Boris Wassiljewitsch Spasski

Boris Spasski bi de Schacholympiade 1984

Boris Wassiljewitsch Spasski (russisch: Борис Васильевич Спасский), wetenschaplich Transliteratschoon Boris Vasil'evič Spasskij; * 30. Januar 1937 in Leningrad) is en russisch-franzöösch Schachspeler. Dör den Sieg in sien nah 1966 tweeten Weltmeesterschapskamp gegen Tigran Petrosjan weer Spasski af 1969 de teihnte Weltmeester in de Historie vun dat Schachspeel, bit he 1972 den Titel an den amerikaanschen Grootmeester Bobby Fischer verlor.

Leven

Jöögd

Boris Spasski hett dat Schachspeel all fröh lehrt: as Negenjohriger is he de Schachsektschoon in den Leningrader Pionierpalast bitreeden. Sien enorm Talent wurr sofort sehn un staatlich fördert. Se hemm hüm nich blots den ansehn Trainer Wladimir Sak an de Siet stellt, sonnern Spasski kreeg ok noch en monatlich Stipendium. As he teihn Johr olt weer, kreeg he all den sowjeetschen Speelgrad vun de eerst Kategorie, een Johr later wunn he de Meesterschap vun sien Schachsektschoon. 1952 nehm he an dat Halfbfinale to de UdSSR-Meesterschap in Riga deel un reck 50 Perzent vun de mögelk Punkte. In dat sülvig Johr wurr he Tweet bi de Leningrader Meesterschap.

Sien Erfolge hemm den sowjeetschen Schachverband dorto brocht, hüm 1958 to sien eerst internatschonal Turnier nah Bukarest to schicken. Spasski deel sück Platz 4 bit 6 un kreeg doruphen, as 16-Johrig, vun den Weltschachbund FIDE den Titel Internatschonaler Meester verleeht.

Jöögdweltmeester un Grootmeester

He kunn dornah wiedere Erfolge fiern: 1954 wunn he dat ansehn „Turnier der jungen sowjetischen Meister“ in Leningrad un wurr in dat Halffinale to de 22. UdSSR-Meesterschap Veert, wat hüm to de UdSSR-Meesterschap 1955 qualifizeeren dee. Bi disse UdSSR-Meesterschap, de togliek ok en Zonenturnier vun de FIDE weer, keem Spasski up den deelten 2. bit 6. Platz un qualifizeer sück för dat Interzonenturnier. Ebenfalls in dit Johr wurr Spasski in Antwarp Juniorenweltmeester U-20 un nehm an dat Interzonenturnier in Göteborg deel, bi dat he up den mit Miroslav Filip un Herman Pilnik deelten 7. bit 9. Platz keem un sück somit för dat Kandidatenturnier in Amsterdam 1956 qualifizeeren dee. För sien Erfolge kreeg he vun de FIDE 1955 den Titel vun en Grootmeester tospraaken. 1956 wurr Spasski bi de 23. UdSSR-Meesterschap in Leningrad tosommen mit Juri Lwowitsch Awerbach un Mark Jewgenjewitsch Taimanow deelt Eerster.

Johren, in de he nich wieder vöran keem

Sien deelt 3. bit 7. Platz in dat Amsterdamer Kandidatenturnier weer ebenfalls en groot Spood för den 19-Johrigen, aber en wiederen grooten Sieg kunn he in de Folgejohren nich mehr recken. Tweemal (1958 un 1961) verlor he, jewiels in Führung liggend, sien Partie in de Slussrunn bi UdSSR-Meesterschapen. He kunn woll de 29. UdSSR-Meesterschap 1961 winnen, aber dat weer kien Zonenturnier vun de FIDE. Eerst dör en deelten 1. bit 4. Platz bi dat Zonenturnier vun de UdSSR 1964 kunn he sück weer för dat Interzonenturnier qualifizeeren, dat he in dat glieker Johr in Amsterdam weer mit en 1. bit 4. Rang afsluuten kunn.

