İçeriğe atla

Demirözü

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Demirözü (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Demirözü
İlçe
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlBayburt
Coğrafi bölgeDoğu Karadeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamAli Ekber Ateş
 • Belediye başkanıArslan Gürer (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam584 km²
Rakım1654 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam8.657
 • Kır
5,255
 • Şehir
3.593
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu69000
İl alan kodu458
İl plaka kodu69

Demirözü, Bayburt ilinin bir ilçesi.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerleşimin eski adı Kısanta'dır. 1530 yılı Osmanlı tahririnde Kısanta adıyla Bayburd kazasına bağlı bir köy olarak görülmektedir.[2] 1642 yılı avarız defterine göre yerleşimde, 48'i Hristiyan ve 2'si Müslüman olmak üzere toplam 50 hane bulunmaktadır.[3] 19. yüzyıl başlarında yerleşim Gümüşhane sancağının Koğans (Kovans) nahiyesine bağlı görülmektedir. 1837 yılında köyde 42'si Hristiyan ve 2'si Müslüman olmak üzere toplam 44 hane bulunmaktadır. 1876 yılı Trabzon Vilayet Salnamesinde Kovans nahiyesine bağlı tamamı Hristiyan (Ermeni) olan 58 hanede 22 erkek yaşamaktadır. Aynı yıl içerisinde yerleşim Kovans nahiyesinden ayrılarak Bayburd kazasına bağlanmıştır.[4]

Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan sonra 1935[5] ve 1940 yılı[6] nüfus sayımlarında Kısanta adıyla Pulur nahiyesine bağlı bir köy olarak görülen yerleşim, 1945 yılı nüfus sayımından itibaren[7] Pulur nahiyesinin merkez köyü olmuştur. Köyün Kısanta olan adı 1959 yılında, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 7267 sayılı kanunla Demirözü olarak değiştirilmiş ve 1960 yılı nüfus sayımından itibaren yeni adıyla kayıtlarda yer almaya başlamıştır.[8] Bayburt'a bağlı bucak merkezi statüsündeki yerleşim, 4 Temmuz 1987 tarihinde Gümüşhane ilinin ilçesi olmuştur.[9] 21 Haziran 1989 tarihinde Bayburt ilinin kurulmasıyla da yeni kurulan bu ilin ilçesi olmuştur.[10]

2008 yılında Çiftetaş[11] ve Güneşli[12] köyleri ilçeye mahalle olarak bağlanmıştır.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin geçimi tarım ve hayvancılığa dayanır. İlçede sanayiye yönelik değirmen ve değişik küçük atölyeler bulunmaktadır.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
1990[13] 13.319 2.452 10.867
2000[14] 13.477 2.061 11.416
2007[15] 9.570 1.915 7.655
2008[16] 9.030 2.144 6.886
2009[17] 8.799 2.137 6.662
2010[18] 8.688 2.158 6.530
2011[19] 8.530 2.130 6.400
2012[20] 8.281 2.095 6.186
2013[21] 8.156 2.074 6.082
2014[22] 9.733 3.962 5.771
2015[23] 8.665 3.459 5.206
2016[23] 10.745 5.344 5.401
2017[23] 7.835 2.605 5.230
2018[23] 8.657 2.210 6.447
2019[23] 9.247 3.722 5.525
2020[23] 8.848 3.593 5.255

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal güzellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yakup Abdal Tabiat Parkı Göleti ve Mesire Alanı
Demirözü Barajı'nda Yer Alan Gezi Teknesi

Demirözü Barajı[24]'nın ve Yakup Abdal Köyü Tabi Parkı[25]'nın kenarına kurulmuş mesire alanları bulunmaktadır. Demirözü Barajı'nda tekne turları da gerçekleştirilmektedir. Yakup Abdal köyündeki tabiat parkında mesire alanı ise doğal çam ormanları arasında yer almaktadır.

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihi yapıtlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Gökçedere Beldesi'nde - Ferahşad Bey Camii ve Medresesi[26]
  • Çatalçeşme Köyü'nde - Çatalçeşme Camii[27]
  • Akyaka Köyü'nde - Akyaka Camii (Kiliseden camiye çevrilmiştir)[28]

Müzeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Beşpınar köyünde - Kenan Yavuz Etnografya Müzesi[29]

Genel seçimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Parti Oy Oranı
1991 RP %41
1995 RP %43
1999 FP %28
2002 AK Parti %34
2007 AK Parti %62
2011 AK Parti %68
Haziran 2015 AK Parti %68
Kasım 2015 AK Parti %82

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  2. ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. s. 173. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022. 
  3. ^ İnbaşı, Mehmet (2007). "Bayburt Sancağı (1642 Tarihli Avariz Defterine Göre)". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10 (2). DergiPark. s. 116. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  4. ^ Özger, Yunus (2007). "XIX. Yüzyılda Bayburt (1830-1900)" (PDF). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı-Doktora Tezi. atauni.edu.tr. ss. 118,203. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  5. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  6. ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 287" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  7. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  8. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  9. ^ "Kanunlar" (PDF). Resmî Gazete. 4 Temmuz 1987. 21 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022. 
  10. ^ "Kanun" (PDF). Resmî Gazete. 21 Haziran 1989. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022. 
  11. ^ "Bayburt Demirözü Çiftetaş Mahallesi Nüfusu". Nufusune.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020. 
  12. ^ "Bayburt Demirözü Güneşli Mahallesi Nüfusu". Nufusune.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020. 
  13. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  21. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  22. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  23. ^ a b c d e f
  24. ^ "Demirözü Sulama Barajı | Tekne Turu | Olta balıkçılığı | Bayburt". www.demirozubaraji.com. 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  25. ^ "Korunan Alanlar - Yakup Abdal Tabiat Parkı". yakupabdal.tabiat.gov.tr. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  26. ^ "BAYBURT KÖYLERİNDEKİ CAMİ KİTABELERİ". Süleyman ÇİĞDEM. 2017. 
  27. ^ "Akkoyunlu Dönemi Eseri Olarak Bilinen Bir Osmanlı Camii" (PDF). Yunus Özger. [ölü/kırık bağlantı]
  28. ^ "Tarihi köy ilgi bekliyor". bayburtgundem. bayburtgundem. 2011. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ "Kenan Yavuz Etnografya Müzesi". 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Demirözü&oldid=32937556" sayfasından alınmıştır