Brithenig
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Faláu en | |
---|---|
Númberu de falantes | |
Datos | |
Familia | Llingua artística |
Códigos | |
ISO 639-3 | bzt |
Brithenig ye una ideollingua o llingua construyida, qu'entra dientro'l grupu denomáu, n'inglés "conlang". Andrew Smith creóla como divertimentu en 1996, en Nueva Zelanda.
Tien el códigu ISO 639-3 BZT
El brithenig nun se desendolcó pa ser usáu como l'esperantu o la interlingua, dambes llingües auxiliares, nin pa series de ficción, como sí lo ye'l klingon de Star Trek. El xeitu'l brithenig xurdió como un esperimentu pa crear una llingua romance nel supuestu de que'l llatín desplazara a les llingües celtes falaes en Gran Bretaña.
Sicasí, el resultáu de too foi una llingua hermana de les romances como l'asturianu, el català, el francés, el portugués, etc, cola diferencia de tener trazos de les llingües celtes, como'l galés y l'antiguu celta o pallabres esbillaes del inglés o'l bretón. Una distinción a sorrayar pente'l brithenig y el galés, ye qu'esti últimu, ye llingua celta-P demientres el llatín yera una llingua itálica-Q, trazu qu'heredó'l brithenig.
Hebo otres llingües del mesmu xacer que'l brithenig, como, per exemplu, el breathanach, sofitáu na otra rama de llingües celtes (les giodéliques d'Irlanda); el judajca, romance entemecíu col hebréu; el Þrjótrunn, col islandés; el wenedyk, col polacu; el xliponian, qu'esperimentaba cola Llei de Grimm. El Wessic ye una llingua qu'amestaba les antigües llingües celtes coles xermániques, dexando de llau esta vegada les romance.
Vocabulariu
[editar | editar la fonte]Les más de les pallabres del vocabulariu del brithenig tienen abondu raigañu de les llingües romániques. Amuésase tamién la so rellación col galés.
Llatín | Asturianu | Portugués | Inglés | Catalán | Francés | Italianu | Castellán | Retorrománicu | Rumanu | Wenedyk | Brithenig | Galés |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
brachium | Brazu | braço | arm | braç | bras | braccio | brazo | bratsch | braţ | brocz | breich | braich |
nĭger | negru | negro | black | negre | noir | nero | negro | nair | negru | niegry | nîr | (du) |
cīvĭtas | ciudá | cidade | city | ciutat | cité | città | ciudad | citad | oraş | czytać | ciwdad | (dinas) |
mŏrs | muerte | morte | death | mort | mort | morte | muerte | mort | moarte | mroć | morth | (marwolaeth) |
canis | perru | cão | dog | gos | chien | cane | perro | chaun | câine | kań | can | (ci) |
auris, aurĭcŭla | oreya | orelha | ear | orella | oreille | orecchio | oreja | ureglia | ureche | urzykła | origl | (clust) |
ovum | güevu | ovo | egg | ou | œuf | uovo | huevo | ov | ou | ów | ew | wy |
ŏcŭlus | güeyu | olho | eye | ull | œil | occhio | ojo | egl | ochi | okieł | ogl | (llygad) |
pater | padre | pai | father | pare | père | padre | padre | bab | tată | poterz | padr | (tad) |
ignis, fŏcus | fueu | fogo | fire | foc | feu | fuoco | fuego | fieu | foc | fok | ffog | (tân) |
pĭscis | pexe | peixe | fish | peix | poisson | pesce | pez | pesch | peşte | pieszcz | pisc | pysgodyn |
pĕs | pie | pé | foot | peu | pied | piede | pie | pe | picior | piedź | pedd | (troed) |
amīcus | amigu | amigo | friend | amic | ami | amico | amigo | ami | prieten | omik | efig | (cyfaill) |
vĭrĭdis | verde | verde | green | verd | vert | verde | verde | verd | verde | wierdzi | gwirdd | gwyrdd |
ĕquus, cabăllus | caballu | cavalo | horse | cavall | cheval | caballo | cavallo | chaval | cal | kawał | cafall | ceffyl |
ĕgo | yo | eu | I | jo | je | io | yo | jau | eu | jo | eo | mi |
īnsŭla | isla/islla | ilha | island | illa | île | isola | islla | insla | insulă | izła | ysl | (ynys) |
lĭngua | llingua | língua | lengua | llengua | langue | lingua | lengua | linguatg, lieunga | limbă | lęgwa | llinghedig, llingw | (iaith) |
vīta | vida | vida | life | vida | vie | vita | vida | vita | viaţă | wita | gwid | (bywyd) |
lac | lleche/ḷḷeite | leite | milk | llet | lait | latte | leche | latg | lapte | łoc | llaeth | llaeth |
nōmen | nome | nome | name | nom | nom | nome | nombre | num | nume | numię | nôn | (enw) |
nŏx | nueche/nueite | noite | night | nit | nuit | notte | noche | notg | noapte | noc | noeth | (nos) |
vĕtus | vieyu | velho | old | vell | vieux | vecchio | viejo | vegl | vechi | wiekły | gwegl | (hen) |
schŏla | escuela | escola | school | escola | école | scuola | escuela | scola | şcoală | szkoła | yscol | ysgol |
caelum | cielu | céu | cielo | cel | ciel | cielo | cielo | tschiel | cer | czał | cel | awyr |
stēlla | estrella | estrela | star | estrella | étoile | stella | estrella | staila | stea | ścioła | ystuil | (seren) |
dēns, dĕntem | diente | dente | tooth | dent | dent | dente | diente | dent | dinte | dzięć | dent | dant |
vōx | voz | voz | voice | veu | voix | voce | voz | vusch | voce | wucz | gwg | (llais) |
aquea | agua | água | water | aigua | eau | acqua | agua | aua | apă | jekwa | ag | (dŵr) |
vĕntus | vientu | vento | wind | vent | vent | vento | viento | vent | vânt | więt | gwent | gwynt |
Exemplu
[editar | editar la fonte]El padrenuesu en brithenig:
Nustr Padr, ke sia i llo gel: sia senghid tew nôn: gwein tew rheon: sia ffaeth tew wolont, syrs lla der sig i llo gel. Dun nustr pan diwrnal a nu h-eidd; e pharddun llo nustr phechad a nu, si nu pharddunan llo nustr phechadur. E ngheidd rhen di nu in ill temp di drial, mai llifr nu di'll mal. Per ill rheon, ill cofaeth e lla leir es ill tew, per segl e segl. Amen