóre badania, takie jak Helena Study sugerują, że ryzyko niepalących może być nawet większe niż w tym oszacowaniu. Helena Study podaje, że ekspozycja na dym tytoniowy od innej osoby zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca u niepalących aż o 60%[43]. Rodzice, którzy palą wydają się być czynnikiem ryzyka dla dzieci i niemowląt powiązanym z niską masą urodzeniową, zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS), zapaleniem oskrzeli, płuc oraz ucha środkowego[44].

W 2002 roku grupa 29 ekspertów z 12 państw zebrała się na konwencji Programu Monograficznego Międzynarodowej Agencji do Spraw Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer – IARC) podlegającej Światowej Organizacji Zdrowia i poddali rewizji wszystkie ważniejsze dowody związane z paleniem tytoniu i występowaniem raka. Oto ich wnioski: Metaanalizy wykazują, że istnieje statystycznie znaczące i spójne powiązanie pomiędzy rakiem płuca u małżonek palaczy (lub małżonków palaczek), a ekspozycją na bierne palenie tytoniu. Zwiększenie ryzyka wynosi 20% dla kobiet i 30% dla mężczyzn i pozostaje takim po skontrolowaniu pewnych potencjalnych stronniczych źródeł i udowadniających nieprawdziwość.

Dodatkowo, badania oceniające bierne palenie bez przyglądania się partnerom palaczy wykazały, że wysoka całkowita ekspozycja na bierne palenie jest związana z jeszcze większym ryzykiem niż od palących partnerów i jest szeroko rozpowszechniona u osób niepalących[45].

Australijska Narodowa Rada do Spraw Astmy[46] cytuje badania wykazujące, że: ekspozycja na dym tytoniowy środowiskowy jest prawdopodobnie najważniejszą substancją zanieczyszczającą w mieszkaniach, zwłaszcza gdy znajdują się w nich małe dzieci:

  • Palenie przez jedno z obojga rodziców, a zwłaszcza matkę zwiększa ryzyko wystąpienia astmy u dzieci.14,15,<LE III-2>
  • Perspektywy dla wczesnodziecięcej astmy są mniej korzystne w przypadku domów, w których się pali.15,<LE III-2>
  • Dzieci z astmą, które są narażone na palenie w swoim domu generalnie mają poważniejszy przebieg choroby.16,<LE III-1>
  • Wielu dorosłych z astmą podaje środowiskowy dym tytoniowy jako przyczynę wyzwalającą objawy choroby.17,<LE III-1>
  • Zdiagnozowana przez lekarzy astma jest bardziej powszechna pośród niepalących dorosłych narażonych na środowiskowy dym tytoniowy niż u tych, którzy nie są narażeni. Pośród ludzi z astmą wyższa ekspozycja na bierne palenie jest związana z większym ryzykiem poważnych ataków.18,<LE III-2>

We Francji wykazano, że bierne palenie jest przyczyną 3 tys.[47] – 5 tys. przedwczesnych zgonów co roku, a premier Dominique de Villepin podczas obwieszczenia o zakazie palenia w całym kraju zacytował jeszcze większe oszacowania: „że jest przyczyną więcej niż 13 śmierci na dzień. Jest to nieakceptowalna rzeczywistość w naszym kraju pod względem zdrowia publicznego”[48].

