Bitwa nad Kolubarą

Bitwa nad Kolubarą
	I wojna światowa, front bałkański, część kampanii serbskiej
	; Oddziały serbskie przekraczają Kolubarę
Czas	16 listopada – 15 grudnia 1914
Miejsce	dorzecze Kolubary
Terytorium	Serbia
Wynik	zwycięstwo armii serbskiej
Strony konfliktu
Austro-Węgry	Królestwo Serbii
Dowódcy
Oskar Potiorek	Radomir Putnik; Živojin Mišić
Siły
450 000 żołnierzy	250 000 żołnierzy
Straty
224 500 (w tym 28 000 zabitych)	133 000 (w tym 22 000 zabitych)
	Położenie na mapie Serbii miejsce bitwy
	44°22′56″N 20°15′46″E/44,382222 20,262778

Bitwa nad Kolubarą – bitwa I wojny światowej, stoczona w dniach 16 listopada – 15 grudnia 1914 roku, pomiędzy armią serbską a austro-węgierską.

Przyczyny konfliktu

Porażka I i II ofensywy na Serbię sprawiło, że naczelne dowództwo austro-węgierskie zaczęło tracić zaufanie do dowódcy wojsk walczących z Serbami – Oskara Potiorka. Mimo to, po wstawiennictwie cesarza Potiorek utrzymał dowództwo na froncie serbskim i postanowił przeprowadzić trzecią ofensywę. Osłabiona po bitwie nad Driną armia serbska, nękana przez artylerię austriacką z początkiem listopada wycofała się z równiny Mačva do podnóży góry Cer. 6 listopada Austriacy przekroczyli Drinę. Ich pierwszym celem było przejęcie kontroli nad linią kolejową Obrenovac-Valjevo, kluczową dla zaopatrzenia walczących w Serbii oddziałów. Słabo uzbrojone oddziały serbskie zaczęły cofać się w kierunku Valjeva. Jednak oddziały serbskie, którym brakowało zimowych mundurów, amunicji i były nadal silnie ostrzeliwane przez artylerię austriacką utraciły zdolność bojową, wobec czego Putnik zarządził odwrót nad rzekę Kolubarę. 15 listopada Austriacy zajęli Valjevo i pewnie ruszyli w pościg za wojskami serbskimi.

Przebieg bitwy

Kontrolująca północną flankę 5 armia austro-węgierska zajęła Lazarevac, wypierając z miasta oddziały 2 armii serbskiej. W tym samym czasie na południu oddziały 6 armii uderzyły na pozycje 1 armii serbskiej, zdobywając 24 listopada kluczowe wzgórze Maljen, na południe od Valjeva. Kiedy część 5 armii przekroczyła rzekę Ljig, sytuacja oddziałów serbskich stała się niezwykle trudna i groziła okrążeniem.

Dowódca 1 armii serbskiej, gen. Živojin Mišić przedstawił głównodowodzącemu Radomirowi Putnikowi plan wycofania oddziałów na rubież wokół miasta Gornji Milanovac i po krótkim wypoczynku oddziałów przeprowadzenie kontrnatarcia. Putnik, w obawie o losy Belgradu zwlekał z zaakceptowaniem tego planu, ale ostatecznie wyraził zgodę. Marszałek Potiorek zamierzał otoczyć całość serbskiej 2 armii i zmusić ją do kapitulacji, nie wierząc w możliwości ofensywne oddziałów gen. Mišicia. Manewr okrążający wyczerpał oddziały austro-węgierskie, dając czas na reorganizację 1 armii serbskiej.

3 grudnia rozpoczęło się serbskie kontrnatarcie. Głównym celem ataku stał się austriacki 16 Korpus, który został odrzucony i poniósł ciężkie straty. Kontynuujące manewr okrążający jednostki nie były w stanie szybko wesprzeć rozbite oddziały 16 Korpusu. 5 grudnia oddziały 1 armii serbskiej zajęły strategiczne wzgórze Suvobor, kluczowe w systemie obrony oddziałów austrowęgierskich. Dzień później generał Potiorek nakazał odwrót, zaś próba odzyskania utraconego terenu 8 grudnia zatrzymała się na skutecznie bronionych pozycjach 2 armii serbskiej. Kontratak dowodzonej przez gen. Stepę Stepanovicia 2 armii pozwolił na odzyskanie Valjeva i wyparcie Austriaków za Sawę.

Konsekwencje bitwy

W bitwie nad Kolubarą poległo 28 tysięcy żołnierzy armii austrowęgierskiej, rannych zostało ponad 100 tysięcy, do niewoli trafiło 76 tysięcy. Serbskie straty były nieco mniejsze (22 tysięcy zabitych). Serbowie przejęli ogromną ilość sprzętu wojskowego porzuconego przez nieprzyjaciela. Za niepowodzenie operacji kolubarskiej marszałek Potiorek został odsunięty, a jego miejsce zajął arcyksiążę Eugeniusz. Austro-Węgry musiały wstrzymać operacje przeciwko Serbii, ale działania wojenne 1914 naruszyły znacząco potencjał armii serbskiej.

Bibliografia

Dušan T. Bataković: Kolubarska bitka. Belgrad: 1989. (serb.).
Michael Nelberg: Fighting The Great War: A Global History. Harvard University Press: 2005, s. 57-59. ISBN 0-674-01696-3.