Duopa stelo
Duopa stelo estas stelsistemo[d] konsistanta el du steloj, kiuj orbitas ĉirkaŭ komuna centro de maso pro la gravitaj fortoj inter ili. Tia sistemo, kie du steloj estas gravite ligitaj, povas esti observata kiel unu sola objekto kiam rigardata el la Tero aŭ kiel apartaj steloj per teleskopo aŭ aliaj teknikoj.
Specoj de duopaj sistemoj
[redakti | redakti fonton]Optikaj duopoj estas du steloj, kiuj ŝajnas proksimaj unu al la alia en la ĉielo, sed fakte ili ne havas fizikan rilaton kaj ne estas gravite ligitaj. Tiu iluzio estiĝas pro la perspektiva efiko de la vidlinio ekde la Tero.[1]
Fizikaj duopaj steloj estas du steloj, kiuj estas gravite ligitaj kaj orbitas ĉirkaŭ komuna centro de maso. Ĉi tiu speco de duopaj sistemoj havas signifajn sciencajn valorojn, ĉar oni povas studi la gravitajn interagojn inter la steloj kaj akiri gravajn datumojn pri iliaj masoj kaj orbitaj trajektorioj.[2]
Observado kaj studado
[redakti | redakti fonton]Kelkaj duopaj steloj ne povas esti facile distingitaj per teleskopo, sed oni povas detekti ilian duopon per spektroskopio. Tiaj sistemoj estas nomataj spektroskopaj duopoj. Per spektroskopa analizo, oni povas observi la ŝanĝojn en la spektro de la lumo elsendita de la steloj, kiuj montras ke ili orbitas ĉirkaŭ unu la alian.
Kelkaj duopaj sistemoj situas tiel ke unu stelo povas periodike eklipsi la alian laŭ nia vidlinio de la Tero. Tiaj sistemoj estas nomataj eklipsaj duopoj. La brilo de eklipsa duopa sistemo variigas dum la orbitado, ĉar unu stelo eklipsas kaj transitas la alian.[3]
Signifo por astrofiziko
[redakti | redakti fonton]Duopaj steloj estas esencaj por esplori la masojn de steloj kaj kompreni la evoluon de stela evoluo. Ĉar la du steloj en duopa sistemo influas unu la alian, iliaj orbitaj trajektorioj helpas sciencistojn mezuri kaj kompari iliajn fizikajn trajtojn. Tiel, duopaj steloj ludas gravan rolon en kalibrado de astrofizikaj modeloj.[2]
Vidu Ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Optiska dubbelstjärnor (svede). Astrokonsult. Alirita 2024-11-01.
- ↑ 2,0 2,1 NASA Science. Multiple Star Systems (angle). NASA. Alirita 2024-11-01.
- ↑ Multipelstjärnor (svede). Kosmologika. Alirita 2024-11-01.