Cryptocephalus imperialis
| Cryptocephalus imperialis | |||
| Laicharting, 1781 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Cryptocephalus s. str. | ||
| Gatunek |
Cryptocephalus (Cryptocephalus) imperialis | ||
| Synonimy | |||
| |||
Cryptocephalus imperialis – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Iran i Ałtaj.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy został naukowo opisany w 1781 roku przez Johanna Nepomuka von Laichartinga[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o krępym, walcowatym ciele długości od 4,5 do 8 mm. Ubarwienie głowy, przedplecza i tarczki jest całkiem czarne. Czułki mają człony od drugiego do piątego ubarwione czerwonawo, pozostałe zaś brunatnie lub czarniawo. Przedplecze ma błyszczący, drobno i skąpo punktowany dysk oraz matowe, gęsto pomarszczone i punktowane obrzeżenia boczne. Tylna połowa krawędzi bocznych przedplecza jest w całości widoczna od góry. Pokrywy mają tło żółte lub pomarańczowe, a wzór czarny, obejmujący rąbek wzdłuż szwu i brzegów tylnych oraz po jednej kropce na guzie barkowym i po dwie w tyle pokrywy, przy czym jedna z tylnych może zanikać lub obie tylne mogą być połączone w krótką i skośną przepaskę. Genitalia samca cechują się prąciem z trzema ząbkami na przedniej krawędzi oraz rozwartymi wyrostkami bocznymi[2].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad ten jest kserotermofilem – zasiedla stanowiska suche i ciepłe[3]. Owady dorosłe zwykle aktywne są od maja do czerwca[4] lub lipca, ale istnieje pojedyncze doniesienie o okazie odłowionym we wrześniu[3]. Spotyka się je na drzewach i krzewach liściastych oraz koniczynach[4]. Roślinami pokarmowymi larw przypuszczalnie są leszczyny[2] lub dęby[3].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch[1], Polski[2], Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[1]. Dalej na wschód rozprzestrzeniony jest przez Azję Zachodnią[1], w tym w Abchazji[2] po Iran[3] i Ałtaj[4]. W środkowej i wschodniej części Europy północna granica jego zasięgu biegnie wzdłuż Sudetów, Karpat oraz przez Podole[2] i Rodopy[4].
Owad ten w całym zasięgu jest spotykany rzadko i pojedynczo[3]. W Polsce gatunek ten znajdowany był w części południowo-zachodniej i pod Tatrami[4][2], jednak ostatnie jego stwierdzenia pochodzą z początku XX wieku i jego występowanie współczesne w tym kraju jest niepewne[4]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” gatunek ten umieszczony został ze statusem zagrożonego wymarciem (EN)[5]. W Niemczech ma status gatunku bliskiego wymarcia[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Cryptocephalus (Cryptocephalus) imperialis Laicharting, 1781. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-25].
- ↑ a b c d e f Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
- ↑ a b c d e f Matthias Borer, Peter Herger, Christoph Germann. Zum Vorkommen zweier heimlicher Blattkäfer in der Schweiz: Cryptocephalus imperialis (Laicharting, 1781) und C. octomaculatus Rossi, 1790 (Coleoptera, Chrysomelidae). „Entomo Helvetica”. 13, s. 73-79, 2020.
- ↑ a b c d e f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.