İçeriğe atla

Demeter

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Demeter
Tarım, çifçiliğin ve Tarımsal Bolluğun Tanrıçası
Özellikleri
AlanıTarım, özellikle ekinler
MekânıOlimpos
Sembollerbuğday demeti, bereket boynuzu ve meşale
Görünüşüelinde başaklarla, sarı saçlı olgun kadın
Kişisel bilgileri
EbeveynlerKronos ve Rhea
KardeşlerPoseidon, Hades, Zeus, Hestia ve Hera
EşiGiritli Iasion, Zeus ve Poseidon
ÇocuklarPersephone, Orion, Despoina, Ploutos, Korybas
Demeter yas içinde, Peter Paul Rubens
Demeter Heykeli
Demeter

Demeter (Attika lehçesi GrekçeΔημήτηρ Dēmḗtēr), Yunan mitolojisinde tarımın, bereketin, mevsimlerin ve anne sevgisinin tanrıçasıdır. Homeros'un destanlarında, "güzel saçlı kraliçe" ya da "güzel örgülü Demeter" diye geçer. İnsanlara toprağı ekip biçmesini öğreten bu tanrıçadır. Ekinleri, özellikle de buğdayı simgeler.

Hesiodos'a göre Kronos'la Rheia'nın ikinci kızı, ilk tanrı kuşağındandır. Tanrılar kralı Zeus'un dördüncü evliliğini onunla yaptığı söylenir. Bu evlilikten de Demeter'in en bilinen çocuğu, yeryüzü ecesi Persephone doğmuştur.

Demeter, heykellerinde baygın bakışlı, sarı saçları omzuna dökülen, güzel bir kadın olarak gösterilirdi. Sağ elinde bir buğday başağı, sol elinde de yanan bir meşale tutardı.

Roma mitolojisindeki eşdeğeri Ceres'tir.

Bir gün Persephone arkadaşları ile tarlada çiçek toplarken çayır birden ikiye yarılır ve yeraltı tanrısı Hades, yeryüzüne çıkar. Âşık olduğu Persephone'u yeraltına kaçırır. İnanışa göre ölüler ülkesinde bir şey yiyen bir daha oradan çıkamaz, Persephone de hevesine yenik düşer ve bir nar tanesi yer. Demeter kızını aramak için yollara düşer ancak onu hiçbir yerde bulamaz. Üzüntüsü öyle büyük olur ki hayata küser. Demeter'in bu hâli dolayısıyla yeryüzünde kıtlıklar oluşur ve birçok fani kıtlık sonucu ölür.

Sonunda her şeyi gö­ren ve bilen güneş tanrısı Helios ona kızının yer altına kaçırıldığını söyler. Bunun üzerine Deme­ter Olympos'tan kaçar, yüreği sızlayarak ıs­sız bir yere çekilir. Onun küsmesiyle topra­ğın bereketi kalmaz, insanlar kıtlık tehlikesine uğrarlar. Zeus onu barıştırma­ya çalışır, ancak Tanrıça Demeter yalvarmalara kulak vermez. Bütün yalvarmalarının boşa gittiğini gören Zeus, en sonunda Persephone'nin yılın üç­te ikisini yani çiçek açma ve meyve zamanı­nı, anası Demeter'in, geri kalan üçte birini, yani kışı da kocası Hades'in yanında geçir­mesini kararlaştırır. Böylelikle toprağa ye­niden bereket gelir. Persephone her yeryüzüne çıktığında, Demeter yeryüzüne baharı getirir.

Efsaneye göre, Demeter'in bakireliğiyle övünmesine kızan Hera, Poseidon'un aklına Demeter ile birlikte olma fikrini sokar. Demeter yanına gelen tanrıyı görünce bir kısrağa dönüşüp kaçmaya çalışır ama Poseidon bir aygıra dönüşüp onu yakalar ve birlikte olurlar. Bu birleşmeden at Arion (ya da Areion) ve Despoina doğar.

Dış kaynaklar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Erhat, Ezra (2004 ), Mitoloji Sözlüğü İstanbul:Remzi Kitabevi (Büyük Fikir Kitapları Dizisi) ISBN 9789751403919