Bucefal
Bucefal (en grèc ancian, Βουκέφαλος, de βούς, "buòu" e κεφαλή, "cap", es a dire "cap de buòu") es lo nom del caval d'Alexandre lo Grand, qu'aquel amava fòrça. Foguèt balhat a Alexandre quand èra fòrça jove e totjorn l'acompanhava. Lo caval moriguèt de vielhesa o d'una ferida recebuda a la batalha de l'Idaspes en 326. En sa memòria Alexandre fondèt una ciutat: Bucefalia.
Segon la tradicion araba Bucefal èra eissit de la saga de las ègas de Diomedas. Segon Plutarc (Vida d'Alexandre, VI), un mercant tessalian l'ofriguèt a Filip II de Macedònia, mas lo caval èra tan esquiu que Filip refusèt de lo comprar. Quand ordenèt que se tornen lo caval, Alexandre, filh de Filip, mostrèt son desir, e son paire acabèt la compra, amb condicion qu'Alexandre domine la bèstia e, se auriá pas capitat, que el meteis pague la compra –-per una considerable soma de 13 talents, o 78 000 dracmas. Alexandre remarquèt que lo caval aviá paur de la seuna ombra e capitèt de lo dominar lo fasent virar fàcia al solelh. Aprèp, Bucefal foguèt dispausat a èsser montat per Alexandre. Plutarc conta aquela anecdòta dins un sens profetic. En efècte, vesent lo succès de son filh, Filip auriá dich:
- «Lo meu Filh, cèrca-te un reialme a ta mesura. Macedònia es pas pro granda per te.»
Dempuèi alara, Alexandre e Bucefal formèron una equipa. Quand venguèt rei, es sus Bucefal qu'Alexandre dirigissiá la cavalariá macedoniana, dins totas las batalhas de Grècia a Índia.
Tanben segon Plutarc, Bucefal moriguèt de sas feridas recebudas a la batalha de l'Idaspes en 326 AbC. Encara que un autor antic afirma que Bucefal se moriguèt de vielhesa a l'edat de 30 ans. Alexandre lo faguèt venir dieu, i fondèt sus sa tomba la ciutat de Bucefalia (que seriá l'actuala Jhelum, en Paquistan). Se pòt veire sus de monedas dels successors d'Alexandre lo dieu Bucefal coma un caval amb de banas (las banas èran simbol de divinitat dins l'Orient Mejan Antic).