De eerste Anloop up den Weltmeesterthroon

Sien Erfolg führ dorto, dat he an dat Kandidatenturnier 1965 deelnehmen kunn, dat eerstmals in Wettkampform utricht wurr. In dat Veertelfinale is he up Paul Keres drapen, den he 6:4 (+4 =4 −2) utschalten kunn, in dat Halffinale kunn he Efim Geller noch düütlicher mit 5,5:2,5 (+3 =5 −0) slahn un dat Finale wunn he gegen den Ex-Weltmeester Michail Tal mit 7:4 (+4 =6 −1).

Sien eersten Wettkamp um de Schachweltmeesterschap verlor he 1966 gegen Tigran Petrosjan knapp mit 11,5:12,5 (3 Siege, 4 Nedderlagen, 17 Unentscheeden). För den nächsten WM-Zyklus muss Spasski weer dör de Kandidatenkämpe dör. För dat Kandidatenturnier 1968 weer he vörberechtigt, wiel he in dat Finale 1966 stunn. In dat Veertelfinale is he weer up Efim Geller, den he mit dat glieke Resultat as 1965 slahn dee: 5,5:2,5 (+3 =5 −0). In dat Halffinale hett he den Dänen Bent Larsen 5,5:2,5 (+4 =3 −1) slahn, un in dat Finale sluutend de Leningrader Viktor Kortschnoi 6,5:3,5 (+4 =5 −1). Dormit wurr he denn weer Herutforderer vun Tigran Petrosjan.

Weltmeester 1969 bit 1972

In‘n Weltmeesterschapskamp 1969 weer Spasski bedüüdend beter vörbereit. He hett Petrosjan mit 12,5:10,5 (6 Siege, 4 Nedderlagen, 13 Unentscheeden)slahn un wurr de 10. Schachweltmeester in de Hiastorie. 1970 speel he an dat 1. Brett för de Sowjetunion bi den Wettkamp UdSSR gegen den Rest der Welt dree Partien gegen Bent Larsen (1,5:1,5). In dat sülvig Johr hett he bi de Schacholympiade in Siegen mit 9,5 Punkten ut 12 Partien de Goldmedaille an dat eerst Brett haalt. In Interviews hett he later seggt, dat de Johren as Weltmeester de unglückelksten vun sien Leven ween weern, wiel he sück dör de dormit verbunnen Verantwortung belastet föhlt harr.

An‘ 1. September 1972 verlor he den Titel in Reykjavík gegen Bobby Fischer mit 8,5:12,5 (3 Siege, 7 Nedderlagen, 11 Unentscheeden), gegen denhe bit dorhen en positive Bilanz harr. Dör sien Nedderlaag in den dör de Massenmedien to’n Wettkampf der Systeme (Match vun dat Johrhunnert) hoochschreeven Match mit den amerikaanschen Grootmeester full Spasski in de Heimat in Ungnaad. Hüm wurr vörsmeeten, sien eenfack dör en Slecht Vörbereiten verspeelt to hemm. In Reykjavík stunnen Spasski tallriek sowjeetsch Grootmeester as Helper to Verfügung, wiels Fischer kien Sekundanten oder Mitarbeiter för sück hemm wull. Spasski wunn dornah 1973 aber noch de 41. UdSSR-Meesterschap (vör Anatoli Karpow, Viktor Kortschnoi, Hennadij Kusmin, Tigran Petrosjan, Lew Polugajewski un annern.

Letzte Kandidatenkämpe

Boris Spasski in de Schachbundsliga, Oktober 1980

1974 is he in dat Halffinale vun de Kandidatenkämpe gegen den jungen Anatoli Karpow scheitert, de 1975 nah Fischer sien Rücktoog vun dat Schach de 12. Weltmeester wurr. 1977 verlor Spasski dat Kandidatenfinale gegen Viktor Kortschnoi un 1980 bereits dts Veertelfinale (gegen Lajos Portisch). Spasski is bi dat Interzonenturnier Toluca 1982 as Dart knapp an de Qualifikatschoon för de Schachweltmeesterschap 1984 scheitert un hett in dat Kandidatenturnier Montpellier 1985 för Frankriek startend, en wiederen Versöök ünnernommen, sück weer för en Weltmeesterschapskamp to qualifizeeren.

