Castrillón, Asturias
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Asturias | ||||
| Provincia | provincia de Asturias  | ||||
| Capital | Piedrasblancas | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 22.103 (2023) (399,4 hab./km²) | ||||
| Número de fogares | 9.611 (2011) | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 55,34 km² | ||||
| Bañado por | Mar Cantábrico | ||||
| Altitude | 434 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Organización política | |||||
| • Alcalde | Ángela Vallina | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 33016 | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | Eysines (1980–) | ||||
| Páxina web | ayto-castrillon.es | ||||
.svg?lang=gl)
Castrillón é un concello do Principado de Asturias, España. Atópase situado na zona costeira central de Asturias, ocupando 55,34 km; de superficie. Limita ao norte co mar Cantábrico, ao leste coa ría de Avilés, Corvera e Avilés, ao sur con Illas e Candamo e ao oeste con Soto del Barco. Pódese acceder mediante a estrada N-632 e a variante de Avilés, por ferrocarril e por aire, pois o aeroporto de Asturias está situado neste concello.
Historia
[editar | editar a fonte]Prehistoria e romanización
[editar | editar a fonte]Existen evidencias de presenza humana no concello desde tempos prehistóricos, o cal demostran diversos útiles atopados en Pinos Altos e Las Arribas. Así mesmo, existe unha cova do Paleolítico superior en Piarnu e constatouse a existencia de dous castros situados nas inmediacións de La Plata e no Peñón de Raíces.
A época castrexa está ben marcada neste concello, así hai dúas localizacións, a da Armada e a de Pena Castiello. Neste atópanse restos de moedas, brazaletes etc. Pola súa envergadura acabaría dando nome ao concello. Tamén hai outros restos da época castrense, nomearemos os de L´Escayu e o da Peloña da cova de Óso.
Do período da dominación romana ou romanización, non hai moitos datos, contando co castro de Raíces, cuxas escavacións non foron moi fiables.
Idade media e moderna
[editar | editar a fonte]O municipio adquiría especial relevancia na Alta Idade Media cando se levantou no Peñón de Raíces o castelo de Gauzón a finais do século IX para protexer a entrada da ría. Neste lugar levantouse o taller de ourivaría máis importante que houbo en Asturias, sendo fabricada a Cruz da Vitoria, elaborada no ano 908, emblema da monarquía asturiana e aínda hoxe símbolo para os habitantes desta rexión. A Cruz da Vitoria ten unha inscrición que lle percorre os brazos polo reverso que di: O OPERATUM EST IN CASTELLO GAUZON.
Nesta época non temos datos que nos falen en si deste concello, xa que pertencía a terras de Gozón que se estendeu entre as demarcacións pravianas e xixonesas. Durante esta época a comarca era rica en recursos de agricultura e gandería. A igrexa de Oviedo tiña interese sobre estas terras sobre todo o mosteiro de San Vicente. Algo que tamén hai que destacar é a influencia da nobreza, así o conde Gonzalo Peláez que estaba no castelo de Gozón tiña gran poder sobre estas terras. As súas rebeldías fixeron que as tropas reais tomasen o castelo como modo de solucionar o problema. Este castelo e outros máis quedaron baixo o poder real e máis tarde Afonso XI, entregaríaos en sinal de arras á súa esposa dona Berenguela.
Ao pé do Peñón de Raíces están case escondidos no casarío, vestixios do antigo crematorio franciscano de Santa María, máis tarde Mosteiro da Mercé. Poden verse encaixados entre os muros, unha arcada románica con columnillas, dúas portas coroadas en arco, algúns lenzos de muro, varios escudos, así como a espadana do templo. Estes mosteiros, daban fe do paso polas súas proximidades do Camiño de Santiago do Norte, como se lle coñece, xa que atravesa o concello por dúas rutas diferentes, unha polo interior e outra polo norte.
Durante os primeiros séculos medievais, segundo a súa base documental no século X, Castrillón formaba parte do Alfoz de Gauzón. De aí é de onde provén o primeiro escudo heráldico que tivo o concello. Con todo, en 1309 Fernando IV outorga a Avilés por alfoz devanditos territorios iniciándose unha estreita relación que perdurará durante séculos. Só a chegada das ideas liberais na Idade Moderna permitirá aos castrillonenses lograr a súa independencia administrativa.
