Dorothy Wordsworth
Data i miejsce urodzenia |
25 grudnia 1771 |
---|---|
Data śmierci |
25 stycznia 1855 |
Zawód, zajęcie |
pisarka, poetka i diarystka |
Narodowość |
angielska |
Rodzice |
John i Ann Wordsworthowie |
Krewni i powinowaci |
William Wordsworth (brat) |
Dorothy Mae Ann Wordsworth (ur. 25 grudnia 1771 w Cockermouth, zm. 25 stycznia 1855[1]) – angielska pisarka, poetka i diarystka. Siostra poety Williama Wordswortha.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Boże Narodzenie w Cockermouth w hrabstwie Kumbria[1], jako trzecie z pięciorga dzieci i zarazem jedyna córka Johna Wordswortha i Ann Cookson.
Jej braćmi byli: Richard (1768–1816), prawnik; William (1770–1850), sławny poeta, piewca przyrody, prekursor romantyzmu w literaturze brytyjskiej; John (1772–1805), tragicznie zmarły w młodym wieku żeglarz; Christopher (1774–1846), duchowny i rektor Trinity College w Cambridge.
Matka zmarła na zapalenie płuc w 1778. W 1781 Dorothy została wysłana do szkoły z internatem. Po śmierci ojca w 1783 dzieci rozesłano do różnych krewnych. Dorothy przez dziewięć lat wychowywała się w domu ciotki Elizabeth Threlkeld w mieście Halifax w hrabstwie West Yorkshire, uczęszczając do prywatnej szkoły w Blackwall i niedzielnej szkoły przy Unitarian Chapel. Następnie zamieszkała z wujem Williamem i Dorothy Cookson in Penrith. Tam jej edukacją zajmował się inny wuj, wielebny William Cookson, nauczyciel synów króla Jerzego III[2].
Od 1795 mieszkała z bratem Williamem, najpierw w Racedown Lodge w Dorset, następnie w Alfoxton House w Somerset, a od 1799 w Grasmere w Dove Cottage. Nigdy nie wyszła za mąż. W 1829 ciężko zachorowała i przez resztę życia wymagała opieki. Uzależniła się od opium i laudanum. Zmarła w wieku osiemdziesięciu trzech lat, spędziwszy ostatnie dwadzieścia lat pod opieką Williama, a po jego śmierci - jego żony Mary Hutchinson. Zmarła w Rydal Mount[3].
Dzienniki
[edytuj | edytuj kod]Odegrała ważną rolę w życiu i twórczości Williama[4] i jego przyjaciela poety Samuela Taylora Coleridge’a. Towarzyszyła im w wędrówkach, dzieliła głębokie umiłowanie Przyrody, sporządzała notatki, z których obaj poeci robili użytek w swych utworach[5].
Pisała dużo[6], przede wszystkim dzienniki (od 1798 do 1828), które się zachowały do naszych czasów[7]. Zachowała się też jej korespondencja m.in. z poetą Samuelem Taylorem Coleridge’m, a także wiersze i opisy podróży.
Nie myślała o publikowaniu, ale raz była bliska wydania relacji z podróży z Williamem do Szkocji w 1803 roku, Wspomnienia z wycieczki po Szkocji. Wtedy nie znalazł się żaden wydawca; opublikowano je dopiero 1874 roku.
Zrelacjonowała wejście na najwyższą górę w Anglii Scafell Pike w 1818, na którą wspięła się w towarzystwie przyjaciółki Mary Barker, służącej, pasterza-przewodnika i tragarza. William zamieścił ten opis w swym popularnym przewodniku po Lake District wydanym w 1822[8], a Harriet Martineau zacytowała go w swym przewodniku około roku 1876. W ten sposób z doświadczeń Dorothy skorzystało wielu turystów odwiedzających Lake District w XIX wieku.
W 1897 William Angus Knight opublikował jej Dziennik z Grasmere[9]. Relacjonowała w nim codzienne życie w Lake District, długie spacery, jakie niemal codziennie odbywała z bratem, ich zachwyty Przyrodą. Do tego dochodzą malowane słowem portrety literackich sław z początku XIX wieku, m.in. Samuela Taylora Coleridge’a, Sir Waltera Scotta, Charlesa Lamba oraz Roberta Southey, bliskiego przyjaciela Wordsworthów, który spopularyzował bajkę o Złotowłosej i trzech misiach.
Sukces Dziennika z Grasmere sprawił, że opublikowano kilka innych jej dzienników i zbiory listów[10].
Nie była wydawana w Polsce.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Dorothy Wordsworth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ Dorothy Wordsworth [online], calderdale.gov.uk [dostęp 2019-02-16] .
- ↑ Death of Dorothy Wordsworth | History Today [online], historytoday.com [dostęp 2019-02-16] .
- ↑ “My dear, dear Sister”: the life of Dorothy Wordsworth [online], newcriterion.com [dostęp 2019-02-16] (ang.).
- ↑ Boston University Libraries , The influence of Dorothy Wordsworth on her brother William Wordsworth, 1947 [dostęp 2019-02-16] .
- ↑ Poetry Foundation , Address to A Child During A Boisterous Winter Evening by Dorothy Wordsworth [online], Poetry Foundation, 16 lutego 2019 [dostęp 2019-02-16] (ang.).
- ↑ Dorothy Wordsworth [online], Biography [dostęp 2019-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-17] (ang.).
- ↑ Tadeusz Sławek , Kraina Jezior WilliamWordsworth i romantyczna hermeneutyka ‘miejsca’ [online] .
- ↑ Sian Cain , The Grasmere Journal: seeing the Lake District through another Wordsworth's eyes, „The Guardian”, 25 kwietnia 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-02-16] (ang.).
- ↑ Dorothy Wordsworth and the Grasmere journals – Young Poets Network [online] [dostęp 2019-02-16] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dorothy Wordsworth, Willam Wordsworth, Life at Grasmere, 2009, Penguin Books, ISBN 0-14-119100-7
- Frances Wilson, The Ballad of Dorothy Wordsworth: A Life, 2008, Farrar Straus, ISBN 978-0571230471
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dave Cottage and the Wordsworth Museum. wordsworth.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-17)].
- Sister Act: A New Take On Dorothy Wordsworth
- ISNI: 0000000121230153
- VIAF: 19695644
- LCCN: n80025953
- GND: 118807897
- NDL: 00477515
- LIBRIS: mkz14f951p8kf22
- BnF: 12042328z
- SUDOC: 028625870
- NLA: 35619582
- NKC: mub2016898201
- BNE: XX1161949
- NTA: 06909666X
- BIBSYS: 90081836
- CiNii: DA0207844X
- Open Library: OL545329A
- PLWABN: 9810535433905606
- NUKAT: n2003064587
- OBIN: 38152
- J9U: 987007269958105171
- PTBNP: 1637059