Borussiya Dortmund FK

Ballspiel-Verein Borussia
Borussia Dortmund
Klubun tam adı	Ballspielverein Borussia 09 e.V. Dortmund
Ölkə	Almaniya
Ləqəb(lər)	Die Borussen (Borussiyalılar) Die Schwarzgelben (Qara-sarılılar) Der BVB (BVB)
Rəng(lər)	sarı-qara
Yaranma tarixi	19.12.1909) (19.12.1909)
Stadionu	Siqnal İduna Park
Tutumu	80,552
Prezidenti	Raykard Raubal
Baş məşqçisi	Luçian Favre
Liqa	Bundesliqa
2021/22	2.
Ev forması Səfər forması Üçüncü forma
Rəsmi saytı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Borussiya (Dortmund) — Almaniyanın futbol klubu. Avropada ən güclü komandalardan biri. Əsası 1909 il-də qoyulmuşdur. Oyunlarını "Vestfalenştadion"da (80 minə yaxın tamaşaçı) keçirir. 6 qat Almaniya (1956, 1957, 1963, 1995, 1996, 2002) çempionu, 2 dəfə ölkə Kubokunun (1965, 1989) sahibi olmuşdur. Ən nüfuzlu beynəlxalq turnirin – Çempionlar liqasının (1997), həmçinin Kuboklar kuboku (1966) və Qitələrarası kubok (1997) yarışlarının qalibidir. Klubun tarixində ən tanınmış futbolçular: M. Zammer, S. Şapüiza (İsveçrə), Y. Koler (Çexiya).