Natschonalmannschap

Spasski hett an teihn Schacholympiaden deelnahmen. Mit de Sowjetunion wunn he 1962, 1964, 1966, 1968, 1970 un 1974 un reck 1978 den tweeten Platz, buterdem wunn he 1962 an dat dart un 1970 an dat eerst Brett de Eenzelwertung. Nahdem he siet 1976 in Frankriek leeev un ok franzöösch Staatsbörger weer, speel he för sien nee Heimat bi de Schacholympiaden 1984, 1986 un 1988 jewiels an dat eerst Brett. Buterdem nehm he mit Frankriek an de Mannschapsweltmeesterschap 1985 deel un wunn mit de UdSSR de Mannschapseuropameesterschapen 1957 un 1973.

Vereens

Spasski 1989 in Melbourne

In den 1960er- un 1970er-Johren speel Boris Spasski bi Lokomotiv. In de düütscjh Schachbundsliga speel Spasski van 1980 bit 1990 för de Solinger SG 1868, mit de he 1981, 1987 un 1988 Düütsch Mannschapsmeester wurr. He nehm mit Solingen dreemal an den European Club Cup deel un hett den Wettbewarf 1990 wunnen. In Frankriek speel Spasski för Lyon-Oyonnax, Belfort Échecs (mit beid Vereens nehm he ok an den European Club Cup deel) un toletzt in de Saison 2001/02 för NAO Caissa.

Wettkamp mit Bobby Fischer in Jugoslawien

1992 speel Spasski en inoffizielles Match gegen sien Früend Bobby Fischer, dat he mit 12,5:17,5 verlor. Disse Wettkamp, de nah 20 Johren Schachabstinenz vun den Amerikaner utricht wurr, funn in dat vun den Börgerkrieg verneelt un vun den USA mit Wertschapssanktschonen beleggt Jugoslawien statt. Gastgever weer de Chef vun de Privatbank Jugoskandik. Dat sück Fischer överhoopt weer an dat Schachbrett setten dee, wurr vun de Schachwelt as en Sensatschoon wohrnommen, för deren Tostandekommen ok de Person vun Spasski mitverantwortlich weer. Fischer sülvst hett den Wettkamp as Revanchematch för den Weltmeesterschapskamp 1972 sehn.

De Straafverfolgung, de Fischer nah disse Veranstaltung dör den US-Staat utsett weer un de hüm 2004 sogor en Gefängnisupenholt in Japan un de drohend Afschuuven in de USA broch, hett Spasski (wiels Fischer sien Haft in Japan) to en apen Breef an den US-Präsidenten George W. Bush veranlaat, in den he um en Korrektur des Fehlers von Präsident François Mitterrand von 1992 beeden dee: Bobby und ich begingen dasselbe Verbrechen. (...) Verhaften Sie mich! De Reaktschoon vun Fischer weer: Ich will ihn nicht in meiner Zelle. Ich will ein Mädchen. Wie wäre es mit dieser Russin, wie ist ihr Name, Kosteniuk? Fischer funn later politisches Asyl in Iesland un is an’n 17. Januar 2008 in Reykjavík an en Nierenleeden storven.

