Candhi Prambanan
 | Artikel iki butuh cathetan sikil kanggo pamesthèn. Sampéyan kena mbiyantu ndandani artikel iki kanthi nambahaké cathetan sikil saka rujukan sing pinercaya. Pérangan sing tanpa rujukan bisa dibusak sawayah-wayah. |
| Candhi Prambanan | |
|---|---|
| Janeng ing Pratélan Warisan Donya | |
 | |
| Jinis | Budaya |
| Wewaton | i, iv |
| Rujukan | 642 |
| Tlatah UNESCO | Asia Pasifik |
| Koordhinat | 7°45′8″S 110°29′30″E / 7.75222°S 110.49167°EKoordhinat: 7°45′8″S 110°29′30″E / 7.75222°S 110.49167°E |
| Sujarah prasasti | |
| Prasasti | 1991 (Sési ke-15) |
| Masalah Lua ing Modhul:Location_map larik 501: Unable to find the specified location map definition. Neither "Module:Location map/data/Indonésia" nor "Template:Location map Indonésia" exists. | |
Candhi Prambanan (Jawa: ꦕꦟ꧀ꦝꦶꦦꦿꦩ꧀ꦧꦤ꧀ꦤꦤ꧀) yaiku komplèk candhi Hindhu gedhé dhéwé ing Asia Kidul-Wétan. Komplèk candhi iki manggon ing wewengkon Kabupatèn Sléman karo wewengkon Kabupatèn Klathèn. Komplèk iki adohé udakara 17 km lor-wétané Kutha Ngayogyakarta.[1]
Babad
[besut | besut sumber]Arkèolog ngira-ira candhi iki diadegaké udakara ing taun 850 M déning Rakai Pikatan, ratu angka 6 ing Kraton Medhang, utawa Dyah Balitung. Nanging ora suwé sawusé binangun, candhi iki banjur dijaraké nganti rusak. Rénovasi candhi iki diwiwiti ing taun 1918 lan durung rampung tekan sepréné. Candhi utama rampung dirénovasi taun 1953 sanajan akèh watu pérangané kang wis ilang. Candhi-candhi cilik mokal dibangun manèh amarga mung katon landhesané utawa watuné ora ngancik 75% wanguné candhi. Candhi Prambanan kalebu ing Situs Warisan Donya UNESCO kawit taun 1991.
Wangunan
[besut | besut sumber]
Komplèk candhi iki dumadi 8 candhi utama, paling dhuwur ngancik 47 mèter, lan 250 punjul candhi cilik. Telung candhi utama diarani Trisakti lan kanggo manembah Sang Hyang Trimurti: Bathara Siwa Sang Pangrusak, Bathara Wisnu Sang Panggulawentah, lan Bathara Brahma Sang Payipta. Candhi Siwa ing tengah ing jeroné ana patang kamar, siji ing saben kéblat. Ing kamar pratama, ngadeg reca Bathara Siwa kang dhuwuré ana telung mèter. Ing kamar liyané, ngadeg reca-reca kang luwih cilik kaya ta reca Durga (garwané), reca Agastya (guruné), lan reca Ganésa (putrané). Reca Durga iku uga diarani Rara Jonggrang karo pandunung kana. Rong candhi liyané yaiku Candhi Wisnu, madhep lor, lan Candhi Brahma, madhep kidul. Candhi-candhi cilik diadegaké kanggo kaya ta Sang Lembu Nandini (wahanané Bathara Siwa), Sang Angsa (wahanané Bathara Brahma), lan Sang Garudha (wahanané Bathara Wisnu). Ana punjul 250 candhi béda-béda gedhéné kang ngubengi candhi-candhi utama, diarani candhi prawara.
Rèlièf ing 20 tèmbok candhi nggambaraké wiracarita Ramayana. Lakon ing candhi iki béda karo lakon kang ditulis ing Kakawin Ramayana, nanging mèmper karo lakon ing carita Ramayana tuturan.