Buffeting
Buffeting (ang. buffeting ‘trzepotanie’) – zjawisko aeroelastyczne związane z przekroczeniem prędkości dopuszczalnej, w wyniku którego dochodzi do wymuszonych drgań części statku powietrznego, zwykle sterów[1].
Do powstania tego typu drgań dochodzi w sytuacji, gdy usterzenie znajduje się w zaburzonym strumieniu wywołanym oderwaniem się strug od powierzchni skrzydła lub przy przejściu skrzydło-kadłub[2]. W lotach z małą prędkością zjawisko buffetingu występuje przy dużych kątach natarcia na skutek wirów powstających w spływającym powietrzu ze skrzydła. Przy dużych prędkościach do trzepotania dochodzi przy małych kątach natarcia skrzydła i wywołują je wiry spływające ze skrzydła gdy powstają na nim fale zagęszczeniowe[3]. Drgania ulegają nasileniu w sytuacji, gdy częstotliwość zaburzonego strumienia powietrza jest równa częstotliwości drgań usterzenia[4]. Może to prowadzić do powstania zjawiska rezonansu, w którym nieznaczne nawet siły pobudzające są w stanie wywołać bardzo duże amplitudy (ugięcie) ruchu drgającego i doprowadzić do zniszczenia usterzenia[5].
Drgania tego typu są eliminowane z konstrukcji poprzez staranne opracowanie przejścia skrzydła w kadłub oraz umieszczenie usterzenia poza obszarem zaburzonego strumienia. Z tego względu między innymi stosuje się wysokie umieszczenie usterzenia wysokości i układ usterzeń w kształcie litery T[6].
Badania w locie każdego prototypu płatowca obejmują również badania buffetingu. Polscy konstruktorzy lotniczy spotkali się z tymi problemami podczas opracowania konstrukcji PZL.23 Karaś, PZL.37 Łoś, SZD-14 Jaskółka M i in. Samolot pasażerski PZL MD-12, o znakach rejestracyjnych SP-PAL 17 września 1963 roku uległ katastrofie na skutek utraty usterzenia w wyniku buffetingu[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ buffeting, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-08-06].
- ↑ Łanecka-Makaruk 1969 ↓, s. 94.
- ↑ Szczeciński 1988 ↓, s. 337.
- ↑ Łanecka-Makaruk 1979 ↓, s. 129.
- ↑ Władysław Nowakowski: Podstawowe wiadomości z teorii lotu. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1957, s. 190.
- ↑ Łanecka-Makaruk 1979 ↓, s. 154.
- ↑ Problemy rozwoju samolotu MD-12. smil.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)]. Polska Technika Lotnicza, s. 10-11, dostęp: 2018-08-09
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiesława Łanecka-Makaruk: Mechanika lotu. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1969.
- Wiesława Łanecka-Makaruk: Mechanika lotu szybowców. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1979.
- Stefan Szczeciński: Technika lotnicza. T. 1. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, seria: Ilustrowany leksykon lotniczy. ISBN 83-206-0633-0. OCLC 165678631.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- YouTube - Bufeting w samolocie Piper PA-30 Twin Comanche dostęp: 2018-08-16,
- YouTube - Flatter i bufeting w samolotach różnych typów dostęp: 2018-08-16.