Chasmaporthetes
| Chasmaporthetes | |||
| Hay, 1921[1] | |||
 Czaszka Ch. lunensis | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Chasmaporthetes | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Chasmaporthetes ossifragus Hay, 1921 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Chasmaporthetes – wymarły rodzaj ssaka drapieżnego z rodziny hienowatych (Hyaenidae).
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Miały bardzo charakterystyczną budowę ciała. W porównaniu z typowymi dzisiejszymi hienami Chasmaporthetes miały znacznie lżejszą budowę i dłuższe kończyny. Również czaszka, a zwłaszcza szczęki miały znacznie delikatniejszą budowę. Zęby bardziej przypominały uzębienie kotowatych niż dzisiejszych hien. Cechy te wskazują na znacznie większą ruchliwość i szybkość wymarłych gatunków. Niekiedy nazywa się te zwierzęta 'gepardohienami'. Pojawiły się w miocenie, 10 mln lat temu prawdopodobnie na terenie Azji. Bardzo szybko rozprzestrzeniły się i zasiedliły rozległe obszary Europy i Afryki. Zasiedlały środowiska stepowe i sawannowe, często obok typowych hien i gepardów. W pliocenie jeden gatunek, hiena amerykańska (Chasmaporthetes ossifragus) zasiedliła obszary Ameryki Północnej. Przeżył tam do wczesnej epoki lodowcowej i wymarł prawdopodobnie 1 – 0,5 miliona lat temu. Ostatni przedstawiciele tego rodzaju zasiedlali południowe rejony Afryki jeszcze kilkanaście tysięcy lat temu[potrzebny przypis].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Chasmaporthetes: gr. χασμα khasma, χασματος khasmatos „szeroko otwarte usta”[4]; πορθητης porthētēs „niszczyciel”, od πορθεω portheō „niszczyć”[5].
- Ailuraena: gr. αιλουρος ailouros „kot”[6]; żeński przyrostek -αινα -aina[7]. Gatunek typowy: Ailuraena johnstoni Stirton & Christian, 1940 (= Chasmaporthetes ossifragus Hay, 1921).
- Euryboas: gr. ευρυς eurus „szeroki”[8]; βοαω boaō „krzyczeć, płakać”[9]. Gatunek typowy: Euryboas bielawskyi Schaub, 1941 (= Lycyaena lunensis Del Campana, 1914).
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należały następujące gatunki[10]:
- Chasmaporthetes australis (Hendey, 1974)
- Chasmaporthetes bonisi Koufos, 1987
- Chasmaporthetes borissiaki (Khomenko, 1932)
- Chasmaporthetes darelbeidae Geraads, 1997
- Chasmaporthetes exitelus Kurtén & Werdelin, 1988
- Chasmaporthetes gangsriensis Tseng, Li & Wang, 2013
- Chasmaporthetes lunensis (Del Campana, 1914)
- Chasmaporthetes melei Rook, Ferretti, Arca & Tuveri, 2004
- Chasmaporthetes nitidula (Ewer, 1954)
- Chasmaporthetes ossifragus Hay, 1921
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ O.P. Hay. Descriptions of species of Pleistocene Vertebrata, types or specimens of most of which are preserved in the United States National Musum. „Proceedings of the United States National Museum”. 59, s. 636, 1921. (ang.).
- ↑ R.A. Stirton & W.G. Christian. A member of the Hyaenidae from the Upper Pliocene of Texas. „Journal of Mammalogy”. 21 (4), s. 445, 1940. DOI: 10.2307/1374884. (ang.).
- ↑ S. Schaub. Eines neues Hyaenidengenus von der Montagne de Perrier. „Eclogae geologicae Helvetiae”. 34, s. 279–286, 1941. (niem.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 47.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 182.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 7.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 8.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 87.
- ↑ R.W. Brown: Composition of scientific words; a manual of methods and a lexicon of materials for the practice of logotechnics. Washington: Published by the author, 1954, s. 153. (ang.).
- ↑ J. Zijlstra: Chasmaporthetes. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-16]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).