Wprowadzone w Polsce w 2010 r. przepisy ograniczające palenie tytoniu w miejscach publicznych spowodowały zmniejszenie liczby hospitalizacji z powodu zawału serca o 3,4% rocznie[49][50]. Przepisy dotyczące używania wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych, obejmują też Zakłady Karne i Areszty Śledcze, gdzie osadzeni i tymczasowo skazani, deklarujący nieużywanie wyrobów tytoniowych, nie mogą przebywać w celach mieszkalnych, z osobami palącymi[51], a także przepisy wg ustawy antynikotynowej regulują kwestie, dotyczące używania wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych w zakładach pracy[52].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Margit Szollosi-Janze: Science in the Third Reich. Berg wydawcas, 2001. ISBN 1-85973-421-9. (ang.).
  2. ↑ WHO Framework Convention on Tobacco Control; Pierwszy międzynarodowy traktat o zdrowiu publicznym przyjęty przez 192 państwa i podpisany przez 168. Jego artykuł 8.1 oświadcza: „Strony uznają, że dowody naukowe jednoznacznie wykazują, że ekspozycja na dym tytoniowy powoduje śmierć, choroby i inwalidztwo”.
  3. ↑ U.S. Department of Health and Human Services. „The Health Consequences of Involuntary Exposure to Tobacco Smoke: A Report of the Surgeon General”, 2006; Jednym z ważniejszych wniosków Raportu Amerykańskiego Stowarzyszenia Chirurgów jest: „Ekspozycja na bierne palenie powoduje choroby i wcześniejszą śmierć u dzieci i dorosłych, którzy nie palą.”.
  4. ↑ California Environmental Protection Agency: Air Resources Board, „Proposed Identification of Environmental Tobacco Smoke as a Toxic Air Contaminant” (June 24, 2005); on January 26, 2006, the Air Resources Board, following a lengthy review and public outreach process, determined ETS to be a Toxic Air Contaminant (TAC).
  5. ↑ WHO International Agency for Research on Cancer „Tobacco Smoke and Involuntary Smoking” IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Vol. 83, 2002. monographs.iarc.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-06)].; the evaluation of the Monograph is: „There is sufficient evidence that involuntary smoking (exposure to secondhand or ‘environmental’ tobacco smoke) causes lung cancer in humans. [...] Involuntary smoking (exposure to secondhand or ‘environmental’ tobacco smoke) is carcinogenic to humans (Group 1).”.
  6. ↑ Patologia znaczy słowo o chorobie T. 1, Patologia ogólna / Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała ; Polska Akademia Umiejętności. Wydział Lekarski. Kraków: PAU, 2003. ISBN 83-88857-65-7.
  7. ↑ Glantz, S.A. & Parmley, W., „Passive Smoking and Heart Disease: Epidemiology, Physiology, and Biochemistry”, Circulation, 1991; 83(1): 1-12. ipsecsha 1 and Taylor, A., Johnson, D. & Kazemi, H., „Environmental Tobacco Smoke and Cardiovascular Disease”, Circulation, 1992; 86: 699-702 2.
  8. ↑ Kate Kelland: Second-hand smoke kills 600,000 a year: WHO study. Reuters, 2010-11-25. [dostęp 2010-11-26]. (ang.).
  9. ↑ Boffetta et al. (1998) Multicenter Case–Control Study of Exposure to Environmental Tobacco Smoke and Lung Cancer in Europe. Journal of the National Cancer Institute, Vol. 90, No. 19, 1440-1450. (badanie sponsorowane przez WHO); James E Enstrom, Geoffrey C Kabat (2003) Environmental tobacco smoke and tobacco related mortality in a prospective study of Californians, 1960-98. British Medical Journal 326: 1057-1067 abstrakt i ocena wyników badań opublikowana przez WHO.
  10. ↑ P. Boyle i inni, European Code Against Cancer and scientific justification: third version (2003), „Annals of Oncology”, 14 (7), 2003, s. 973–1005, DOI: 10.1093/annonc/mdg305, PMID: 12853336.
  11. ↑ A.J. Sasco, M.B. Secretan, K. Straif, Tobacco smoking and cancer: a brief review of recent epidemiological evidence, „Lung Cancer”, 45 (Suppl 2), 2004, : s. S3-9, DOI: 10.1016/j.lungcan.2004.07.998, PMID: 15552776.
  12. ↑ In: P Boffetta, A Agudo and W Ahrens et al., Editors, Multicenter case-control study of exposure to environmental tobacco smoke and lung cancer in Europe, J Natl Cancer Inst 90 (1998), s. 1440–1450.
  13. ↑ Report of the Scientific Committee on Tobacco and Health to the Chief Medical Officer, Part II Poprawiony 26 lipca 2006.
  14. ↑ Hackshaw AK, Lung cancer and passive smoking, „Statistical Methods in Medical Research”, 7 (2), 1998, s. 119–36, DOI: 10.1177/096228029800700203, PMID: 9654638.
  15. ↑ US Department of Health and Human Services, The health consequences of involuntary smoking, „Report of the Surgeon General”, Washington, DC: DHHS, 1986, PMID: 3097495, DHHS Pub No (PHS) 87–8398.
  16. ↑ National Research Council. Environmental tobacco smoke: measuring exposures and assessing health effects, NRC, Washington, DC (1986).
  17. ↑ US Environmental Protection Agency.
  18. ↑ California Environmental Protection Agency., Health effects of exposure to environmental tobacco smoke, California EPA, Sacramento (1997). 9583639.
  19. ↑ Centers for Disease Control and Prevention (CDC), State-specific prevalence of current cigarette smoking among adults, and policies and attitudes about secondhand smoke–United States, 2000, „Morbidity and Mortality Weekly Report”, 50 (49), 2001, s. 1101–1106, PMID: 11794619.