Século XIX en diante
[editar | editar a fonte]
No século XIX é cando este concello sofre grandes transformacións, así en 1816 Castrillón e Illas, intentan separarse da xurisdición da vila de Avilés, cousa que lograron logo duns anos e grazas ás ideas liberais da época, alcanzando a súa independencia administrativa. Este século traería consigo unha revolución no municipio co asentamento da Real Compañía Asturiana de Minas no poboado de Arnao. Tras o peche da mina en 1915, a actividade trasládase a San Juan de Nieva, onde a Asturiana de Zinc, actual sucesora da Real Compañía, ten hoxe en día unha das maiores fábricas de zinc do mundo.
No século XX, hai unha gran transformación industrial e económica pero destaca o cambio social producido. Créase o poboado de Arnao, coa construción de vivendas jerarquizadas segundo o cargo que ocupase cada persoa, e con hospitais, economatos e escolas. Tamén se converte no destino estival da burguesía avilesina e asturiana. A mediados do século XX créase Ensidesa que atraerá gran cantidade de man de obra de Castrillon. En Arnao; a Real Compañía Asturiana de Minas crea unha filial que será Asturiana de Zinc, todo isto trouxo unha época de gran crecemento ata os anos 70 no que empeza marcarse a crise, aínda así Castrillon seguirá mantendo o seu crecemento debido ao turismo e ás segundas vivendas de veraneo debido á súa calidade ambiental.
Xeografía
[editar | editar a fonte]
Ten unha poboación de ao redor de 22.855 habitantes e o seu capital é Piedrasblancas. As súas poboacións máis importantes por número de habitantes son: a súa capital Piedrasblancas, Salinas e Raíces Nuevo. As súas principais vías de comunicación son: a N-632, a A-8 e a coñecida como "Y". Está a unha distancia da capital do Principado de 35 quilómetros.
Castrillón é un concello que está estreitamente relacionado con Avilés e en cuxo sector industrial quedou integrado, desde hai xa moito tempo.
Sitúase na rasa costeira central do Principado. A súa zona setentrional confórmana diversas praias e cantils sen altitudes destacables, aglutinando a maior parte da poboación. O interior está formado por veigas e outeiros, ata atopar ao sur do municipio a serra de Pulide.
No referente á súa orografía, é unha das máis chairas de Asturias, as súas alturas non pasan os 100 metros de altura, exceptuando o alto do Sabre ou da Granda con 114 metros de altitude na zona setentrional. Vai aumentando cara á zona suroeste, ata alcanzar a súa zona máxima que é o alto do Prado do Marques de 434 metros. O resto é unha paisaxe con fértiles veigas bañadas por diferentes ríos: Fontaniella, a Fureria e Raíces.
Demografía
[editar | editar a fonte]O crecemento rexistrado polo municipio durante as últimas décadas foi importante, pasando dos 8.090 habitantes en 1950 aos 22.855 que mostraba o censo de 2006. Este fenómeno débese fundamentalmente a dous factores. Por unha banda a instalación de numerosas industrias como Cristalería Española, Asturiana de Zinc ou Ensidesa nas inmediacións. E por outro, o minúsculo tamaño do veciño municipio de Avilés, que fai que moitos avilesinos establézanse en Castrillón atraídos por prezos máis baixos ou a maior oferta de vivendas unifamiliares.
A figura das persoas indianas si é coñecida para este concello xa que parte do crecemento dos últimos anos, débese á chegada dun gran número de emigrantes de idade adulta, o que trouxo unha gran taxa de natalidade, facendo isto que Castrillón sexa un dos concellos con máis poboación nova de Asturias.
Actualmente, a poboación segue experimentando unha leve tendencia á alza. Os núcleos principais son Piedrasblancas -capital do concello-, Salinas -destino de numerosos veraneantes- e Raíces.
Economía
[editar | editar a fonte]O seu principal motor económico é industria, e principalmente a produción e transformación de metais xa que ela produce a metade dos empregos, aquí esta Asturiana de Zinc, que xera boa parte do emprego. Nos últimos anos o sector servizos foi o que máis destaco na súa evolución. Tamén destacou dentro do sector servizos o da construción de vías de comunicación que deu unha gran cantidade de emprego.