Tarixi

Klubun əsası 1909-cu il dekabrın 19-da "Zum Vildşuts" barında bir qrup narazı seminariyada təhsil alan tələbələr tərəfindən qoyulub. Bu məqamla bağlı iki fərqli versiya var. Bəziləri hesab edir ki, həmin seminariyanın müəllimi Devald futbola nifrət etdiyi və bu idman növünü proqrama salmadığı üçün tələbələr bu addımı atıb. Başqa bir versiyaya görə isə Devaldın özünün də futbola böyük marağı olub və hətta tələbələrə öz cibindən formalar da alırmış. Sadəcə o tələbələrin adıçəkilən bara getməsinin əleyhinəymiş. "Borussiya" Prussiyanın latınca səslənişidi. Komanda əvvəllər üzərində qara zolaq olan ağ-göy formalara üstünlük verib. 1913-cü ildən isə hazırkı rənglərdə çıxış edir. Əvvəllər əyalət liqasında çıxış edən klubun tarixinə 1-ci Dünya müharibəsi təsirsiz ötüşməyib. Bir sıra futbolçular səngərlərə yollanıb, onlardan əksəri geri qayıtmayıb. Bu üzdən 20-ci illərdə klubu yenidən formalaşdırmaq lazım gəlib. Bəhs etdiyimiz dönəmdə "Borussiya"nın Vestfalidəki bütün komandalarla normal münasibətləri var idi. Yalnız "Şalke-04"lə ciddi rəqabətin olmasının əsas səbəbi dortmundluların uzun müddət bu rəqiblə başabaş mübarizə apara bilməməsi idi. Nəhayət, 1936-cı ildə "sarı-qaralar" Vestfaliyanın əsas liqasına yüksələ bilib. Özü də məhz birvaxtlar "Şalke-04"-ün futbolçusu olan Ernst Kutsorun rəhbərliyi altında bunu bacarıblar. "Arılar" ilk ciddi uğurunu 2-ci Dünya müharibəsindən sonra qazanıb. Belə ki, 1947-ci ildə "Borussiya" Vestfaliyanın çempionu olub və tarixində ilk dəfə "Şalke- üzərində qələbə qazanıb – 3:2. Dortmundlular 2 il sonra ölkə çempionluğuna yaxın olsa da, finalda "Manheym"ə 2:3 hesabıyla uduzaraq, "gümüş"lə kifayətlənib. İlk çempionluq bundan 7 il sonra reallaşıb. "Sarı-qaralar" 1956-cı ildə finalda "Karlsrue"ni 4:2, növbəti il isə həlledici matçda "Hamburq"u 4:1 udmaqla ardıcıl iki mövsüm Almaniyanın ən güclüsü olub. Maraqlıdı məqam isə odu ki, hər iki final görüşünə"Borussiya" eyni heyətlə çıxıb. Köhnə qaydada keçirilən Almaniya çempionatının son qalibi də məhz Dortmund təmsilçisidi. Bundesliqa yarananadan sonra bu sistemlə keçirilən yarışın tarixində ilk qolu məhz "Borussiya"nın futbolçusu Timo Koretska vurub. "Arılar" ölkə kubokuna ilk dəfə 1965-ci ildə finalda "Ahen"i 2 cavabsız qolla üstələməklə yiyələnib. Növbət il isə Kuboklar kubokunun qalibi olan "Borussiya" Qlazqoda keçirilən finalda "Liverpul" məğlub edilib – 2:1. 70-ci illərdə klub maliyyə sıxıntısı yaşayıb. 1972-ci ildə "Borussiya" regionel liqaya yuvarlanıb, ardınca 2-ci bundesliqa yaradılıb və komanda ora daxil edilib. Ümumiyyətlə, 80-ci illərin sonuna kimi uğursuz dönəm sayılır. Nəhayət, 1989-cu ildə "Borussiya" ölkə kubokunu və superkubokunu qazanmaqla bu gedişata son verib. 1991-ci ildə Ottmar Hitsfeldin baş məşqçi posuna gətirilməsi ilə komanda yeni inkişaf yoluna qədəm qoyub. 1993-cü ildə dortmundlular UEFA kubokunun finalına yüksəlsə də, son matçda "Yuventus"a uduzub. "Borussiya" 1995, 1996-cı illərdə Almaniyanın, 1997-ci ildə isə Avropanın ən güclüsü olub. "Sarı-qaralar"ın ÇL-in Münhendə keçirilən finalında "Yuventus"u udduğunu (3:1) da vurğulayaq. Həmin mövsüm "arılar"ın heyətindəki Mattias Zammer qitənin ən yaxşı futbolçusu seçilib. Daha bir maraqlı məqam isə, ÇL-in finalından dərhal sonra Hitsfeldin istefa verməsidi. Almanlar həmin il "Kruzeyro"nu Tokioda baş tutan görüşdə məğlub etməklə qitələrarası kuboku muzeyinə aparıb. Zammerin artıq baş məşqçi kimi çalışdığı 2002-də qazanılan ölkə çempionluğundan sonra bir müddət komanda titulsuz qalıb. 2008-də Yurgen Kloppa həvalə olunan "Borussiya" 2011-də Almaniyanın ən güclüsü olub. Növbəti mövsüm isə "arılar" hər iki "cəbhə"də rəqib tanımayıb. 2013-cü ildə isə "sarı-qaralar" 2-ci dəfə ÇL-i qazanmağa yaxın oldu. Yarımfinalda "Real"ı ilk oyunda Robert Levandovskinin 4 qolu ilə üstələyən (4:1), cavab görüşündəki məğlubiyyətə (0:2) baxmayaraq, son görüşə vəsiqə qazanan "sarı-qaralar" Londonda keçirilən finalda "Bavariya"ya yenildi (2:1). Ötən mövsüm elə yaxşı təsir bağışlamayan "Borussiya" az qala avrokuboklardan kənarda qalacaqdı. Ölkə kubokunun finalında "Volfsburq"a uduzan, çempionatı 7-ci pillədə qapayan komanda yeni baş məşqçiyə — Tomas Tuxelə tapşırıldı.

Avropa kuboklarında iştirak

22 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib.

Uğurları

Almaniya

• Bundesliga

Çempionluq (8): 20px 20px 1955–56, 1956–57, 1962–63, 1994–95, 1995–96, 2001–02, 2010–11, 2011–12

• Almaniya Kuboku

Çempionluq (3): 1964–65, 1988–89, 2011–12

• Almaniya Süper Kuboku

Çempionluq (5): 1989, 1995, 1996, 2008, 2013

Avropa

• UEFA Çempionlar Liqası

Çempionluq (1): 1996–97

İkincilik (1): 2012–13

• UEFA Super Kuboku

Çempionluq (1): 1965–66

Dünya

• Qitələrarası Kubok

Çempionluq (1):1997

Forma sponsorları ve istehsalçılar

İl	Forma istehsalçısı	Forma sponsoru
1974–1976	Adidas	City of Dortmund
1976–1978		Samson
1978–1980		Prestolith
1980–1983		UHU
1983–1986		Artic (dondurma)
1986–1990		Die Continentale
1990–1997	Nike
1997–2000		s.Oliver
2000–2004	Goool.de	E.ON
2004–2005	Nike
2005–2006		RAG
2006–2009		Evonik
2009–2012	Kappa
2012–2016	Puma