Cathair (Siorrachd Dhùn Phris)
| Cathair | |
 | |
| |
| Suidheachadh | |
| Dùthaich |  Alba
|
| Co-chomharran | 55° 13′ 08″ Tuath 03° 47′ 42″ Iar |
| Feartan fiosaigeach | |
| Farsaingeachd | 12.3 km² |
| Àireamh-shluaigh | 320 (2001) |
| Dlùths | 26.02/km² |
| Àireamh fòn | 01848 |
‘S e baile beag dùthchasail agus parraist faisg air Bàrr na Dris, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th' ann Cathair[1] neo Muileann na Cathrach. Tha am parraist 12.3 km² a dh'fharsaingeachd,[2] aig 40m os cionn ìre na mara,[3] ann an ceann a tuath Dhùin Phris is Gall-Ghàidhealaibh (Siorrachd Dhùn Phris ro 1975),ri taobh na na h-aibhnichean Scaur[4] agus Nid, eadar Am Mòine Naomh agus Cill Osbairn. Tha e 240km air falbh bho Obar Dheathain, 77km bho Ghlaschu, 20km bhon Dùn Phris agus 91km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.[5] Tha mu 320[6] duine a' fuireach an seo agus 's e Beurla a th' ann a’ chiad chànain aig a’ mhòr-chuid dhe na daoine anns a' Chathair, ged an robh Gàidhlig fhathast beò ro 1700.[7] Tha eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas, coilltearachd agus Turasachd. A bharrachd air sin, tha muileann sàbhaidh[8] anns a’ bhaile. Taobh fhoghlaim, chan eil sgoil ann, is e sin feumar a dhol dhan bhun sgoil ann am Penpont[9] agus dhan àrd sgoil ann am Bàrr na Dris.
Eachdraidh
[deasaich | deasaich an tùs]Chaidh tùr dìonadach a thogail an seo aig deireadh na 16mh Linne, air a bheil Tùr Bàrr Dearg.[10] Thoisich gnothach a' mhuilinn an seo ann an 1771, leis nach bu ghann uisge agus fiodh sa sgìre.[11] Thogadh eaglais anns a' Chathair ann an 1814 agus leasachadh ann an 1880 i.[12] Dhùnadh an eaglais ann an 1998. Tha Cathair am broinn pharaiste Phenpont. Chaidh tuagh ro-eachdraidheil a lorg an seo ann an 1888,[13] a tha a-nis ri fhaicinn san taigh-tasgaidh ann an Dùn Phris. A-rèir carragh-chuimhne san sgìre, fhuair triùir às a' pharraist bàs san Dàrna Cogadh.[14]
Daoine Ainmeil
[deasaich | deasaich an tùs]- Kirkpatrick MacMillan (1812 - 1878):[15] Gobha agus fear a fhuair deagh sgoil, a chruthaich a' chiad bhaighseagal, air an robh velocipede, ann an 1839.
Iomraidhean
[deasaich | deasaich an tùs]- ↑ “Dictionary Detail - Cathair”. Am Faclair Beag. Air a thogail 4mh dhen Chèitean 2017.
- ↑ Scottish Places
- ↑ Elevation Map
- ↑ Visions
- ↑ Distances From - To
- ↑ A' Chomhairle
- ↑ Lorimer, W. L., "The Persistence of Gaelic in Galloway and Carrick", ann an Scottish Gaelic Studies, VI.2 (1949), duilleag 117
- ↑ Carronbridge Sawmill
- ↑ A' Chomhairle
- ↑ Canmore
- ↑ Canmore[dead link]
- ↑ Buildings at Risk
- ↑ Canmore
- ↑ Scottish War Memorials Project
- ↑ Nothing to see here
Achadh na h-Eaglaise • Ae • Amisfield • Applegarthtown • Auldgirth • Bankend • Bàrr na Dris • Beattock • Bentpath • Canonbaidh • Cathair • Cathair Ruairidh • Chapelknowe • Cille Chonaill • Cille Bhrìghde • Cill Osbairn • Cille Phàdraig nam Fleamach • An Clachan • Clarencefield • Collin • Comar na Drise • Cuingealach • Dalswinton • Daltan • Doire Chonaill • Dòrnach • Drochaid Charrainn • Drochaid a' Mhuilinn • Drochaid Mhic Iain • Dubhras na Doire • Dùn Choll • Dùn Phris • Dùn Sgoir • Eaglais Fheichin • Eastriggs • Eskdalemuir • Gleann Chapall • Greatna • Hightae • Hoddom • Inbhir Anainn • Kettleholm • Kirtlebridge • Langaim • Loch Mhabain • Logarbaidh • Am Magh Fada • Middlebie • Mouswald • Parkgate • Penpont • Powfoot • Ruadhail • Templand • Torthorwald • Tynron • Wamphray • Waterbeck