  20. ↑ Anthony J. Alberg, Jonathan M. Samet, Epidemiology of lung cancer, „Chest”, 123 (1 Suppl), 2003, 21S-49S, DOI: 10.1378/chest.123.1_suppl.21S, PMID: 12527563.
  21. ↑ National Health and Medical Research Council. The health effects of passive smoking, Australian Government Publishing Service, Canberra (1997).
  22. ↑ U.S. Surgeon General’s report on Secondhand Smoke (Rozdział 2; s. 30–46).
  23. ↑ WHO. monographs.iarc.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-06)].
  24. ↑ U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 8).
  25. ↑ U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 5; s. 176–179).
  26. ↑ The U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 5; s. 180–194).
  27. ↑ U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 6; s. 311–319).
  28. ↑ U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 9; s. 555–558).
  29. ↑ U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 2; s. 46–49).
  30. ↑ Bull, P.D. (1996). Diseases of the Ear, Nose and Throat. Blackwell Science. ISBN 0-86542-634-1.
  31. ↑ U.S. Surgeon General’s Report on Secondhand Smoke (Rozdział 6; s. 376–380).
  32. ↑ Christer Janson, The effect of passive smoking on respiratory health in children and adults, „International Union Against Tuberculosis and Lung Disease”, 8 (5), 2004, s. 510–516, PMID: 15137524.
  33. ↑ Richard Taylor i inni, Passive smoking and lung cancer: a cumulative meta-analysis, „Australian and New Zealand Journal of Public Health”, 25 (3), 2001, s. 203–211, DOI: 10.1111/j.1467-842X.2001.tb00564.x, PMID: 11494987.
  34. ↑ Jiang He i inni, Passive smoking and the risk of coronary heart disease–a meta-analysis of epidemiologic studies, „The New England Journal of Medicine”, 340 (12), 1999, : 920-926, DOI: 10.1056/NEJM199903253401204, PMID: 10089185.
  35. ↑ Kenneth H. Svendsen i inni, Effects of passive smoking in the Multiple Risk Factor Intervention Trial, „American Journal of Epidemiology”, 126 (5), 1987, s. 783–795, DOI: 10.1093/oxfordjournals.aje.a114715, PMID: 3661526.
  36. ↑ Neil C. Thomson, Mark Spears, The influence of smoking on the treatment response in patients with asthma, „Current Opinion in Allergy and Clinical Immunology”, 5 (1), 2005, s. 57–63, PMID: 15643345.
  37. ↑ An-Soo Jang i inni, The effect of passive smoking on asthma symptoms, atopy, and airway hyperresponsiveness in schoolchildren, „Journal of Korean Medical Science”, 19 (2), 2004, s. 214–217, DOI: 10.3346/jkms.2004.19.2.214, PMID: 15082893, PMCID: PMC2822301.
  38. ↑ Trude Duelien Skorge i inni, The adult incidence of asthma and respiratory symptoms by passive smoking in uterus or in childhood, „American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine”, 172 (1), 2005, s. 61–66, DOI: 10.1164/rccm.200409-1158OC, PMID: 15805186.
  39. ↑ Ezekiel Wafula i inni, Effects of passive smoking and breastfeeding on childhood bronchial asthma, „East African Medical Journal”, 76 (11), 1999, s. 606–609, PMID: 10734518.
  40. ↑ A. Cantani, M. Micera, Epidemiology of passive smoke: a prospective study in 589 children, „European Review for Medical and Pharmacological Sciences”, 9 (1), 2005, s. 23–30, PMID: 15850141 [zarchiwizowane z adresu 2017-08-09].
  41. ↑ M.D. Eisner i inni, Directly measured second hand smoke exposure and asthma health outcomes, „Thorax”, 60 (10), 2005, s. 814–821, DOI: 10.1136/thx.2004.037283, PMID: 16192366, PMCID: PMC1747192.
  42. ↑ Review of epidemiological evidence by the Journal of the American Association, http://jama.ama-assn.org/cgi/content/abstract/267/1/94 data uzyskania danych 2006-07-26.
  43. ↑ The Helena Study (PDF), http://bmj.bmjjournals.com/cgi/reprint/bmj.38146.427188.55v1 data uzyskania danych 2006-07-26.
  44. ↑ Fact sheet published by the Victorian government (Australia), https://web.archive.org/web/20150923184726/http://www.betterhealth.vic.gov.au/bhcv2/bhcarticles.nsf/pages/Smoking_and_heart_disease_the_facts?OpenDocument data uzyskania danych 2006-07-26.
  45. ↑ Peter H. Whincup i inni, Passive smoking and risk of coronary heart disease and stroke: prospective study with cotinine measurement, „British Medical Journal”, 329 (7459), 2004, s. 200–205, DOI: 10.1136/bmj.38146.427188.55, PMID: 15229131, PMCID: PMC487731.
  46. ↑ Health effects of indoor air pollution. nationalasthma.org.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-05)].. Uzyskane 2006-07-26.
  47. ↑ N. Wirth i inni, Le tabagisme passif, „Revue de Pneumologie Clinique”, 61 (1), część 1, 2005, s. 7–15, DOI: 10.1016/S0761-8417(05)84776-5, PMID: 15772574 (fr.).
  48. ↑ France to ban smoking in public Uzyskane 26 lipca 2006 roku.
  49. ↑ Mniej zawałów serca dzięki ustawie antytytoniowej – Polityka zdrowotna. www.rynekzdrowia.pl. [dostęp 2015-07-26].
  50. ↑ Mniej zawałów serca w Polsce dzięki ustawie antytytoniowej, wyborcza.pl, 19 listopada 2014 [dostęp 2015-07-26] [zarchiwizowane 2015-07-26].
  51. ↑ Używanie wyrobów tytoniowych przez osoby skazane – e-prawnik.pl [online], e-prawnik.pl [dostęp 2020-12-29].
  52. ↑ USTAWA z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej – Tekst pierwotny – Baza aktów prawnych – INFOR.pl – portal księgowych [online], www.infor.pl [dostęp 2020-12-29] (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bierne_palenie_tytoniu&oldid=74786824”