Stil

Spasski gull as en vun de begavtesten Speler överhoopt. In sien best Tieden, Enn’n vun de 1950er un över de ganzen 1960er Johren weg, weer he as besünners fien Angreepsspeler (in dat Middelspeel) gefürchtet, de aber ok in anner Partiestadien, s dat Anspeel un dat Endspeel, extrem präzise behanneln dee. In de dormalige Sowjetunion hett man infolg vun Spasski sien Schachstil den Begreep Universalstil präägt, de as hööchste Utteknung för de Speelwies vun en Schachmeester gull. Nahdem he sien Teel reckt harr un Weltmeester wurrn weer, fehl hüm aber de unbedingt Wille, sien Potential vull uttospelen. He geev sück tonehmen mit flink Unentscheeden tofräe un hett sück sülvst in Interviews as „faulen russischen Bären“ betekent.

Sonstiges

Boris Spasski bi de Schacholympiade 2008

Spasski hett siet de Saison 2001/02 vun de franzöösch Mannschapsmeesterschap kien Elo-wert Partie mehr speelt un wurr dorher vun de FIDE as inaktiv führt. Gelegentlich speelt he aber bi Schaukämpen, so 2005 in Mainz to’n Anlaat vun den 80. Gebortsdag vun Wolfgang Unzicker oder in‘n Dezember 2009 in Elista bi en Wettkamp över acht Partien gegen Viktor Kortschnoi, de unentscheeden utgung. Mit sien hööchste Elo-Zahl vun 2690 leeg he in’n Juli 1971 achter Bobby Fischer up den tweeten Platz vun de Weltranglist. Sien best historsch Elo-Tall vör Inführen vun de Elo-Tallen bedroog 2773; de hett he in’n Juli 1969 reckt.

In‘n Dezember 2020 wurr he to’n FIDE-Ehrenliddmaat nöömt.

Privates

1975 hett he en franzöösch Fru heiraadt, de in de Konsularafdeelen vun de franzöösch Botschap in Moskau arbeiten dee. Gegen den Willen vun de Führung vun den sowjeetschen Schachverband is he nah Frankriek översiedelt un wurr all een Johr later franzöösch Staatsbörger. Nah de Scheeden vun sien Fru nah 37 Johren Ehe kehr he 2012 nah Moskau torüch. Nah twee Slaganfällen weer he up den Rullstohl anwiest.

Sien Süster Iraida Spasskaja (* 1944) wunn veer Mal de sowjeetsch Meesterschap in dat Damespeel.

Partien

• Spasski – Bronstein, UdSSR-Meesterschap 1960
• Larsen – Spasski, Belgrad 1970

Spasski in‘n Film

En brillante Gewinnpartie vun Spasski is in de Filmgeschichte ingahn: In den James-Bond-Film From Russia With Love (1963) gifft dat en Sequenz (mit de Figur Großmeister Kronsteen), in de twee Schachmeester annanner an dat Brett tegenöversitten. Up dat Brett is de afwannelt Version vun de engtscheeden Positschoon ut Spasski – Bronstein, UdSSR-Meesterschap 1960 upstellt, in de Spasski den Gewinntoog utführen dee.

De Figur vun Spasski düükt in twee Speelfilmen över Bobby Fischer up.

• Bobby Fischer Live. USA, 2009, Regie: Damian Chapa, mit Jaime H. Campos as Spasski.
• Bauernopfer – Spiel der Könige. USA, 2014, Regie: Edward Zwick, mit Liev Schreiber as Spasski.

Literatur

• Andrew Soltis: Tal, Petrosian, Spassky and Korchnoi. A Chess Multibiography with 207 Games. McFarland, 2018, ISBN 978-1-4766-7146-8.

Weblinks

Boris Spasski. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• FIDE-Koort (engelsch)
• Indrag in de DNB
• vun Spasski bi 365chess.com (engelsch)
• Körtporträt ut „Sowetski sport“ 1955 (af 03:16)
• Boris Spasski und Lothar Schmid 2007 in Bonn up TeleSchach, mit de twee Filmen „Lothar Schmid, Paul Werner Wagner und Helmut Pfleger im Gespräch zu Reykjavík 1972“ un „Boris Spasski am legendären Schachtisch“.
• Spassky to Bush: Arrest me! (engelsch)